[Column] “Even eerlijk; hoeveel procent van jullie boekenkast hebben jullie nou echt uitgelezen?” vroeg @ZaireKrieger vorige week op twitter.
Ik antwoordde: praktisch alles, maar niet de boeken van mijn geliefde. Vooral in de kasten Nederlandse en Engelse literatuur staat er zo nogal wat ongelezen. Soms pak ik wel eens een van deze boeken, uiteindelijk krijg ik die ook allemaal wel gelezen. Haar vakliteratuur over medische ethiek zal vermoedelijk onaangeraakt blijven door mij. En verder zijn er nog een aantal filosofieboeken, tijdens de studie aangeschaft, maar niet aan toegekomen. Verder alles, dus ik denk ruim 90%.
Sinds een jaar of twintig heb ik de stelregel dat er geen boek ongelezen de kast in mag. Ik lees ook altijd alle boeken uit waar ik in begin. Hoe saai of vervelend ik ze soms ook vind. Waarom: ik wil pas wat over een boek kunnen zeggen als ik het ook van kaft tot kaft heb gelezen. Er staan daardoor nogal wat stapels ongelezen of half gelezen boeken verspreid door het hele huis. Een stapel op mijn studeerkamer, een langs mijn bed, een in een rommelkast, nee niet de boekenkast, en beneden uit ruimtegebrek in de servieskasten nog wat stapels. Soms pak ik na jaren een half gelezen boek weer op en lees ik het laatste stuk in een ruk uit. Voor elk boek is een er een goed moment, weet ik. Meestal heb ik rond de tweehonderd boeken ongelezen of half gelezen staan. Als dat aantal flink zakt, word ik onrustig en ga ik weer bijkopen. “Mijn intellectuele voorraadkast,” noem ik het wel eens. Bij het begin van de coronacrisis is het eerste wat ik heb gedaan: boeken inslaan. Je weet maar nooit hoe lang je binnen moet zitten. Vooral klassiekers die ik zeker nog wilde lezen kocht ik in maart.
Recent las ik Hoe te praten over boeken die je niet hebt gelezen van de Franse schrijver en essayist Pierre Bayard, een boek uit 2007 en in 2008 vertaald door Jan Versteeg. Je snapt, dit vond ik een heel vervelend boek. Sterker nog, voor iemand die van boeken lezen zo ongeveer zijn leven heeft gemaakt, was het een ware marteling. Hoe te praten over boeken die je niet hebt gelezen is vermoedelijk een uit de hand gelopen grap, Begonnen als een kort essay en toen Bayard wat bijval kreeg heeft hij er maar een heel boek van gemaakt. Maar een grap van 186 pagina’s is meestal helemaal niet leuk.
Volgens Bayard wordt het boeken lezen veel te serieus genomen. Veel te veel mensen staren zich blind op al die stapels boeken die ze moeten lezen voor hun werk of om mee te kunnen praten. Houd er toch mee, blader ze wat door, lees een artikel erover en vervolgens doe je net alsof je ze gelezen hebt. Bayard is (of was) literatuurdocent en wordt geacht veel te lezen. Met dit boek rechtvaardigt hij zijn leven van zo min mogelijk lezen:
“Geboren in een gezin waarin weinig gelezen werd, had ik nauwelijks waardering voor deze bezigheid, en omdat het me gewoon de tijd ontbrak om eraan toe te komen, gebeurde het me vaak, als gevolg van de zoveelste samenloop van omstandigheden waar het leven patent op heeft, dat ik in lastige situaties terecht kwam waarin ik gedwongen was me uit te spreken over boeken die ik niet gelezen had.”
Bayard ontwikkelt aan de hand van op zich vrolijke voorbeelden uit de wereldliteratuur van niet-lezers, charlatans en bibliothecarissen die nooit lezen een soort handboek om maar geen boeken te hoeven lezen, vol met tips en trucs.
Zo citeert hij uit De man zonder eigenschappen, een boek wat hij niet gelezen heeft, maar alleen wat doorgebladerd, de bibliothecaris van een bibliotheek:
“’Wie zich inlaat met de inhoud, is als bibliothecaris verloren,’ hield hij mij voor. ‘Hij zal nooit het geheel kunnen overzien!’
Ademloos vraag ik hem: ‘Dus u leest nooit ook maar één van die boeken?’
‘Nooit; met uitzondering van de catalogi.’”
Grappig natuurlijk, maar ik kan niets met dat idee. Want de basishouding van een lezer is natuurlijk dat hij/zij het aangenaam vindt om te lezen. Waarom voetballen als je het niet leuk vindt, waarom netflix kijken als je films haat. Nee, laat Bayard vooral bluffen over boeken die hij niet wil lezen. Wij lezen fijn door en zijn niet voor niets vijf jaar geleden De Leesclub van Alles als weblog gestart en vorig jaar Bazarow. We snappen met de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges dat alles lezen nooit kan, een onmogelijkheid is, maar het er naar streven is een heerlijk streven. En met al onze recensenten én lezers samen, komen we toch een behoorlijk eind.
“Maar waarom lezen jullie eigenlijk?,” bedacht ik me tijdens het lezen van Bayards boek. En waar? En hoeveel en hoe vaak? En, hoe belangrijk is lezen voor jullie?
Als prijsvraag voor de kerst vragen we onze lezers om in een kort essay te beschrijven waarom zij lezen, waarom zij dat belangrijk vinden, waarom zij telkens weer een boek oppakken. Gaat het om wegdromen, gaat het om kennis verzamelen, gaat het je om de schoonheid van de taal? Wij willen weten: wat je leest, waarom je leest, wat je fijn vindt aan lezen, wat het je oplevert, waarom het je passie is?
De mooiste verhalen belonen we met een Bazarow boekenbon van 50 euro. Inzenden mag tot en met februari 2021, de lengte is maximaal 750 woorden. De komende maanden publiceren we dan elke editie van Bazarow Magazine een van deze verhalen. Als je je stuk inzendt ga je er mee akkoord dat we je verhaal publiceren in Bazarow Magazine en op Bazarow.com.
Doe je mee? Stuur je inzending naar info@bazarow.com.
Medewerkers en recensenten van DLVA/Bazarow zijn ook van harte uitgenodigd om een bijdrage te schrijven!
Eerder verschenen in Bazarow Magazine
—
Door Roeland Dobbelaer