Ruzie maken over de jonge wetenschap

[Recensie] In de zeventiende eeuw veranderde het wereldbeeld. De tijd van de wetenschappelijke revolutie wordt het wel genoemd. Veel ontwikkelingen liepen door de Nederlanden. Mede daarom is er het laatste decennium in het Nederlands taalgebied sprake van een grote belangstelling voor de wetenschappelijke discoursen van die tijd. Het valt dan ook niet mee om daar nog iets origineels over te schrijven.

De man die het lichaam namaakte

‘Als de mens de werking van een orgaan kent, moet hij in staat zijn het te bouwen.’ – W.J. Kolff

[Recensie] Geboren Leidenaar Willem Kolff was de belangrijkste pionier van een mondiale generatie artsen en ingenieurs die oplossingen voor orgaanfalen zocht via de medische en later biomedische techniek.

De anatomische preparaten van Frederik Ruysch

[Signalering] De anatomische preparaten van Ruysch blijven fascineren, niet alleen om hun soms gruwelijke schoonheid en echtheid, maar ook omdat ze ruim driehonderd jaar na de verkoop aan tsaar Peter de Grote (in april 1717) nog steeds net zo levendig zijn als toen. In Geloof alleen je eigen ogen (Ruysch’ eigen devies) zijn artikelen bijeengebracht waarin het gaat over de preparaten zelf en over Ruysch’ bijdragen aan de medische wetenschap.

In de voetsporen van Darwin

[Vooraankondiging] Vandaag, 6 februari, wordt in Amsterdam een boek gepresenteerd over vier bijzondere Nederlandse wetenschappers. Geënthousiasmeerd door Darwin en de Duitse embryologie trokken aan het eind van de negentiende eeuw Nederlandse ontwikkelingsbiologen vanuit hun nieuwe laboratoria naar buiten. Onder leiding van Pieter Harting bekeken en vergeleken studenten onder de microscoop nauwkeurig de ontwikkelingsstadia van verschillende plant- en diersoorten.

Gekleurde dobbelstenen snap je beter

Dat het toeval gehoorzaamt aan wiskundige wetten, is een relatief recent, zeventiende eeuws idee. Steven Tijms beschrijft in een boek gedetailleerd de vroege geschiedenis van de kansrekening, behandelt daarna moderne voorbeelden, en laat ook zien hoe dat vaak mis gaat.

[Recensie] Meetkunde en algebra zijn duizenden jaren oud en de Oude Grieken bereikten daarin al een hoog niveau.

Kennis: the greatest hits

[Recensie] Filosofen, theologen, wetenschappers en existentialistische dromers hebben zich eeuwenlang afgevraagd waarin de mens zich van de dieren onderscheidt. Eén van die eigenschappen, is de volslagen unieke gaven om patronen in de wereld te herkennen en deze met onderliggende principes te verklaren. Het is een praktijk die de mens geen windeieren gelegd heeft,

Nostalgie voor de liefhebber

Deze zomer stond de uitgave ‘KIJK 50 jaar – special’  nog op mijn leeslijst. Een bundeling van de vijftig meest opmerkelijke en interessante verhalen uit het populairwetenschappelijk tijdschrift KIJK in de afgelopen halve eeuw. Interessant, leuk, goed geschreven, maar gedateerd doordat duiding en latere inzichten ontbreken.

Als trouwe lezer van dit maandblad in mijn middelbare schooltijd,

Het veronderstelde verband tussen innerlijk en uiterlijk

[Signalering] Deze publicatie is verschenen ter gelegenheid van een gelijknamige tentoonstelling in Teylers Museum Haarlem en het Gentse Museum Dr. Guislain, met bijdragen van conservatoren, historici en fotografe-publiciste Linda Roodenburg, de auctor intellectualis van het project. Het onderwerp is de hardnekkige gedachte dat het wezen van de mens aan zijn uiterlijk kan worden afgelezen.

Het vijfhonderdjarig bestaan van robots

[Recensie] Wie tegenwoordig een techniekbeurs bezoekt, kan er bijna zeker van zijn dat bij een of meerdere stands een robot staat. Vaak gaat het om de Pepper, een door het Japanse SoftBank in 2014 ontwikkelde robot op drie wielen, die vooral als functie lijkt te hebben de aandacht trekken.

De Pepper zal voor veel mensen het stereotype beeld bevestigen van hoe robots eruitzien: ze moeten zo veel mogelijk op mensen lijken,

Genie van het elektromagnetisme

Nikola Tesla was zijn tijd zo ver vooruit dat veel van zijn patenten al verstreken waren voor zijn ontdekkingen tot commerciële wasdom kwamen. De Amerikaanse milieuactivist Richard Munson schreef een vlot lezende biografie over “de 19e eeuwse Leonardo Da Vinci”.

[Recensie] Nikola Tesla heeft de twintigste eeuw uitgevonden, wordt wel gezegd.