Lachen om de lagere school

[Recensie] Ik was zes jaar toen ik in Hengelo (Overijssel) naar de Groen van Prinstererschool ging. Genoemd naar de negentiende-eeuwse staatsman van antirevolutionaire huize en dus een op en top protestants-christelijke school.

Schrijver Wim Daniëls zat op dat moment zo’n 160 kilometer verder op, in Aarle-Rixtel in de hoogste klas van de St.

Literair gekkenhuis

[Signalering] Nu is het een goed gesorteerde, keurige boekwinkel met voorkomend personeel. Maar in de eerste 20 jaar was Athenaeum Boekwinkel op het Spui (die wij in ons septembernummer 2016 al beknopt portretteerden) een curieuze mengeling van een tempel, een actiecentrum, een krankzinnigengesticht en een homoseksueel bordeel. Dat is althans het beeld dan Van Casteren schetst in dit amusante,

De geheimen van kunstverzamelaar Selderbeek

[Recensie] De kaft van het boek wordt gesierd door een dame in een felrode jurk die sensueel aan het dansen is. Het is de Spaanse danseres uit 1906 van Jan Sluijters, een sleutelwerk in zijn oeuvre. Op dit doek probeerde Sluijters immers door middel van felle kleuren de bewegingen van de danseres vast te leggen en tot grote consternatie van de Nederlandse kunstelite  schilderde hij vanaf dat moment in bredere kleurvlakken en met fellere contrasten.

Bijzonder kijkje in het Amsterdam van de vorige eeuw

[Recensie] In navolging van de tentoonstelling De eerste foto’s van Amsterdam 1845-1875 (2010) waarin het Stadsarchief Amsterdam de vroegste foto’s van de stad presenteerde heeft conservator fotografie Anneke van Veen in samenwerking met junior conservator Susanne van der Wolf uitgebreid onderzoek gedaan naar foto’s van Amsterdam rond 1900.

Over de cultuur van Europa in de twintigste eeuw

[Recensie] De Franse dichter Paul Valéry schreef in de jaren dertig: “Achteruit gaan we de toekomst binnen”.1 Een waar woord, want wat hebben we anders tot onze beschikking dan de kennis van het verleden om het nieuwe dat de toekomst brengt te bevatten? Zo lang de geschiedenis een zaak is van duurzame tradities die continuïteit garanderen,

Afgetreden ministers en staatssecretarissen 1918-1966

[Signalering] Het aftreden van een minister of een staatssecretaris is een opvallende gebeurtenis in de Nederlandse politiek. Volgens Charlotte Brand bieden juist die zicht op de meestal verborgen politieke krachtsverhoudingen, normen en omgangsvormen. Zij neemt daarom de negentien gevallen tussen 1918 en 1966 onder de loep. Politieke crises over onderwerpen als defensie, financiën en koloniaal beleid passeren de revue.

Sleuteljaar in de geschiedenis van de 20ste eeuw

[Recensie] Volgend jaar, op 11 november, is het precies 100 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Eerste Wereldoorlog. De ondertekening van de wapenstilstand lijkt een eenduidig en helder historisch moment; een soort collectieve cesuur in de wereldgeschiedenis.

Daniel Schönpflug, docent geschiedenis aan de Vrije Universiteit Berlijn,

Het regime en de dader

Hoe gaan mensen over tot een genocidale massamoord? Vaak wordt gewezen op de omstandigheden als bepalende factor. In potentie schuilt in iedereen een massamoordenaar, stelde Hannah Arendt. Abram de Swaan gaat in zijn nieuwe boek Compartimenten van vernietiging de strijd aan met die zienswijze.

[Recensie] “De enige manier waarop ik kon leven,

Degelijk, maar iets gedateerd overzicht van WOI

[Recensie] Nog nooit verschenen er in een jaar tijd zoveel nieuwe boeken over de Eerste Wereldoorlog. Het was dit jaar [2014/red.] dan ook precies 100 jaar geleden dat deze vernietigende Europese oorlog uitbrak. Ook Amsterdam University Press deed een duit in het zakje met een ‘elementair deeltje’ over de oorlog, “een beknopte en toegankelijke inleiding op de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog”.

Door de ogen van de grote komiek

[Recensie] In De eeuw van Charlie Chaplin laat schrijver en criticus Matthijs de Ridder het verhaal zien van een wervelend tijdperk, gezien door de ogen van filmicoon Charlie Chaplin. In 1914 verscheen de eerste film met Chaplin en binnen een jaar was hij wereldberoemd. Tegelijkertijd werd deze veelzijdige komiek meegesleurd in de maatschappelijke debatten van zijn tijd.