Een noodlottige sociale en politieke blindheid

[Recensie] De Belgische socialistische leider Hendrik de Man (1885-1953) kende ik als propagandist van de ethische,  personalistische stroming in de midden 20e eeuwse sociaal-democratie die in Nederland vertegenwoordigd werd door onder andere dominee Willem Banning. De Man is hier daarnaast bekend vanwege zijn Plan van de Arbeid, een poging om de economische crisis tegen te gaan door vergaand staatsingrijpen.

Het f-woord en vloeken in de linkse kerk

“Achteruit gaan we de toekomst in”, schreef de Franse dichter Paul Valéry en hij bedoelde het niet als een aanbeveling. Doordat we vast zitten aan het verleden, missen we dat wat er nieuw is aan de historische verandering. Juist in de moderne wereld, die ons voortdurend verrast met onvoorziene wendingen,

Dit nalatenschap moet gekoesterd worden

[Recensie] Er is de afgelopen tijd [1991/red] veel lof neergedaald op het hoofd van Jacques de Kadt (1897-1988), soms uit de meest verrassende hoeken en gaten. Maar het grootste compliment kreeg hij twee weken geleden in de Volkskrant van Battus, die zich een column lang in alle bochten wrong om De Kadts naam maar niet te hoeven noemen.

Cultuur en crisis in het Westen, 1918-1938

[Signalering] Na zijn bestseller over de jaren voorafgaande aan de Eerste Wereldoorlog schreef Philipp Blom een opvolger over het interbellum. In elk hoofdstuk van Alleen de wolken staat één jaar centraal en vormen gebeurtenissen uit dat jaar aanleiding voor de behandeling van een thema. De cultuur van het interbellum verschijnt bij Blom veelal in een sinister licht: hij bespreekt de jazzmuziek tegen de achtergrond van rassendiscriminatie,

Dan liever vlooien

[Recensie] De koorddanser loopt over een touw dat slap is gespannen in een vrijwel lege kamer. Hij heeft zijn balanceerstok tegen de muur gezet, een zwarte kleed over zijn hoofd gedrapeerd en op zijn kruin draagt hij een rood bord met daarop een groene, glazen fles. Op de achtergrond zien we een muur met een verkleurd rood behang,

De empathie van de historicus: de dillema’s van schrijven over fascisten

[Interview] “Als alle fascisten vandaag de dag geüniformeerde mannetjes met snorretjes, en met vreemde ideeën over geweld en antisemitisme waren, dan zouden er heden ten dage maar een handjevol bestaan,” zegt Daniël Knegt, historicus en wetenschappelijk medewerker aan de Universiteit van Amsterdam. Hij wijst erop dat je zo eenvoudig geen afstand kunt nemen van dit gedachtegoed,

Fascisme is een van de mogelijkheden van de westerse moderniteit

Lange tijd stond het fascisme bekend als ‘een duivelse incarnatie van het Kwaad’. Maar Robin te Slaa laat zien dat het diep geworteld is in de Europese cultuur.

[Recensie] Na deze studie is de tijd voorbij dat het fascisme kan worden afgedaan als bruut machtsstreven zonder ideeën.

Fascisme is radicaal anders dan het hedendaags populisme

Wanneer we de geruchten mogen geloven staat het fascisme opnieuw te trappelen voor onze deur. Amerika glijdt ernaar af, in Rusland heerst het en over Turkije zwijgen we maar liever. Maar is dat wel zo? We vroegen het aan een expert, Robin te Slaa: “Wanneer je iedere populist een fascist noemt,