"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Zeg het

Dinsdag, 26 januari, 2021

Geschreven door: Anouhk Sterken
Artikel door: Evert van der Veen

Spreken vanuit innerlijke overtuiging

[Recensie] Anouhk Sterken coacht sprekers en verzorgt workshops en trainingen over spreken. Ze is ook docent drama op een middelbare school. Ze begint haar boek Zeg het met een prachtig persoonlijk verhaal. Zeg het is een onderhoudende, levendige stijl geschreven waarbij je het gevoel hebt dat Sterken met je in gesprek is. Als lezer merk je aan alles dat zij weet waarover ze praat. Sterken pleit voor authenticiteit. Dat lijkt een open deur maar ieder kent wel voorbeelden van sprekers die níet ‘echt’ overkomen. Ze hebben een ‘air’ of hanteren ‘maniertjes’. Ze denken leuk en humoristisch te zijn maar het is net over ’the top’ of het is het nét niet. Als luisteraar erger je je daaraan en je haakt af. Ogenschijnlijk luister je geïnteresseerd omdat het van je wordt verwacht maar inwendig maak je allerlei kritische opmerkingen en eigenlijk denk je: hou maar op.

Anouhk Sterken wil beginnende maar ook gevorderde sprekers helpen met dit boek dat helder is opgebouwd en de lezer/spreker bewust wil maken van zichzelf: wat zeg ik en op welke manier doe ik dat? Zeg ik het voor de bühne of ben ik er persoonlijk bij betrokken? Spreek ik snel omdat ik mijn enthousiasme of zenuwen niet kan doseren of weet ik spanning in te bouwen en neem ik de luisteraars mee in mijn verhaal? Wat beoog ik eigenlijk? Wil ik mensen inspireren en aan het nadenken zetten met wellicht nieuwe inzichten?

Zelf vind ik het fijn wanneer iemand na afloop van de overdenking in de zondagse dienst zegt: ‘zo had ik het nog nooit bekeken’. Dán heb je mensen iets nieuws aangereikt, de aandacht op een woord gevestigd in een mischien wel bekende tekst waar gauw overheen gelezen wordt. Ik ben altijd op zoek naar zo’n invalshoek, in combinatie met de actualiteit. Zo merk ik dat de huidige situatie mij anders leert kijken naar Bijbelteksten en dat er ook andere dimensies tevoorschijn komen omdat je vanuit een andere vooronderstelling leest.

Vroeger typte ik mijn preken helemaal uit omdat ik op die manier mijn verhaal formuleerde. Ik was redelijk ‘los van het papier’ maar je ontkomt toch niet aan het ping-pong effect: steeds even kijken waar je bent en dan weer een paar regels tot je nemen. Sinds een aantal jaren werk ik met korte zinnetjes en hoef ik veel minder op papier te kijken, gewoon omdat er minder staat. Het verhaal formuleer ik tijdens de voorbereiding in m’n hoofd. Dan ontstaat er een andere (s)preekstijl: natuurlijker, meer improviserend, de blik meer op de mensen dan op het papier gericht. Je maakt meer contact en dat merken mensen.

Hereditas Nexus

Over deze dingen schrijft Sterken niet in haar boek maar ik veronderstel zomaar dat ze het er wel mee eens zal zijn. Ze geeft wel veel praktische aanwijzingen over stemgebruik en non-verbale communicatie. Ook over het gebruik van beeld en geluid en de kleding die je draagt. Dat laatste is echt opvallend maar niet onbelangrijk.

Interessant en actueel is ook de aandacht voor andere vormen van communicatie: groepsgesprek, telefoon, video vergadering.

Zeg het is een goede handleiding voor met name de beginnende spreker die hem/haar vooral bewust maakt van zichzelf.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles