Het is oud of het is ‘contemporary art’

Kunst is ‘globaal’ geworden en wereldwijd zijn dezelfde kunstenaars te zien. Wat dat zegt over identiteit in de kunst en in het maatschappelijke debat, is één van de kwesties die filosoof Thijs Lijster onderzoekt in zijn essays.

[Recensie] Filosofen houden van paradoxen. In het nawoord van zijn nieuwe essaybundel haalt Thijs Lijster (1981) de Duitse denker Theodor Adorno aan.

Essayistiek zoals het hoort

[Recensie] In zijn eerste essaybundel, De grote vlucht inwaarts (2016), toonde Thijs Lijster zich bewust van de urgentie van filosofie en cultuurkritiek buiten de muren van de academie. Deze disciplines moeten over hun eigen grenzen heen stappen, en “zich weer opdringen aan de publieke sfeer”, zoals hij dat destijds uitdrukte. Het leverde een uitdagende bundel op waarin de filosofie en kritiek een verrassende blik boden op diverse culturele fenomenen,

Het fascinerende overgangsgebied tussen Verlichting en Romantiek

[Recensie] Bij Frans Hemsterhuis (1721-1790) zal men geen praktische adviezen tegenkomen, waar de strijdende partijen in Afghanistan iets aan hebben gehad. Hemsterhuis leefde meer dan twee eeuwen geleden en een vriend van de oorlog was hij allerminst. Toch schreef hij – in 1783 – de dialoog Alexis ou du militaire,

Dans boven de afgrond van de oneigenlijkheid

[Recensie] Het valt niet mee van de Romantiek een exacte definitie te geven. Op de vraag wat ‘romantisch’ nu eigenlijk is, komen zoveel tegenstrijdige antwoorden dat je geneigd bent de critici gelijk te geven die juist in de tegenstrijdigheid de essentie van de Romantiek hebben gezocht. De Rotterdamse filosoof Jos de Mul lijkt zich in zekere zin bij hen aan te sluiten door in zijn boek Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie [2007/red.] niet alleen het verlangen te benadrukken,

Kunst en communisme

[Recensie] De Franse filosoof Alain Badiou (1937) is op zijn oude dag beroemd geworden in de wereld van kunst en esthetica. Ga naar de bookshop van het heropende [2012/red.] Stedelijk Museum, en je vindt er een tafel vol extreem-linkse lectuur, met de boeken van Badiou (uiteraard alleen in vertaling) als kers op de taart. Met zijn ‘idee van het communisme’

De evolutie van schoonheid

[Recensie] Waarom noemen we het werk van Vincent van Gogh kunst en het spreekwoordelijke zigeunermeisje op de gang van een hotel niet? Hoe komt het dat thrillers geen literatuur zijn, zelfs niet als het literaire thrillers worden genoemd? Waarom interviewen wij kunstenaars? Voor iemand uit de zeventiende eeuw of uit een andere cultuur zouden zulke vragen totaal onbegrijpelijk zijn.

De schoonheid moest dood

[Recensie] Volgens de Duitse filosoof Immanuel Kant was de Nederlander zozeer gericht op het nut, dat alle aandacht voor het schone en het sublieme erbij inschoot. Kant schreef dit in 1764, maar sindsdien is er wel wat veranderd. Daarvan getuigt bijvoorbeeld Het sublieme. Het einde van de schoonheid en een nieuw begin van Hans den Hartog Jager,

De autonome status van kunst en literatuur

[Essay] Wanneer de natuurwetenschappen zich op het terrein van de geesteswetenschappen wagen, klinkt al gauw het verwijt dat zij `reductionistisch’ te werk gaan. In zijn nieuwe boek Ons creatieve brein verweert Dick Swaab zich tegen dit verwijt. Een neurobioloog die in de hersenen speurt naar de fysieke bron van onze schoonheidservaring,