De coronacrisis legt de hele samenleving plat. Hoe gaan de uitgeverijen hiermee om? Werkt iedereen thuis, en wat voor problemen levert dat op? Kleinere uitgeverijen kunnen zich natuurlijk makkelijker aanpassen in dit soort situaties. Hoe kleiner je operatie, hoe gemakkelijker je iedereen thuis aan het werk krijgt. Maar groot en klein zal worden getroffen als door het hele land de boekhandels, drukkerijen en distributiecentra dichtgaan. Bazarow Magazine maakte een belrondje langs diverse uitgevers om te horen hoe het gaat.
Bij Theo van Rijn van uitgeverij LetterRijn voeren zorgen de boventoon: “Het is maar de vraag op welk moment ook de drukkerijen de deuren gaan sluiten, het is allemaal heel erg onzeker geworden.” LetterRijn is een onafhankelijke uitgever die zich vooral richt op thrillers. Het lezen en beoordelen van manuscripten gaat gewoon door, maar bij LetterRijn spreken ze voorlopig met auteurs af nieuwe boeken in eerste instantie alleen als ebook te laten verschijnen “met het oog op de ongetwijfeld naderende sluiting van drukkerijen.” Wel zijn er voor hun jaarlijkse verhalenwedstrijd aanzienlijk meer inzendingen. Mensen zitten ongetwijfeld meer te lezen en te schrijven “maar ook daar is de vraag, als we het over papieren boeken hebben, hoe lang het duurt voordat een groot verzendhuis als bol.com wat dat betreft de deuren sluit.”
Jitske Kingma van Uitgeverij Elikser zit alleen op kantoor, maar kan gewoon doorwerken. Elikser is een kleine onafhankelijke uitgever met een breed fonds, het personeel bestaat voornamelijk uit freelancers, wat een omschakeling naar thuiswerken een stuk makkelijker maakt. “Het is eigenlijk juist wat drukker zelfs” zegt ze “want mensen die thuis zitten die gaan snel hun correcties nakijken, en die hebben vragen, dingen worden verschoven, presentaties die eerst fysiek plaatsvonden, daar maken we papieren presentaties van, dus dat betekent berichtjes rondsturen.” Corona levert meer werk op in de zin dat bepaalde zaken ingewikkelder worden, maar ook om andere redenen. “Ik krijg wel ook meer manuscripten nu, omdat mensen thuis hun manuscripten zitten af te maken.” Het is natuurlijk misschien nog wat vroeg om dit soort conclusies te trekken, maar de verwachting is logisch. Uitgeverij Elikser is gevestigd in Leeuwarden, waar de meeste boekhandels nog open zijn, in tegenstelling tot café’s, bioscopen en dergelijke. “In die zin denk ik dat wij niet het hardst getroffen zijn. Als je toch thuis zit, en je kunt niks doen, kun je evengoed gaan schrijven en lezen,” aldus Jitske Kingma. Elikser heeft een Friese vertaling van De pest van Albert Camus op papier en als ebook die nu een enorme boost in populariteit ondergaat.
Bij Uitgeverij Cossee werken ze in shifts van twee op kantoor, voor de rest hebben ze conference calls en werken ze met Microsoft Teams voor vergaderingen. Uitgeverij Cossee is een zelfstandige en onafhankelijke uitgeverij van Nederlandse en vertaalde literaire fictie en non-fictie. “Wij werken gewoon door,” zegt directeur Eva Cossée, ze verwacht dat, net zoals altijd na bijvoorbeeld de kerstvakantie, het aantal binnenkomende manuscripten zal gaan stijgen. Daarnaast wordt er ook gehoopt op een stijging in de algemene verkoop van boeken. “Lees nu de boeken die je altijd al wilde lezen, en waar je nooit de tijd voor had.” luidt hun nieuwe slogan, en ze noemt de nieuwe #ikleesthuis campagne van het CPNB. Bepaalde categorieën van boeken zijn juist nu extra de moeite waard. Cossée: “Mensen moeten weer allemaal gaan koken want de horeca is dicht. Mensen kunnen niet op reis, dus kunnen ze een roman lezen die in een ver weg land speelt zodat ze toch op reis gaan. Dat soort dingen, eigenlijk hopen wij dat dit het lezen bevordert.” Wel moet daarbij worden gezegd dat de sluiting van enkele boekhandels, en de verwachting dat er veel meer zullen volgen, dit bemoeilijkt.
Tot nu toe lijkt het bij deze kleinere uitgeverijen nog behoorlijk soepel te verlopen. We hebben natuurlijk ook geprobeerd mensen te spreken van grotere uitgeverijen, maar daar blijkt dat nog niet zo makkelijk te zijn. Bij De Bezige Bij nam niemand op, en bij Meulenhoff kon de telefoniste die helemaal alleen op kantoor zat me helaas met niemand doorverbinden. Bij uitgeverij Veen Bosch en Keuning kreeg ik wel na een tweede keer doorverbonden te worden iemand heel kort te spreken, maar een interview zat er niet in. “Geen interesse, we zijn gesloten,” kreeg ik te horen waarna er werd opgehangen. Zoals te verwachten is een dergelijke omschakeling bij grotere uitgeverijen een stuk ingewikkelder en wellicht frustrerender, zoals de reactie bij VBK illustreerde. Deze bedrijven hebben een stuk meer werknemers, en niet iedereen kan even makkelijk zijn werkplek naar huis verplaatsen.
—
Door Remus Thijssen