"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Minnebrieven aan Maarten

Vrijdag, 19 juni, 2020

Geschreven door: Etty Elsbeth
Artikel door: Nico Voskamp

Een feestelijk boek voor een onwillige jubilaris

[Recensie] Eventueel is het u ontgaan, maar Maarten ’t Hart vierde op 25 november 2019 zijn 75e verjaardag. Maarten zelf zou de gelegenheid ongetwijfeld het liefst geruis- en pijnloos laten passeren gezien zijn schurfthekel aan verjaardagen, zeker als die hemzelf betreffen. Maar hij rekende buiten Elsbeth Etty. Zij besloot dat het tijd werd voor een ‘Minnebrieven-boek’ dat de relatie tussen leven en werk van de populaire schrijver illumineert.

In het voorwoord expliceert Etty de conceptie van dit boek. Een feestbundel of verjaardagscadeau, daar zit Maarten niet op te wachten. Evenmin wordt hij enthousiast van “een verkenning waarbij ik zijn werk en leven met elkaar confronteer.” Met afgrijzen reageert Maarten als hij een biografie vreest: “Ik heb het altijd een reuze akelige gedachte gevonden dat ooit iemand een biografie over mij zou schrijven.” En een boek gebaseerd op gesprekken tussen Etty en ’t Hart maakt de schrijver ook niet enthousiast: “…maar om van je tachtigste tot je achtentachtigste elke vrijdagmiddag je biograaf over de vloer te hebben, lijkt me eerlijk gezegd tamelijk vreselijk…”

Aldus werd de spoeling om ‘iets’ te maken dun, maar niet getreurd, er was nog een optie: een minnebrievenboek – naar Multatuli: “’t Is alles! Poëzie, sarcasme, politiek, wellust, scherpte, logica, godsdienst.” Om dat alles aan de schrijver te ontlokken ging Etty hem met bezoekjes vereren en doet vanaf dat moment verslag:

“In de lente van 2019 bezocht ik voor het eerst Maassluis. Het voelde meteen vertrouwd, omdat alles overeenstemde met het beeld dat Maarten ’t Hart in romans, verhalen en essays van zijn geboorteplaats schetst. Ik zag de stad door zijn ogen en vond er moeiteloos mijn weg. Niets bleek verzonnen, zelfs de onwaarschijnlijke namen van locaties als Wip, Wijde Slop en Het Hoofd bestaan echt, net als het wonderlijke licht dat er zachter, helderder, warmer lijkt dan overal elders.”

Hereditas Nexus

Etty koppelt de feiten die voortkomen uit de bezoekjes behendig aan één van de redenen van de publiciteit: “Kort daarop las ik De nachtstemmer, ’t Harts nieuwste roman, waarin een objectieve buitenstaander verslag doet van zijn eerste bezoek aan ‘dit stinkende, luidruchtige havenstadje,’ met z’n idiote straatnamen en primitieve inwoners. Gezien door de ogen van een vreemdeling verandert het paradijs in een hel.”

Natuurlijk voert de interviewster ook gesprekken met de jubilaris over het werkelijkheidsgehalte van zijn boeken. Zijn algemeen bekende hoofdthema’s komen aan de orde: geloofsafvalligheid, homoseksualiteit en natuurlijk travestie. Dat laatste kan niemand ontgaan zijn nadat Maarten een tijdlang publiekelijk verscheen in vrouwenkleren.

Nog wat feiten: ’t Hart bereidt zich altijd haast manisch grondig voor op zijn boeken. Dat deed hij ook toen men De vrouw bestaat niet wilde publiceren, een bundel artikelen die hij in de loop der tijd over het feminisme geschreven heeft. Hij wilde eerst de artikelen bundelen, maar toen hij ze opnieuw las, bleek er zoveel in de artikelen verouderd, dat hij er slechts een paar in de bundel opnam. De rest schreef hij gewoon opnieuw.

Leuke weetjes en feitjes allemaal. Niet dat we echt iets nieuws over onze veelschrijver te weten komen, maar zijn enorme schare fans zal het boek vast op waarde weten te schatten. De onwillige jubilaris zelf op zijn eigenwijze manier vast ook.

Ook verschenen op Nico’s recensies

Boeken van deze Auteur: