31 Recensies
19-09-2021
Volk en elite
Het kwetsbare weefsel van onze samenleving [Recensie] De winnares van de zomereditie van De Slimste Mens van dit jaar, cabaretier Lisa Loeb (32), viel op omdat ze met gemak de meest uiteenlopende vragen wist te beantwoorden. Over de Griekse oudheid maar ook over de samenstelling van de Kardashian-familie (die beroemd zijn om hun beroemdheid). Loeb is thuis in zowel de...
01-08-2021
De werelden van Hannah Arendt
Lange lijnen in leven en werk [Recensie] Bijna een halve eeuw na haar overlijden, staat Hannah Arendt nog onverminderd in de belangstelling. Onlangs verscheen haar laatste deels postume werk, Het leven van de geest, in een nieuwe Nederlandse vertaling. De stroom aan secundaire literatuur, waarin de ideeën van de Duits-Amerikaans-Joodse filosoof worden becommentarieerd en toegepast op verschillende domeinen, is onafzienlijk. Voor...
11-07-2021
Onuitsprekelijk paradijs
De groene spiritualiteit van Merton [Recensie] Kick Bras, predikant en oud docent spiritualiteit en publicist van diverse titels op dat gebied, is al vele jaren bezig met Thomas Merton, één van de bekendste monniken van de twintigste eeuw. In Onuitsprekelijk paradijs, belicht hij de groene spiritualiteit van Merton. De Amerikaanse Thomas Merton (1915 – 1968) trad na een turbulente jeugd, begin...
13-06-2021
Brandend verlangen
Mystiek dagboek in coronatijd [Recensie] Na zijn emeritaat is Wim Jansen allerminst stil gaan zitten. Hij is blijven preken, geeft lezingen en is een productief schrijver, op zijn webpagina en als vaste bijdrager voor NieuwWij. Maar vooral heeft hij de laatste jaren in hoog tempo diverse boeken gepubliceerd. Met Brandend verlangen voegt hij een nieuwe titel toe aan zijn oeuvre. Brandend verlangen is...
06-06-2021
Het raadsel van God
Nieuw atheïsme [Recensie] Alister McGrath (1953) is een productief theoloog. De laatste drie pagina’s van zijn boek Het raadsel van God bevat een lijst van zijn geschriften, waarvan een aantal ook in het Nederlands zijn vertaald. In dit boek – een memoir – vertelt hij het verhaal van zijn eigen ontwikkeling, van leergierig jongetje tot scheikundig onderzoeker tot vermaard theoloog. Hij...
23-05-2021
Van liefde gesproken
Miniaturen bij het Johannesevangelie [Recensie] Als predikant is Sytze de Vries gedurende zijn carrière een paar maal door het evangelie van Johannes gekropen. De ontdekkingen die hij daarbij gedaan heeft, zijn nu gebundeld in Van liefde gesproken, een fraaie verzameling miniaturen. Korte hoofdstukjes, waarin hij telkens verschillende details uit de rijke tekst van het vierde evangelie belicht. Het is geen doorlopend commentaar....
09-05-2021
Religieus atheisme
(Post)moderne filosofen over God en godsdienst [Recensie] Het is een opmerkelijk gegeven dat veel atheïstische denkers meer over God schrijven dan menig theoloog, merkt Erik Meganck halverwege Religieus atheïsme haast terloops op (p. 143). In zijn boek maakt hij een toer langs twaalf belangrijke filosofen uit de afgelopen twee eeuwen. Hij is geïnteresseerd in de vraag hoe deze denkers God en godsdienst waarderen....
02-05-2021
Stiefkind van de rede
Zware kost over ‘de voorwaarden van menselijkheid’ [Recensie] In 2015 promoveerde Peter Abspoel op het thema Zingeving in het Westen. Centrale stelling daarin is, dat er een traditie-vijandig klimaat heerst in de westerse wereld. Tradities, in allerlei vormen, worden vaak gezien als een hindernis op de weg naar de toekomst. De wortel van deze houding bespeurt hij al bij de Germanen...
02-05-2021
Jezus in christendom en islam
Verschillende visies op Jezus [Recensie] In een handzaam boekje loopt theoloog Eduard Verhoef de geschiedenis van de eerste eeuwen christendom tot aan het ontstaan van de Islam na. Hij concentreert zich op de verschillende visies ten aanzien van Jezus. In de vroege christelijke geschiedenis is een waaier aan opvattingen te vinden. Pas geleidelijk krijgt de orthodoxe visie op Jezus, als...
25-04-2021
Erasmus dwarsdenker
Biografie van een groot Europees humanist [Recensie] “Niet te zoet, niet te droog, niet te vlak, niet te zwaar”. Zo had Erasmus op zijn oude dag zijn dagelijkse portie Bourgondische wijn het liefst, volgens Sandra Langereis in haar recent verschenen magnifieke biografie. Het zou zomaar op de persoon van de grote Europese humanist zelf kunnen slaan. Over het leven van...
11-04-2021
De eeuwige nar
Pleidooi voor kloosterleven [Recensie] Ter gelegenheid van het 900 jarig bestaan van de Norbertijnerorde, schreef cultuurtheoloog Frank Bosman een essay om de kwijnende gemeenschap van religieuzen een hart onder de riem te steken. “Jullie lijken wel gek, om in deze moderne tijden volop mogelijkheden voor zelfontplooiing te kiezen voor een leven in gehoorzaamheid en van gedwongen armoede, celibaat en gemeenschap....
14-03-2021
Maar wij hadden het zo gehoopt
Dwars denken over de bijbel [Recensie] Waar de christelijke traditie lange tijd het heil verwachtte in de hemel, zocht het socialisme de heilsstaat hier op aarde te realiseren. Tenminste één keer in de geschiedenis leek die utopie werkelijkheid te worden, vijf eeuwen voor onze jaartelling, toen rond Jeruzalem onder leiding van Ezra en Nehemia een modelsamenleving werd gevormd op basis...
07-03-2021
De getemde mens
Waar komt onze moraal vandaan? [Recensie] De bulk van het opmerkelijke boek De getemde mens wordt gevormd door de bijdragen van 142 auteurs uit Vlaanderen en Nederland die op verzoek van de redacteur hun hoogst persoonlijke visie geven op de vraag uit de ondertitel, waar komt onze moraal vandaan? Wat begon als een middel om reacties op een te schrijven leerboek voor...
28-02-2021
Eindelijk volwassen
De wijsheid van de tweede levenshelft [Recensie] Als ik zondagmorgen naar de plaats rijd waar ik meestal mijn wekelijkse godsdienstoefeningen doe, kom ik ze tegen. In soms sterk fluorescerende kleding gestoken, stuiven ze voorbij op racefiets, mountainbike of op hardloopschoenen. Vaak zijn het leeftijdsgenoten of zelfs nog ouderen. Aan hun van inspanning verwrongen gezichten te zien, lijkt het alsof ze...
21-02-2021
De Odyssee van Mohamed
Levenswijsheid na aanslagen in Brussel [Recensie] Mohamed El Bachiri verloor op 22 maart 2016 zijn vrouw Loubna. Zij was één van de slachtoffers van de terreuraanval op de metro in Brussel. Nadien verwierf El Bachiri internationale bekendheid met zijn Jihad van Liefde, een persoonlijke reactie waarin hij zich krachtig uitsprak om op het geweld te reageren met liefde, om niet...
14-02-2021
Alle dingen nieuw
Theologie voor de 21e eeuw [Recensie] Met Alle dingen nieuw verschijnt het eerste deel van de trilogie waarin Erik Borgman een theologische visie voor de 21ste eeuw presenteert. Een boek dat er al lang zat aan te komen en waarvan het goed is dat het er nu ligt. Het is een overweldigend en bewonderenswaardig boek, vanwege de veelheid aan stemmen en invalshoeken....
07-02-2021
Geen toekomst zonder kleine goedheid
Naar genereus samenleven in verantwoordelijkheid vanuit Emmanuel Levinas [Recensie] Roger Burggraeve (1942) heeft als docent aan de Universiteit van Leuven generaties studenten ingewijd in het denken van Emmanuel Levinas. Met enkelen van hen bleef hij ook na zijn emeritaat in gesprek. Zij stimuleerden hem om een boek te schrijven over de ‘kleine goedheid’, het “koppige en tegendraadse geloof dat er in...
31-01-2021
Verdraagzame Islam
Filosofische stem uit Afrika [Recensie] Henk Haenen is kenner van de Afrikaanse filosofie. Zijn promotiestudie uit 2006 ging over Afrikaans denken. In 2016 scheef hij een boek over Nelson Mandela en diens Ubuntu-filosofie van verzoening. Zijn nieuwste boek sluit hier inhoudelijk op aan. Want hoewel de titel het niet direct doet vermoeden, staat in Verdraagzame Islam het leven en werk van een andere...
31-01-2021
Volharden in de broosheid
De zinvraag in coronatijd [Recensie] Tussen Pasen en Pinksteren vorig jaar heeft Bert Roebben, hoogleraar godsdienstpedagogiek, een boekje geschreven waarin hij probeert spirituele lessen te trekken uit de coronatijd. Noodgedwongen bleef de Vlaamse docent ‘in zijn kot’. Hij mist zijn studenten in Keulen, waar hij in normale doen wekelijks vanuit Leuven naar toe treint. Onlineonderwijs geven is niet zijn ding....
24-01-2021
Het verlangen naar zin
Het belang van verbeeldingskracht [Recensie] Na een burn-out besloot Hans Alma, hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek, het roer om te gooien. Ze gaf haar fulltime aanstelling op, nam een parttime aanstelling als gastprofessor in Vlaanderen aan en begon een eigen praktijk als coach en trainer. Ze volgde haar hart, haar verlangen om minder te managen en meer praktijkgericht te...
03-01-2021
De multiculturele uitdaging
Over het management van diversiteit [Recensie] Frans Wijssen is hoogleraar Praktische Religiewetenschap. In zijn onderzoek richt hij zich op thema’s met betrekking tot religie en managementvraagstukken. In zijn boek De multiculturele uitdaging komt dat beide samen. Twintig jaar nadat publicisten Paul Scheffer (het multiculturele drama) en Paul Schnabel (de multiculturele illusie) het multiculturalismedebat openden, maakt hij de balans op. De titel van...
06-12-2020
In het geheim geloven
Ervaringen van Tsjechische priester [Recensie] Pas na zijn vijftigste is hij serieus boeken gaan schrijven. Sindsdien is het snel gegaan met de internationale roem van de Tsjechische priester en filosoof Tomas Halik. Diverse titels van hem zijn inmiddels ook in het Nederlands vertaald. Onlangs verscheen zijn autobiografie, In het geheim geloven. In zijn boeken komen zijn eigen ervaringen al volop aan...
29-11-2020
Een kleine geschiedenis van het wonder
Het wondergeloof in de westerse cultuurgeschiedenis [Recensie] Jezus liep niet op het water, maar langs het water. Door de ochtendnevel leek het echter voor zijn leerlingen in de boot, alsof hij daadwerkelijk over het water naar hen toe kwam, maar dat was dus gezichtsbedrog. En als Jezus doden tot leven wekt, gaat dat in werkelijkheid om schijndoden. Zulke verhalen worden...
22-11-2020
'Mensen, het is lastig maar het kan...'
Het optimisme van Jan Terlouw [Recensie] Hij heeft een hoge aaibaarheidsfactor. Jan Terlouw, oud-politicus van D’66, laat op hoge leeftijd nog steeds van zich horen. Vier jaar geleden ontroerde hij half Nederland met zijn spontane toespraak in De Wereld Draait Door over het gebrek aan vertrouwen in de samenleving. Het beeld van het ‘touwtje uit de brievenbus’ raakte een snaar...
15-11-2020
Ode aan de verliezer
Levenslessen uit Bijbelverhalen over hoop, twijfel en succes [Recensie] Wie de Bijbel van kaft tot kaft leest, heeft aan het einde van de rit niet één maar 66 boeken gelezen. Want de Bijbel is feitelijk een kleine bibliotheek van zeer verschillende boeken in allerlei genres, ontstaan in de loop van eeuwen. Diversiteit genoeg dus. Toch is vaak geprobeerd om van...
01-11-2020
Het geschenk van vertrouwen
Voorbij de maakbare samenleving [Recensie] De coronacrisis is ook een vertrouwenscrisis. Nu we geconfronteerd worden met een virus dat vooralsnog ongrijpbaar is, doet dat iets met het vertrouwen. Hebben we voldoende vertrouwen in de manier waarop de regering de crisis aanpakt? Vertrouwen we erop dat we het virus kunnen overwinnen met een vaccin of zullen we er mee moeten leren...
25-10-2020
Hoe wij hier ook samen kwamen
Persoonlijk essay over etniciteit [Recensie] Haar moeder is Edmé Vas en haar vader is Johan Ferrier. Beiden onderwijzers in hart en nieren. Beiden ook gezegend met een voorgeslacht waarin de rijke diversiteit van de Surinaamse etniciteiten wordt weerspiegeld. Kathleen Ferrier vertelt in haar boek Hoe wij hier ook samen kwamen niet voor niets wie haar vader en haar moeder zijn. Het...
18-10-2020
Moraal
Op zoek naar een nieuwe moraal [Recensie] De meest overtuigende boeken zijn gebaseerd op één heldere gedachte. Dat geldt ook voor Moraal van de Britse opperrabbijn Jonathan Sacks. Sacks wordt internationaal gezien als belangrijk religieus leider en heeft de nodige publicaties op zijn naam staan. In Moraal is zijn simpele boodschap dat waar het Ik in onze huidige cultuur regeert, het Wij moet komen....
11-10-2020
Verlangen naar een nieuw christendom
Pleidooi voor ontspannen bijbel lezen [Recensie] In 2019 werd Samuel Lee gekozen tot Theoloog des Vaderlands. Voor de eerste keer in het nog korte bestaan van deze erebaan, betreft het iemand uit de migrantenkerken en bovendien uit de traditie van de Pinksterkerken. Samuel Lee, die zijn wortels in het Midden-Oosten heeft en als volwassene tot geloof kwam, woont en werkt...
04-10-2020
Is Europa nog christelijk?
Veranderende identiteit in Europa [Recensie] Toen in 2004 een Grondwet voor Europa opgesteld werd, was er discussie of daarin een verwijzing naar de christelijke wortels opgenomen moest worden. Dat ging niet door. God werd niet genoemd, “maar Hij is wel in onze gedachten”, verklaarde een EU-ambtenaar, betrokken bij de besprekingen. Tot een Europese grondwet is het overigens niet gekomen. Maar...