Ervaringen vanuit een crematorium
[Recensie] Vanwege een traumatische ervaring in haar jeugd besluit Caitlin Doughty dat ze iets wil doen tegen het taboe rondom de dood. Ze droomt van een eigen uitvaartonderneming en heeft daar allerlei creatieve ideeën bij. Om dit te bereiken treedt ze als 23-jarige in dienst van een crematorium. In dit boek beschrijft ze haar werk, afgewisseld met persoonlijke ervaringen en allerlei weetjes rondom dit thema.
Bij de uitvaartbranche denk ik aan mooie rituelen rondom het afscheid van een dierbaar persoon, maar dit boek gaat vooral over de achterkant: hoe zorg je ervoor dat een lijk er toonbaar uitziet voor de nabestaanden? Wat blijft er over na een crematie? Alle details worden uit de doeken gedaan, bijvoorbeeld hoe een lijk in ontbinding eruit kan zien: overdekt met oranje vlekken of met een soort spinnenwebben, met loslatende huid of met de organen er los bij geleverd na een autopsie. Gelukkig is het een boek en geen documentaire…
Caitlin beschrijft ook hoe volken uit diverse werelddelen met hun doden omgaan. Maar het meeste gaat over Amerika. Dat is dus niet altijd toepasbaar op Nederland: het balsemen van lijken is in Amerika heel normaal, terwijl het in Nederland alleen in uitzonderlijke gevallen is toegestaan (een lichte vorm van balsemen mag wel). Ik heb verder geen idee in hoeverre de Nederlandse uitvaartbranche op de Amerikaanse lijkt, maar ik vermoed dat er veel overeenkomsten zijn. Als iemand daar meer over weet dan mag die het zeggen.
Caitlin merkt op dat kinderen vroeger al jong zagen hoe mensen overlijden, maar nu is de dood veel minder zichtbaar om ons heen. De uitvaartbranche is erop gericht om dit zo te houden: een dood lichaam wordt overdekt met make-up om te zorgen dat nabestaanden niet hoeven te schrikken. Caitlin beschrijft hoe uitvaartbedrijven vaak dingen voorschrijven die niet verplicht zijn. Maar zij ziet juist de meerwaarde voor nabestaanden om bijvoorbeeld hun eigen dierbare voor de laatste keer te wassen en aan te kleden en om het lichaam nog even thuis te houden voordat het naar het uitvaartcentrum gaat. Volgens mij is er wel steeds meer variatie mogelijk in hoe met de dood wordt omgegaan in Nederland. Het taboe is langzaam aan het verminderen, ook dankzij televisieprogramma’s als Over mijn lijk en Dood voor beginners.
Dit boek is vlot geschreven, maar de vertaling had beter gekund. Toch heeft dat me niet erg geïrriteerd, omdat het zo’n ontzettend interessant boek is. Het is zeker een aanrader voor wie geïnteresseerd is in dit thema.
—
Eerder verschenen op Lalageleest
