Een grootse zeereis

[Recensie] Leest iemand nog Herder? Men leest vooral over hem. De naam van Johann Gottfried Herder (1744-1803) valt als het over cultuurrelativisme gaat, over multiculturalisme of over historisme. Herder geldt als de geestelijke vader van het nationalisme, iemand die de mensheid beschouwde als een lappendeken van verschillende, in principe gelijkwaardige naties en culturen.

Met een glas wijn in de hand het slagveld op

[Recensie] Ga toch scheep, filosofen! roept Nietzsche ergens uit en dat is wat Rüdiger Safranski in zijn onlangs [2007/red.] verschenen boek letterlijk Johann Gottfried Herder laat doen. Meteen op de eerste bladzijde steekt Herder daar in 1769 van wal om de wijde wereld te zien. Maar reeds op de rusteloze deining van de Oostzee,

Achter klapperende ramen giert de wind

[Recensie] Het heeft even geduurd, maar na een paar honderd jaar is dan toch Heinrich von Ofterdingen (1802) in het Nederlands vertaald, met als titel De blauwe bloem. Helemaal onbegrijpelijk is het niet, dat een tot voor kort zo nuchter land als het onze een tijdje heeft moeten wachten.

Hoe excessen te vermijden?

[Essay] Het woord ‘postmodern’ komt bij de liberale filosoof en historicus Isaiah Berlin niet voor. Toch lijkt veel dat hij in zijn werk ter sprake brengt van belang voor de huidige discussie rond dit zo diffuse en verwarrende begrip. Berlin heeft het over relativisme, over de rol van het irrationele, over estheticisme, over het verval van de utopie en het verdwijnen van de metafysische of wetenschappelijke absoluta.

Tussen ‘uilengekras’ en ‘hanengekraai’

[Recensie] Bijna elk hoofdstuk van Maarten Doormans nieuwe boek [2004/red.] De romantische orde begint met een Nietzsche-citaat. Was Nietzsche dan een romanticus? Niet als je hemzelf mag geloven. Romantiek associeerde hij vooral met zijn vroegere vriend Wagner, en dat belooft niet veel goeds. Romantiek wees hij af als een symptoom van ‘

Familiegeschiedenis in kunstenaarskringen

[Recensie] Door het weerzien met haar oma Elisabeth Eperjesy (Elfi) werd Olga Majeau aangespoord en geïnspireerd op zoek te gaan naar haar familiegeschiedenis. Na zo’n drieënhalf jaar onderzoek en de wil om het verhaal van haar eigen voorouders op papier te zetten debuteerde Majeau in 2015 met haar boek Een schitterend isolement.

Alles, alles zou poëzie moeten zijn

Geen warmer pleidooi voor romantische poëzie in leven en samenleving dan dat van Friedrich Schlegel. Geen invloedrijker literair tijdschrift dan zijn Athenaeum.

[Recensie] Athenaeum is waarschijnlijk het invloedrijkste literaire tijdschrift dat ooit heeft bestaan, hoewel er maar zes afleveringen van verschenen en het niet veel lezers trok.