(Tilburg 1950, woonachtig in Amsterdam) is literair criticus en essayist. Hij was, respectievelijk is medewerker van de Volkskrant en NRC Handelsblad. Daarnaast doceerde hij tot voor kort cultuurgeschiedenis aan de UvA. Hij publiceerde talloze essays en diverse essaybundels, w.o. Onleefbare waarheden. Drie lezingen over literatuur en literaire kritiek (1990), Schoten in de concertzaal. Over literatuur, politiek en het Kwaad (1993), De fatale cirkel (1997) en De schaduw van de Vooruitgang (2003). Begin 2015 verscheen De esthetische revolutie – Hoe Verlichting en Romantiek de Kunst uitvonden.

224 Recensies
17-01-2021
Het menselijke kwaad
Als de meeste mensen deugen, waarom is het dan zo vaak misgegaan in de geschiedenis? In twee boeken wordt onderzocht waar het kwaad vandaan komt. Een standaardtheorie blijkt echter niet...
06-06-2020
Het woeden der gehele wereld
Terug naar Maassluis [Recensie] Er bestaat in Nederland geen betrouwbaarder schrijver dan Maarten ât Hart. Wie van hem een boek openslaat, weet wat hij verwachten kan. Ook ât Harts nieuwe...
22-05-2020
De voorzitter
Een mager cabaretnummer [Recensie] Ronald Giphart windt er geen doekjes om in zijn novelle De voorzitter. Epi Brons, de voorzitter in kwestie, is een weerzinwekkend zwijn, en dat wil hij...
15-05-2020
TussenEenPersoon
Ik heb jouw verhaal afgenomen en je een rol gegeven in het mijne [Recensie] Wat meteen opvalt aan de eerste roman van Esther Gerritsen (1972) is de titel: Tussen Een...
15-05-2020
Volledige Werken 8
De laatste roker [Recensie] W.F. Hermans, die afgelopen zondag zeventig werd [1 september 1991, red.], heeft langzamerhand zoveel geschreven dat men zich kan afvragen of hij nog ooit met iets...
08-05-2020
Zomervlucht
Liefde, dood en literatuur [Recensie] In het tweede deel van zijn brievenboek Kroniek van een karakter (1988) schreef Jeroen Brouwers dat met de voltooiing van zijn roman De zondvloed aan...
01-05-2020
De heilige Antonio
Onbenullige anekdotes [Recensie] âElke goede schrijver probeert zijn lezers te verleiden tot verder lezen,â schrijft Arnon Grunberg in zijn essaybundel De troost van de slapstick. Een grotere open deur valt...
29-04-2020
Weerborstels
De schaamte verdampt in de sierlijke beweging van de taal [Recensie] Onuitputtelijk als het leven zelf is de voorraadkamer waaruit A.F.TH. van der Heijden de stof haalt voor zijn romancyclus...
24-04-2020
Volledige werken 6
In de mist van het schimmenrijk [Recensie] Aan gevoel voor ironie heeft men kennelijk geen gebrek bij de CPNB: uitgerekend aan W.F. Hermans het boekenweekgeschenk 1993 toevertrouwen, terwijl de autobiografie...
17-04-2020
Volledige Werken 15
Malle Hugo [Recensie] Je hoeft geen gretige freudiaan te zijn om in de âvermaningen en beschouwingenâ van W.F. Hermansâ nieuwe bundel Malle Hugo de sporen terug te vinden van een...
12-04-2020
De onzichtbare maat
De verlichte mens is een consumerend varken Volgens rechtsfilosoof Andreas Kinneging deugt er weinig of niets van onze moderne wereld. Hij wil terug naar een wereld waarin goed en kwaad...
10-04-2020
Het Hof van Barmhartigheid
De beide romans barsten welhaast uit hun voegen [Recensie] A.F.Th. van der Heijden begint steeds meer op Lou de Jong te lijken. Net als de geschiedschrijver van het koninkrijk in...
03-04-2020
Het wonder
Aan wonderen geen gebrek [Recensie] Aan wonderen is in de wereld van J.M.A. Biesheuvel geen gebrek. Van de brommer op zee in zijn debuut In de bovenkooi tot het titelverhaal...
26-03-2020
Hotel Vertigo
Hoe diep kan iemand vallen na te zijn aangeraakt door de goden? Hotel Vertigo, de achtste roman van Kees ât Hart, lijkt in sommige opzichten gewoner dan zijn voorgangers. Waar...
20-03-2020
De onzichtbare jongen
Kraak en smaakloos realisme [Recensie] Na het lezen van een roman van Bernlef (de voorletter J. is blijkbaar een paar jaar geleden zoekgeraakt) heb ik eigenlijk steeds dezelfde reactie: interessante,...
13-03-2020
Ik heb altijd gelijk
Over de vrijheid van schrijvers [Recensie] Naar aanleiding van de moord op Theo van Gogh [2004/red.] is de afgelopen tijd herhaaldelijk herinnerd aan het proces tegen Willem Frederik Hermans uit...
13-03-2020
Buitenwegen
Poëticaal reservaat [Recensie] Ondanks drukbezochte Nachten van de poëzie en voorleessessies in de particuliere huiskamer heeft de Nederlandse poëzie veel van een beschermd natuurgebied. Een reservaat met bijna evenveel lezers...
06-03-2020
De verloving
Veel blijft duister [Recensie] Veel blijft duister in De verloving, een nieuwe novelle van Huub Beurskens. De tekst van een honderdtal bladzijden valt uiteen in twee delen, twee afzonderlijke verhalen...
06-03-2020
De mensheid zij geprezen
Een nieuwe Lof der Zotheid [Recensie] Het woord ânihilismeâ heeft tegenwoordig een belegen klank, het lijkt thuis te horen bij bezorgde pedagogen of met de religie worstelende wijsgeren. Het fleurt...
28-02-2020
Het meesterstuk
Bij opera hoort overdrijving [Recensie] Bij opera hoort overdrijving, hartstocht, pathos. Het libretto is meestal een draak, maar zang en muziek verheffen het verhaal moeiteloos boven zijn aardse beperkingen, als...
28-02-2020
Eclips
Een bizarre situatie [Recensie] Bernlef schrijft meestal romans en verhalen die volkomen realistisch schijnen. Personages, plot, omgeving – het is allemaal steeds zeer herkenbaar, alledaags, zelfs wanneer het buitenland tot...
21-02-2020
Boy
Zonder naam en zonder verleden [Recensie] Sinds J.Bernlef veertig jaar geleden debuteerde (met de dichtbundel Kokkels), is er een gestadige stroom op gang gekomen van gedichten, verhalen, romans, essays, kritieken...
12-02-2020
Die Belasteten. 'Euthanasie' 1939-1945. Eine Gesellschaftsgeschichte.
Over de moord op 200.000 (geestes)zieken, gehandicapten en bejaarden [Recensie] Vergeleken bij zes miljoen lijkt tweehonderdduizend niet veel. Maar dat is het wel als het om slachtoffers gaat, in dit...
08-02-2020
Een hiernamaals
Onvrede met de autobiografische romans [Recensie] Ze beginnen iets zeer vertrouwds te krijgen, de klachten over het te veel aan autobiografie in de Nederlandse roman. Hoe vaak wordt er niet...
07-02-2020
De terugkeer van Bonanza
Satire van het commercieel medialand [Recensie] De meeste satire moet het hebben van reductie en vergroting. Mensen en dingen worden teruggebracht tot hun vermeende essentie, en die neemt vervolgens, opgeblazen...
07-02-2020
Tralievader
De vader heeft “kamp” [Recensie] Sober, laconiek, ingehouden, onopgesmukt – hoeveel Nederlandse romans en verhalen zijn in de loop der tijd met deze adjectiva aangeprezen? Er moet onderhand een forse...
01-02-2020
Wilde boomgaard
Een boek met veel gezichten [Recensie] Wilde boomgaard, de nieuwe roman van Huub Beurskens, is een boek met veel gezichten. Het begint als een jeugdherinnering, wordt onderbroken door een lang...
31-01-2020
Aan de vrouw
In deze klassieker zijn meisjes âaanbiddelijke vaten vers vleesâ Meisjes zijn âaanbiddelijke vaten vers vleesâ in Joris-Karl Huysmansâ net vertaalde klassieker Aan de vrouw. Geen wonder dat Houellebecq er een...
31-01-2020
Gstaad
Soms lijkt de wereld inderdaad op een gekkenhuis [Recensie] Sinds vorige week [dit artikel komt uit 2000/red.] staat het dus wetenschappelijk vast: Marek van der Jagt en Arnon Grunberg zijn...
31-01-2020
Altijd weer vogels die nesten beginnen
Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur [Recensie] Hugo Brems heeft het laatste, door hem geschreven deel van de nieuwe officiële Geschiedenis van de Nederlandse literatuur (dat samen met deel één...
29-01-2020
The Faustian Bargain. The Art World in Nazi
xx [Recensie] Het Derde Rijk staat niet bepaald bekend als een periode van grote artistieke bloei. Toch is er waarschijnlijk geen regime in de wereldgeschiedenis geweest dat zich zo intensief...
24-01-2020
Drijfzand koloniseren
Hoogstens kan er eventjes huiverend worden gegrijnsd [Recensie] Het nieuwe boek van A.F.Th. van de Heijden Drijfzand koloniseren (ondertitel:Â De erven Movo) begint met een lange opsomming van de ‘dramatis personae’....
24-01-2020
Suez
De roman iets van een pastiche [Recensie] In een van zijn columns uit Vrij Nederland (gebundeld in Heilige monsters) bracht Bas Heijne de situatie van zijn literaire generatie ter sprake....
24-01-2020
De ontdekking van de hemel
Mulisch’ totaalroman [Recensie] Harry Mulisch schrikt, zoals bekend, niet terug voor grote zaken. Maar nog niet eerder is het resultaat zo groot uitgevallen als in zijn nieuwe roman De ontdekking...
22-01-2020
War Machine. The rationalisation of slaughter in the modern age
De oorlog in het brandpunt van de moderne tijd [Recensie] Emile Zola’s roman La bĂȘte humaine eindigt met een even schitterende als schrikwekkende beschrijving van een trein, die zonder machinist...
17-01-2020
De sater
In de eerste plaats een literair spel [Recensie] Literatuur is besmettelijk. Wie veel leest, krijgt op zeker moment de aanvechting zelf ook iets te schrijven. Maar de belezenheid blijkt dan...
15-01-2020
The German trauma. Experiences and reflections 1938-2000
Essays over het nazisme [Recensie] Elf jaar was Gitta Sereny in 1934, toen zij op haar Engelse kostschool een opstel schreef met als titel The happiest day of my holiday....
10-01-2020
Dan Dada doe uw werk!
Avant-gardistische poeÌzie uit de Lage Landen [Recensie] Bestaat er nog een avant-garde in onze poeÌzie? Iedereen doet zijn of haar ding, maar een idee van vooruitgang in de kunsten lijkt...
10-01-2020
Bruno's optimisme
Ontsnappen uit de Familienroman [Recensie] Aan energie en ambitie ontbreekt het Oscar van den Boogaard niet. Drie romans heeft hij inmiddels gepubliceerd, in amper drie jaar. Na Dentz (1990) en...
08-01-2020
Wetenschap en intuĂŻtie. Het Duitse romantisch-speculatief natuuronderzoek rond 1800
De natuur als alomvattend dynamisch en bezield organisme [Recensie] Een van de meest wonderlijke hoofdstukken uit de geschiedenis van de moderne natuurwetenschappen werd geschreven in Duitsland ten tijde van de...
03-01-2020
Iemandsland
Vijftig mini-verhalen, lees er bij voorkeur één per week [Recensie] âExperimentele egoâs,â zo noemt Milan Kundera romanpersonages in De kunst van de roman (1986). Ze lijken op hun auteur, maar...
03-01-2020
Groente
Een tuinier in eigen hoofd [Recensie] Van oudsher geldt de tuin als een symbool van orde en overzichtelijkheid. Van de Hof van Eden tot de stoĂŻsche oase, waar Justus Lipsius...
29-12-2019
A woman, a man, and two kingdoms
[Recensie] De achttiende eeuw doet twee eeuwen later soms denken aan een verloren paradijs. Vanwege het enthousiasme voor rede en wetenschap, het besef aan het begin te staan van een...
27-12-2019
Indische duinen
Familie, ze maken je kapot [Recensie] âFamilles, je vous hais!â, schreef ooit AndrĂ© Gide. In Adriaan van Dis’ nieuwe roman Indische duinen lezen we: âFamilie, ze maken je kapot.â Een...
27-12-2019
Met mijn smoel in mijn handen
Deze prikkelende dagboeken zijn nog steeds relevant [Recensie] Bestaat er een relatie tussen aantal en moraal? Je zou zeggen dat die relatie er niet zou mogen zijn: goed en kwaad...
27-12-2019
Naar Merelbeke
Ook in zijn autobiografische roman dringt het fantastische zich naar de voorgrond [Recensie] Iedere schrijver put uit zichzelf, maar niemand doet dat zo openlijk als de autobiograaf. Het spoor terug...
25-12-2019
Les voix de la liberté
[Essay] In 1922 publiceerde Léon Daudet Le stupide XIXe siÚcle. Een titel die al zoveel over de inhoud lijkt te verraden, dat je het boek nauwelijks nog hoeft te lezen....
22-12-2019
De zuilen van Hercules
Strijdbare kritiek op de bestaande conventies [Recensie] Zowel Harry Mulisch als Andreas Burnier hebben ooit een dik boek geschreven waarin zij hun wereldbeeld uiteenzetten. Dat is niet hun enige overeenkomst....
20-12-2019
Het huis M.
De warmbloedige freule [Recensie] Van de boeken van Atte Jongstra moet je houden. Ze verenigen een minimum aan begrijpelijkheid en een maximum aan verbale vrolijkheid. Wie een betrouwbaar realistisch verhaal...
18-12-2019
Nationalism, Antisemitism, and Fascism in France
Voor het antisemitisme hadden de Fransen geen Duitsers nodig ]Recensie] De vandalen die twee weken geleden [mei 1990/red.] huishielden op het joodse kerkhof van Carpentras, hebben in elk geval één...
15-12-2019
The seduction of unreason. The intellectual romance with fascism from Nietzsche to postmodernism.
Het debat over de verlichting: tegenstemmen horen erbij [Essay] Nog niet zo heel lang geleden klonk geregeld kritiek op de Verlichting. Met haar abstracties, haar universalisme en haar eenzijdige rationaliteit...
13-12-2019
Het land van herkomst
Vanuit het bijna maniakale streven niets te vergeten [Recensie] In zijn bundel ânotitiesâ getiteld In deze grootse tijd (postuum gepubliceerd in 1947) somt Du Perron een aantal categorieĂ«n op van...
13-12-2019
Cellojaren
De werkelijkheid blijft buiten schot [Recensie] Een meisje dat niet zoals haar moeder wil worden en zich daarom een nieuwe naam aanmeet: âWanda Lota, het meisje dat nooit meer groeien...
13-12-2019
Hudigers Hooglied
Hoe de liefde zichzelf kan dwarszitten [Recensie] Een Amsterdams echtpaar dat zich terugtrekt in een huisje op het Franse platteland â voor een roman lijkt het geen erg opwindend gegeven....
11-12-2019
Sites of memory, sites of mourning. The Great War in European cultural history
De Eerste Wereldoorlog als kantelpunt in de geschiedenis [Essay] In een van zijn Geschichtphilosophische Thesen schrijft Walter Benjamin over een schilderij van Paul Klee, dat Angelus Novus heet. Met grote...
06-12-2019
Familieziek
Van Dis vertelt zijn anekdotes precies en beeldend [Recensie] De titel van Adriaan van Dis’ roman Familieziek lijkt bijna een excuus. Alweer een boek over dat merkwaardige gezin in de...
06-12-2019
De helleveeg
Familie is één groot loyaliteitsconflict [Recensie] Toen in 1996 het dubbele derde deel verscheen, leek het er even op dat A.F.Th. van der Heijden De tandeloze tijd eindelijk had afgerond....
04-12-2019
Adam Seconde
Een wonderlijker boek is dit jaar niet verschenen [Recensie] Een wonderlijker boek dan Jacob Groots Adam Seconde is dit jaar niet verschenen. Noch het vorige jaar, of het jaar daarvoor....
29-11-2019
De laatste lach
BeĂŻnvloed door de groten [Recensie] Dante, Hermans, Joyce – het zijn slechts drie van de vele schrijvers en dichters die hun stem hebben geleend aan De laatste lach, de roman...
29-11-2019
Volledige Werken 1
Conserve [Recensie] Anders dan bij Gerard Reve of Hugo Claus hoort de eerste roman van Willem Frederik Hermans niet tot de favorieten van het publiek. De avonden en De Metsiers...
29-11-2019
Siegfried
Ik ben de tweede wereldoorlog [Recensie] âIk ben de tweede wereldoorlog,â schrijft Harry Mulisch in zijn autobiografie Mijn getijdenboek. Ogenschijnlijk een van zijn meer megalomane beweringen, maar let je op...
27-11-2019
The Conservative Revolution in the Weimar Republic
[Recensie] In 1918 schreef Arthur Moeller van den Bruck Das Recht der jungen Völker. De schrijver is tegenwoordig nagenoeg vergeten, de titel van zijn essay klinkt een beetje ouderwets. Alleen...
22-11-2019
De virtuoos
De wereld te vergeten in deze virtuoos geschreven roman [Recensie] âNapels is de hoofdstad van de muziekwereld,â schreef de prĂ©sident de Brosses in zijn befaamde Lettres d’Italie uit 1739-1740. Van...
22-11-2019
Transit
Op doorreis [Recensie] Had de titel mij niet gewaarschuwd, dan zou ik na de laatste pagina hebben gedacht: nu gaat het pas echt beginnen. Maar het Boekenweekgeschenk van Hella S....
15-11-2019
De oer-aanslag
Uit het ‘tegenoeuvre’ van Mulisch [Recensie] Iedereen kent het wel: je concentreert je op het ene en het beslissende idee in voor het andere valt je in. Onverwachts. Alle inspanning...
08-11-2019
De Movo Tapes
Met schier bovenmenselijke overmoed [Recensie] Uitgevers sturen tegenwoordig weleens een paar hoofdstukken rond van romans waarvan ze veel verwachten. Kleine, apart uitgegeven boekjes zijn het, delicate voorproefjes van wat komen...
08-11-2019
De procedure
De wereld van Harry Mulisch is als een vreemd continent [Recensie] De wereld van Harry Mulisch is als een vreemd continent. Wie er voet aan land zet, blijft zich altijd...
08-11-2019
Het feest der liefde
Literatuur kan meer zijn dan louter leuk doen [Recensie] Een van de aardigste passages in Giph, de tweede roman van Ronald Giphart, staat op bladzijde 86-87. Met zijn literaire vrienden...
06-11-2019
Opspraak
Verslagen van de twintigste eeuw [Essay] Het meest omstreden deel van zijn oeuvre schreef Harry Mulisch in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Het bestaat niet uit...
01-11-2019
Dentz
Moeders en zonen [Recensie] Dentz, het debuut van Oscar van den Boogaard, had ook – met een knipoog naar Toergenjev â âMoeders en zonenâ kunnen heten, want over hun onderlinge...
01-11-2019
De heerlijkheid van Julia Heum
De hartstocht en de liefde zijn voorbij [Recensie] Op zoek naar de volheid van het echte leven zijn ze, de helden van Oscar van den Boogaard. In zijn drie vorige...
27-10-2019
De wereld gaat aan deugd ten onder
EgoĂŻsme is een zegen voor de mens IJdelheid en verkwisting, luxe en comfort bevorderen productiviteit en werkgelegenheid. Dat was de 17de-eeuwse visie van Bernard Mandeville, die zijn tijd dus ver...
25-10-2019
Het zomert in Barakstad
Een Vlaamse wereld vol onontkoombaar verval [Recensie] Voor de ouderwetse spleen en Weltschmerz moet men tegenwoordig in Vlaanderen zijn. Verder dan Antwerpen hoeft de reis niet te gaan, want daar...
25-10-2019
Een man die in de toekomst springt
Een romanticus die de romantiek in zichzelf probeert te overwinnen [Recensie] In Een man die in de toekomst springt heeft Oek de Jong een dertiental essays gebundeld, die over een...
25-10-2019
Bevoorrecht bewustzijn
Telkens vindt er een hapering plaats [Recensie] Over bijna niets gaan ze, de verhalen in Esther Gerritsens debuut Bevoorrecht bewustzijn. Iemand bezoekt een nieuwjaarsreceptie ten stadhuize of dwaalt door Hoog...
20-10-2019
Het begrip politiek
Aantrekkelijk voor links én rechts Vijandschap is onvermijdelijk, aldus de omstreden Duitse staatsrechtgeleerde Carl Schmitt. Zijn provocerende ideeën over vriend- en vijandschap zijn volop in zwang. [Recensie] In 2016 verscheen The...
18-10-2019
Palmwijn
Spanningsloze herkenning [Recensie] Het Boekenweekgeschenk van dit jaar (1996) is een geschenk met een boodschap. Met Afrika gaat het niet goed, zoals iedereen weet, en in zijn novelle Palmwijn vraagt...
18-10-2019
De schele hertogin
Avonturen van een prinses [Recensie] âFaible coeur, mais grande Ăąme,â dichtte Victor Hugo in Les Chants du creÌpuscule (1835) over Marie-Caroline de Berry, weduwe van de in 1820 vermoorde Franse...
11-10-2019
Over de bergen
Het is Komrij gelukt een vervelend boek te schrijven [Recensie] Het moet Gerrit Komrij met al zijn talenten moeite hebben gekost een vervelend boek te schrijven, maar na Over de...
11-10-2019
Warme rug/Zo is hij/Spookliefde
Zo is hij [Recensie] Esse est percipi – zijn is gezien worden, sprak ooit de filosoof. Maar wie ziet ons dan? Vroeger was dat het immer wakend oog van God,...
04-10-2019
Mogelijke memoires
Het losse zand zit overal [Recensie] In Mogelijke memoires schrijft Herman Brusselmans dat zijn hele oeuvre en ook zijn afzonderlijke boeken âals los zandâ aan elkaar hangen. Dat is waar,...
04-10-2019
Asbestemming: Een requiem
Wie geen goud heeft, moet goud zoeken, of zich toe-eigenen [Recensie] âWie geen goud heeft, moet goud zoeken, of zich toe-eigenen,â lezen we in een voetnoot van Asbestemming: Een requiem,...
02-10-2019
Stauffenberg. PortrÀt eines AttentÀters
Een aanslag om een ramp te voorkomen Militaire overwegingen en niet idealisme brachten Claus Schenk Graf von Stauffenberg tot de aanslag op Hitler in 1944. Sympathie voor de democratie was...
29-09-2019
Over mediatheorie
Onderhoudende inleiding tot de mediatheorie [Recensie] Ik kan niet zeggen dat ik tot nu toe veel belangstelling voor âmediatheorieâ heb gehad. En ook al zijn mediastudies tegenwoordig de grote mode...
27-09-2019
Logica voor idioten
De eeuwige puber in ons allen [Recensie] De Vlaamse schrijver Herman Brusselmans wordt begin oktober veertig jaar [1997/red.], en dat wil zijn uitgever weten. In een reclamefolder wordt de lezer...
27-09-2019
De inscheper
Mooischrijverij en clichés liggen onder één deken [Recensie] Melancholie wordt van oudsher met kunst en literatuur geassocieerd. De beste schrijvers en kunstenaars hebben last van zwarte gal of zijn geboren...
27-09-2019
Eten met Emma
De charme zit in de vele grappige en laconiek opgeschreven taferelen [Recensie] Heel wat lezers moet het inmiddels overkomen zijn. Ze slaan de autobiografische roman van een ander open en...
25-09-2019
Een jongen uit plan Zuid '38-'43
Kaddish voor een buurt [Recensie] Temidden van het vele dat verschijnt over de Tweede Wereldoorlog, zou Een jongen uit plan Zuid â38-â43 niet verloren mogen gaan. Gelukkig is de kans...
20-09-2019
Een schitterend gebrek
Japin is als schrijver heer en meester over zijn stof [Recensie] Er zijn al heel wat romans en verhalen geschreven met Casanova als hoofdpersoon. Hoewel zijn eigen Histoire de ma...
19-09-2019
De overdaad
Over de hele popcultuur [Recensie] Toen een jaar geleden aan de Universiteit van Amsterdam een heuse popprofessor werd benoemd, was de reactie – bij alle nieuwsgierigheid – er vaak een...
16-09-2019
Deskundologie
Encyclopedie van de domheid [Recensie] Met het verschijnen van alweer het derde deel van Matthhijs van Boxsels Encyclopedie van de domheid, getiteld Deskundologie (ondertitel: Domheid als levenskunst), wordt steeds duidelijker...
13-09-2019
Voordewind
Met een alerte blik voor absurde coĂŻncidenties [Recensie] Sinds twee weken gonst het om mij heen: heb je dat boek van Martin Bril al gelezen, Voordewind? Is dat wat? Het...
11-09-2019
Moralist van de ontrouw. Jan Greshoff (1888-1971)
Of hij nou neerstreek in Kaapstad of New York, deze allemansvriend stond altijd in het middelpunt De schrijver en uitgever Greshoff, belangrijk in de eerste helft van de 20ste eeuw,...
09-09-2019
De blinde passagiers
In de traditie van de zeehelden [Recensie] Wat is er Hollandser dan de zeevaart? De vraag stellen is haar beantwoorden. Toch verschijnen er nog maar zelden romans waarin de helden...
04-09-2019
De witte stad
In het lunapark [Recensie] Aan wie er oog voor heeft onthult de geschiedenis zo nu en dan haar ironische karakter. In het jaar waarin onder Parijs een Europees Disneyland opengaat,...
31-08-2019
Steden: Verhalen onderweg
Het eigene en particuliere van Europese steden [Recensie] Over de verschillen tussen Vlamingen en Nederlanders is al heel wat afgeschreven. Vooral door Vlamingen, voor wie het contrast tussen Noord en...
30-08-2019
Het cadeau uit Berlijn
De geschiedenis lijkt aan hem voorbij te gaan [Recensie] Van de Duitse romanticus Friedrich Schlegel is de uitspraak dat ieder mens een roman in zich draagt. Maar, zo voegde hij...
30-08-2019
Teatro Olimpico
Geen evidenties, alleen banaliteiten [Recensie] Nieuwe romans worden vaak besproken als unieke eenlingen, zonder dat rekening wordt gehouden met het oeuvre waarvan ze deel uitmaken. Doe je dat wel, dan...
23-08-2019
Ik droom dus
De Moor exploiteert de wonderlijke schoonheid van het tekort [Recensie] In het nawoord bij haar nieuwe verhalenbundel Ik droom dus schrijft Margriet de Moor: âVan alle literaire vormen is, naar...
16-08-2019
Dichter op de zeedijk
Er gaat een verhalenbundel schuil in deze roman [Recensie] Volgens de achterflap is Dichter op de Zeedijk, de tweede roman van Kees van Beijnum, een ‘semi-autobiografische roman’. De schrijver heeft...
16-08-2019
100% chemie
Over het verlangen naar zo’n familieverhaal [Recensie] Het moeten aanhoren van andermans familieverhalen kan soms een beproeving zijn. Wat heb je als buitenstaander te maken met al die grappige, roerende...
09-08-2019
Het diner
Goed geschreven, toegankelijk, spannend, geestig en het gaat ook nog ergens over, maar… [Recensie] Ik verbaas mij over het massale succes, ook bij de critici, van Herman Kochs roman Het...
02-08-2019
FuneÌrailles
Contemplatieve roman [Recensie] Als we Tacitus en – vooral – Suetonius mogen geloven, was Capri in de eerste eeuw na Christus het decor van buitensporige orgieĂ«n, aangericht door keizer Tiberius....
26-07-2019
Jevgeni
De Boose stort zich in de nachtmerrie van de geschiedenis [Recensie] âDe geschiedenis is een nachtmerrie waaruit ik probeer te ontwaken,â zegt Stephen Dedalus in Joyce’s Ulysses. De Vlaamse schrijver...
14-07-2019
De vooroudermoord
Hoe kun je nou je voorouders vermoorden? GĂŒnther Anders, hij studeerde bij Heidegger, huwde Hannah Arendt en schreef boeken over een verzonnen land. [Recensie] Een wonderlijker verhaal dan De vooroudermoord van...
14-06-2019
De thuiskomst van kapitein Rob
Een even gevarieerde als vermakelijke debuutbundel [Recensie] âDe wereld is minder veranderd sinds Jezus Christus dan in de laatste dertig jaar,â schreef Charles PĂ©guy in 1913. Inmiddels zijn we bijna...
07-06-2019
De vrouw met de parasol
Een aquarel uit de tijd van het impressionisme [Recensie] Een aquarel uit de tijd van het impressionisme – daar doet A. Albertsâ nieuwe novelle [1991/red.] aan denken. Van dichtbij vage...
31-05-2019
De verstekeling
De persoonsverwisseling [Recensie] Hoeveel moraal kan een verhaal verdragen? Ik had nooit gedacht deze vraag nog eens te moeten stellen naar aanleiding van een verhaal van Maarten Asscher. In zijn...
29-05-2019
Volledig ontstemde piano - Heum 1994
Onbereikbaar geworden dorpen [Recensie] Robert Anker heeft iets met Maarten ât Hart. Ooit schreef hij: âWe houden allemaal van Maarten,â en in zijn eind vorig jaar [1994/red.] verschenen essaybundel Vergeten...
19-05-2019
Extinctie
De aarde kan best zonder de mensheid In Extinctie mengt voormalig Denker des Vaderlands René ten Bos zich in de klimaatdiscussie. Hier staat hij sceptisch tegenover, niet omdat hij de...
17-05-2019
Een zweem van onvolmaaktheid
Méér dan een zweem van talent [Recensie] Familie, seks, God en India – ziedaar enkele van de ingrediĂ«nten, die in Russell Artus’ romans en verhalen zelden ontbreken. Dat was al...
12-05-2019
Vriend & vijand. Decadentie, ondergang en verlossing
Arnon Grunberg verdiept zich in de omstreden denker Schmitt Politieke filosofie Volgens de omstreden Duitse denker Carl Schmitt hoorden strijd en oorlog bij de zondige mens. Grunberg verdiepte zich in...
19-04-2019
De haperende schepping
Tijdloos als een sprookje, archetypisch als een mythe [Recensie] Twee mannen komen van ver voor een concert van een beroemde pianiste. Na afloop zoeken ze haar op om hun bewondering...
19-04-2019
Verzamelde gedichten
De provocateur is een serieus dichter geworden [Recensie] Op een foto uit 1964 zien we de onlangs [1999/red] zeventig geworden Armando voor een van zijn schilderijen poseren. Truitje, kettinkje, tatoeage...
19-04-2019
Julia en het balkon. Een novelle in eenentwintig bedrijven
De dood van een gevallen engel [Recensie] Hebben Charlie Chaplin en Wilhelm FurtwÀngler elkaar ooit ontmoet, nog wel op Nederlandse bodem? En bestaat er een foto van die ontmoeting? Misschien...
11-04-2019
De toekomst der herinnering
Essays van een volbloed postmodern literatuurbeschouwer [Recensie] In 1991 verscheen een veelbesproken bundel, De canon onder vuur, waarin een aantal algemeen gewaardeerde werken uit de Nederlandse literatuur ‘tegendraads’ werd gelezen....
11-04-2019
Het geestelijke in de kunst
Abstracte kunst als weg naar geestelijke vooruitgang [Recensie] De affaire rond de voormalige directrice van het Stedelijk Museum herinnerde er weer eens aan hoezeer eigentijdse kunst en het grote geld met...
10-04-2019
Het moeras van de geschiedenis
Nederlandse debatten over historisme [Recensie] Moet muziek uit de zestiende eeuw worden gespeeld zoals zestiende-eeuwers het zouden hebben gedaan? Mag bij een oud gebouw zomaar een moderne vleugel worden aangebouwd,...
05-04-2019
Een ander leven
Straatrumoer op de achtergrond [Recensie] Waarschijnlijk zal het hem tot het einde der tijden blijven achtervolgen: het verzoek om meer âstraatrumoerâ dat Ton Anbeek in 1981 richtte tot de Nederlandse...
22-03-2019
Hajar en Daan
Een oud liefdesverhaal in een nieuwe samenleving [Recensie] De meest grondige integratie loopt via de liefde. Het kan een paar generaties duren, maar uiteindelijk slecht het huwelijksbed alle verschillen. Vandaar...
20-03-2019
Het mysterie van Wenen
De creatieve zelfvernietiging van een vermolmd keizerrijk [Recensie] Ze gelden als een klassiek viertal: het Athene van Perikles, het Rome van Augustus, het Florence van de Renaissance en het 17e-eeuwse...
03-02-2019
Het verraad van de intellectuelen
Wilders en Baudet hebben er een nieuwe vijand bij en zijn naam is Benda Julien Benda. De Franse filosoof en âabsolute rationalistâ schreef in 1927 een inmiddels beroemd pamflet tegen...
23-12-2018
Entretiens
Gesprekken met E.M. Cioran [Recensie] “Een gesprek is slechts vruchtbaar tussen geesten die eraan hechten in hun verbijstering te worden bevestigd”, luidt een aforisme van E.M. Cioran, de FransRoemeense denker die...
23-12-2018
Tegen de decadentie
De democratische rechtstaat in verval volgens Paul Cliteur In zijn boek Tegen de decadentie. De democratische rechtstaat in verval verdedigt Paul Cliteur iets waar ik het mee eens ben: de democratische rechtstaat...
14-12-2018
Kellendonk. Een biografie
Voorgoed uit het paradijs verdreven Frans Kellendonk (1951-1990) baseerde zijn verhalen en romans op personen en gebeurtenissen uit zijn eigen leven. Jaap Goedgebuure schreef een voorbeeldige biografie, die wegblijft van...
07-12-2018
Eerst grijs dan wit dan blauw
Voor wie ze wil zien is de wereld vol raadsels en geheimen [Recensie] Voor wie ze wil zien is de wereld vol raadsels en geheimen. Zowel de mensen als de...
07-11-2018
De eeuw van J.L. Heldring (1917-2013)
Het raadsel J.L. Heldring blijft intact J.L. Heldring, de bekendste columnist van NRC Handelsblad, was in zijn jeugd âeen dolende zielâ. Dat hij een soevereine liberaal-conservatieve commentator werd, is wonderbaarlijk....
24-10-2018
Dagboek van een wanhopig mens
Het dagboek van een wanhopig mens in het Derde Rijk Ondanks zijn aartsconservatieve opvattingen, had deze Duitse schrijver niets op met de naziâs en hun volgelingen. Dat blijkt wel uit...
21-10-2018
Lof van het conservatisme
Tijd om af te rekenen met subjectivisme en relativisme [Recensie] Als we Bart Jan Spruyt, directeur van de Edmund Burke Stichting, mogen geloven [2003/red.], is âhet conservatieve momentâ nu aangebroken. Het...
16-09-2018
Geschlecht und Charakter
Erudiet monument van s [Essay] Begin juli 1903 kreeg de jonge Weense filosoof Otto Weininger post uit Zweden. Een geestdriftige reactie op zijn eerder in dat jaar verschenen boek Geschlecht...
02-09-2018
Een politiek van vijandschap
De oogkleppen van Achille Mbembe Europa heeft afgedaan, aldus de Kameroense filosoof Mbembe. Koloniaal en racistisch geweld beleven nu een reprise. In de bevrijde âNegerâ balt zich de nieuwe wereldgeschiedenis...