65 Recensies
04-07-2021
Ancient Egypt/Het oude Egypte
De kribbe stond in Egypte [Recensie] Nadat Alexander de Grote Egypte had, stichtte hij, niet ver van de monding van de Nijl, de stad Alexandrië. De Grieken waren niet de eerste vreemde overheersers maar hun komst betekende wel het begin van het einde voor de oude Egyptische cultuur. Maar de Egyptische godin Isis zou daarna op subtiele wijze wraak nemen....
27-06-2021
Waarheid
Over het produceren van nonsens [Recensie] ‘Fucking briljant’ staat er op de omslag. Was getekend Sara Knight. Dat is blijkbaar haar mening over dit boek. En dat zou dus een aanbeveling moeten zijn. Sara Knight (ik moest het opzoeken) heeft een aantal zelfhulpboeken op haar naam staan waarin heel vaak de woordjes ‘fuck’ en ‘shit’ voorkomen. Het is haar handelsmerk....
23-06-2021
Vuistrecht en wisselgeld
De gevolgen van de Frans-Duitse oorlog [Recensie] Hij vertelde het graag. Hoe hij tijdens de overwinningsparade, achter de Duitse colonne aan, over de Champs-Élysées had gereden. Hoog te paard. Op de trottoirs had zich een menigte nieuwsgierige, uitgehongerde, woedende Fransen verzameld. Er werd geschreeuwd, gevloekt, gesist. Ze herkenden de gehate Bismarck, uiteraard. Er hoefde er maar één een schot te...
16-06-2021
Bloed in de rivier
De Surinaamse slavenopstand van 1763 [Recensie] Na weken opgesloten te hebben gezeten in een donker hok moest Hercules dan eindelijk voor de rechters verschijnen. Dat gebeurde in het hoofdhuis van Plantage De Dageraad, een van de weinige plantages die tijdens de slavenopstand niet in handen was gevallen van de rebellen. Hier zetelden nu de rechters die de opstandelingen hun verdiende...
13-06-2021
Gods schaduw
De strijd van Europeanen tegen de islam, rond 1500 [Recensie] Plots lijkt er iets mis te gaan. Na honderd pagina’s over de voorouders en de jonge jaren van sultan Selim moet de lezer onverwacht 150 pagina’s tot zich nemen over Columbus, de val van Granada, de ontdekking van Amerika en ga zo maar door. Pas daarna, rond pagina 250, pakt...
13-06-2021
Spinozaland
Een genot om te lezen [Recensie] De regen kwam met bakken uit de hemel. Maar de schipper stelt de reiziger gerust. “Springt u maar op de wal. En dan links, rechts en nog een keer rechts, daar is het huis van de chirurgijn.” En korte tijd later vond hij inderdaad het gezochte huisje. De meid deed open en de bezoeker...
09-06-2021
Beter wordt het niet
Oefening in nostalgie [Recensie] “Zo schrijf je geschiedenis”, zegt Geert Mak bij wijze van aanprijzing op de cover van dit boek. Maar Beter wordt het niet is geen geschiedenisboek. Althans, not on my watch. Of zou Mak bedoelen dat Caroline de Gruyter met dit boek ‘geschiedenis schrijft’? Dat lijkt me uiterst onwaarschijnlijk. De ondertitel luidt Een reis door de Europese Unie...
13-01-2021
Wolfstijd
De eerstste tien jaar na WO-II in Duitsland “Zonder wrok of haat aan de dag te leggen, moet het gedrag van de Amerikanen kille vijandigheid en afkeuring uitdrukken. De Duitsers moet duidelijk worden gemaakt dat zij verantwoordelijk zijn voor de Tweede Wereldoorlog, en dat het hen niet vergeven dat ze andere volkeren onder hun heerschappij afschuwelijk hebben onderdrukt”. [Recensie] Aldus...
10-01-2021
De Utrechtse Catharinakerk
Van bouwval tot kathedraal [Recensie] Vrijheid van godsdienst. Het was een mooi ideaal, maar de Nederlandse revolutionairen die in 1795 aan de macht kwamen, ontdekten al snel dat zoiets veel voeten in de aarde had. Bij de staatsregeling van 1798 werd besloten de banden tussen de gereformeerde Kerk en de staat door te snijden. Kerkgemeenten moesten voortaan zelf hun broek...
10-01-2021
Simone de Beauvoir
In de schaduw van Sartre [Recensie] Die zaterdag 19 april 1980 zochten duizenden een weg naar de begraafplaats van Montparnasse. Ze volgden de lijkwagen met daarin Jean Paul Sartre. Zijn lichaam werd vergezeld door vier vrouwen: zijn vriendinnen Arlette Elkaïm en Simone de Beauvoir, diens zuster Hélène en Simone’s vriendin Sylvie le Bon. Eenmaal bij het graf vroeg Simone om...
26-11-2020
De ommuurde stad
Geschiedenis van de stad Utrecht [Recensie] Op 8 juni 1345 verscheen graaf Willem IV van Holland voor de muren van Utrecht. Met een groot adellijk gevolg, en vergezeld door zo’n dertigduizend soldaten. Het was duidelijk. De stad was te ver gegaan. Utrecht moest buigen. Willem nam zijn intrek in een inderhaast verlaten klooster, net buiten de stadsmuren. De burgers van...
24-11-2020
Deze waarheden
Straks komt alles goed [Recensie] In haar baksteen van een boek, Een geschiedenis van de Verenigde Staten, probeert Julli Lepore de moed erin te houden. “Dergelijke mannen neigen altijd naar de kranten- en de amusementswereld. Ze combineren een morbide gepreoccupeerdheid met het publiek met een fabelachtige lage mening over de mentaliteit en het morele karakter van het publiek. Ze denken...
04-11-2020
Maart 1917
De geboorte van de Amerikaanse hoogmoed ‘The world, and North Korea in particular, has lost a great opportunity for lasting peace and great prosperity and wealth. This missed opportunity is a truly sad moment in history.” [Recensie] Aldus Donald Trump in zijn brief aan Kim Jong Un, waarin hij het voorgenomen overleg met de Noord-Koreaanse leider afblaast. Noord-Korea weigerde te...
01-11-2020
Big History
‘Big History’ blijkt vooral veel vooruitgangsmythologie [Recensie] Wat is eigenlijk Big History? De vraag dringt zich onvermijdelijk bij het lezen van de eerste pagina’s van Big History van David Christian. De Australische hoogleraar moderne geschiedenis is zo’n beetje de apostel van dit nieuwe vak – if that’s what it is. Christian is de oprichter van het Big History Institute, leidt het Big History...
29-10-2020
Desert Silver
Zilver uit de woestijn [Recensie] Het is een bekende klacht op social media in Egypte, en in Egyptische praatprogramma’s: de mahr is onbetaalbaar geworden. Heb je als jonge man een leuk meisje op het oog, en wil zij ook best trouwens, komt dan ineens haar familie om de hoek met exorbitante eisen: hij moet een mooi huis bieden, liefst volledig ingericht, kleding,...
28-10-2020
Wilhelmina, mythe, fictie en werkelijkheid
Een afschuwelijk mens [Recensie] Ze besloot naar Hoek van Holland te gaan. Waarom, dat heeft ze nooit duidelijk weten te maken. En daar lag, heel toevallig, een Brits oorlogsschip aan de kade. Kom, dacht ze, ik ga aan boord. En ze gaf de kapitein opdracht om naar Zeeland te varen want, zei ze, ze wilde zich aansluiten bij de dappere...
25-10-2020
Ganesha in Silicon Valley
De macht van de mythe op het wereldtoneel [Recensie] We leven ‘excentrisch’, zoals de filosoof Helmuth Plessner het formuleerde. We leven niet in, maar gedeeltelijk naast de werkelijkheid. Altijd op afstand. Als we iets over de werkelijkheid iets te weten willen komen, dan kan dat alleen door middel van de taal en de beelden die we zelf scheppen. Groepen, stammen, volken, beroepsgroepen...
21-10-2020
De Spaanse griep
Een ramp die zwijgend voorbijging [Recensie] Wat een uitstekend boek! Alles wat u over het verloop van de Spaanse griep zou willen weten, staat erin. Helder en vlot geschreven. Historische overzichten afgewissseld met persoonlijke verhalen, anekdotes en actuele wetenschappelijke informatie. En met in de laatste hoofdstukken een wijze les. Alleen is dat wat mij betreft niet de les die auteur...
15-10-2020
Levensdraden
[Recensie] De Eerste Wereldoorlog heeft een miljoen Britse soldaten het leven gekost. Twee miljoen soldaten keerden invalide huiswaarts. Natuurlijk werd er alles aan gedaan om deze ‘heroes’ te helpen een nieuw bestaan op te bouwen, zo goed en zo kwaad als dat ging. Velen waren verminkt, verblindt of zwaar getraumatiseerd. Opleiding en therapie gingen hand in hand. Een van de populairste vormen...
14-10-2020
Dr. Hendrik Muller
Wereldreiziger voor het vaderland [Recensie] Waarom Hendrik Muller? Dat zal menige diplomaat zich rond de jaarwisseling van 1918/1919 zich toch even hebben afgevraagd. Waarom moest juist hij de gezant worden in Roemenië? Het korte antwoord luidde dat Hendrik Muller misschien niet over de diplomatieke kwalificaties beschikte, maar wel de meest geschikte kandidaat was. Deze ‘grand voyageur’ (aldus een interne notitie) was in...
12-10-2020
De Rijn
Waar is toch de Rijn? [Recensie] “Wie echt iets van de Rijn wil weten, móét dit boek lezen!” Aldus Maarten van Rossum op de omslag van dit boek. Nu is het niet mijn gewoonte te reageren op commerciële blurpjes, en ik weet ook wel dat Van Rossum dagelijks vijf verzoekjes krijgt om ergens iets van te vinden. Maar in dit geval ben...
07-10-2020
De toekomst die nooit kwam
Worstelen met het communistische verleden [Recensie] Het was een internationale televisie-hype, een aantal jaren geleden: de verkiezing van de grootste vaderlander. Er werden informatieve filmpjes vertoond, panels bediscussieerden de kandidaten, deskundigen hielden gloedvolle pleidooien voor deze of gene stichter schilder of wetenschapper, en daarna mocht het volk zijn stem uitbrengen. In Nederland dreigde Pim Fortuyn deze wedstrijd te gaan winnen, maar dat kon worden...
05-10-2020
Waarom de buren nooit deugen
De bioloog die niet wil deugen “Ikzelf, met mijn humboldtiaanse globale ecologische visie en onconventionele werkwijze van blootvoets het nog totaal ongestoorde oerwoud in te trekken om met eigen ogen Moeder Natuur aan het evolutionaire werk te zien, haar op mijn huid te voelen, op te snuiven en te inhaleren, ben als wetenschapper eigenlijk nooit echt au sérieux genomen door...
04-10-2020
Ik ben dynamiet
De ontdekking van Friedrich Nietzsche “… een beetje darwinisme, een snufje emancipatie van de vrouw, een stukje moraal van het geluk, een hoekje vrijdenkerij, een deeltje verheerlijking van democratie…“ [Recensie] Georg Brandes naderde het slot van zijn lezing, met een minachtende beschrijving van de vele kleine overtuigingen van zijn tijdgenoten. Het was van alles een beetje – maar waar ging...
01-10-2020
De Avant-gardisten
Kunstenaars in de hel van Stalin [Recensie] Rommel in plaats van muziek. Muziekliefhebbers weten onmiddellijk waar dit over gaat. Het is het beruchte artikel in de Pravda van 28 januari 1936, waarin de krant zijn banvloek uitsprak over de muziek van Dimitri Sjostakovitsj. Er waren wel eerder aanvallen geweest op die ‘onbegrijpelijke’ muziek maar dat waren opiniestukken geweest. Dit was een artikel....
30-09-2020
Geschiedenis van de Nederlandse slavenhandel
Slavenhandel – business a usual “O, Gij christenen in naam! Zou niet een Afrikaan u kunnen vragen, hebt gij dit geleerd van uw God die tegen u zegt: Doe aan alle mensen zoals u wilt dat u behandeld wordt? Is het niet erg genoeg dat wij losgerukt worden van ons land en onze vrienden om te zwoegen voor uw weelde...
30-09-2020
De hongerwinter
De honger die ons vormde “Nooit in zijn geschiedenis heeft Holland zo erg als in de laatste maanden voor mei 1945 rekening moeten houden met de ondergang van zijn bevolking en de verwoesting van zijn beschaving.” Aldus de historicus Ernst Kossmann in zijn De Lage Landen 1780-1980. Ingrid de Zwarte citeert zijn woorden in de conclusie van haar boek De Hongerwinter, als...
28-09-2020
Nooit alleen thuis
Een huis vol beestjes Een bioloog over onbekende medebewoners van ons huis. [Recensie] De Zoeloes hebben een bijzondere manier om vliegen te bestrijden. Ze halen spinnen in huis. Een grote bol spinrag, gemaakt door een sociale spinnensoort (de meeste spinnen kunnen elkaar niet luchten of zien) wordt hoog in de hut gehangen, met daaromheen wat takken waaraan ze hun webben kunnen...
27-09-2020
Het begrip politiek
Geen staat zonder vijand [Recensie] “Het begrip staat veronderstelt het begrip van het politieke.” Met deze cryptische zin opent het essay Het begrip politiek, van de Duitse rechtsfilosoof Carl Schmitt (1888-1985). Schmitt heeft een omvangrijk oeuvre achtergelaten, maar dit essay is waarschijnlijk zijn bekendste werk. Bekend en verguisd. Schmitt was, om het zo maar te zeggen, ‘fout’. Hij deed begin jaren dertig van...
23-09-2020
De Nederlandse Burgeroorlog (1748-1815)
Waarom de Revolutie in Parijs begon [Recensie] De Brandenburger Tor, symbool van de stad Berlijn, oogt als een monument ter ere van een grootse militaire overwinning. Een Pruisische overwinning op de Fransen, zal menige toerist vermoeden. Maar het was een overwinning op de Nederlanders. Of beter, op de Nederlandse patriotten. En voor wie het naadje van de kous wil weten:...
21-09-2020
Gebroken kringlopen
Terug naar Cuba “De wereld staat in brand. Letterlijk. Als je kijkt naar wat er verstookt wordt en de lucht in gaat. Rook en smog van kolencentrales, van houtvuurtjes in Afrika, van bosbranden, van auto’s in steden, van ontdooiende moerassen. Maar meer nog figuurlijk. Voedselprijzen schieten omhoog, biodiversiteit daalt schrikbarend, oceanen plastificeren, het aantal weer-gerelateerde rampen stijgt onrustbarend, de Arabische...
20-09-2020
Eeuwen van duisternis
Naar eeuwen van duisternis [Recensie] Ze hadden het er liever helemaal niet over. En als het dat toch moest, spraken ze verhullend over ‘de huidige omstandigheden’. En over de dreiging van ‘de tiran’. De laatste Atheense filosofen voelden bij het woord ‘christendom’ alleen maar een diepe weerzin. Het christendom, de tiran, had eeuwenoude tempels verwoest. De christelijke ‘gieren’ en ‘cyclopen’...
14-09-2020
De mens is geen plaag
Het milieu gered door een hoger bewustzijn [Recensie] Cees Buisman is wetenschappelijk directeur van Wetsus, het European Center of Excellence for Sustainable water Technology in Leeuwarden, en ook hoogleraar biologische kringlooptechnologie in Wageningen. Als ik dat niet had geweten, had ik De mens is geen plaag zuchtend terzijde gelegd als het zoveelste pleidooi voor mediteren om de wereld te verbeteren. Want dat is het. Hoogleraar Buisman...
13-09-2020
Na Europa
Wie zal voor Europa in de bres springen? [Recensie] Migratie is de nieuwe revolutie, constateert Ivan Krastev: “Voor veel verworpenen der aarde van vandaag de dag betekent verandering naar een ander land trekken, in plaats van de regering in je eigen land veranderen en blijven waar je bent.” De moderne media zorgen ervoor dat iedere wereldburger weet hoe het leven...
09-09-2020
Het raadsel van Femma
[Recensie] “Ik was een Calmeyer-geval.” Het schoot Femma ineens te binnen. Haar familie had de naam Calmeyer nooit eerder gehoord. Ze wisten dat hun moeder (of oma) in het concentratiekamp had gezeten maar wat en hoe precies, daarover had ze nooit iets verteld. Het bleef altijd vaag, bij een paar steekwoorden. En natuurlijk was er ook lange tijd nauwelijks aandacht...
08-09-2020
De Conservatieve Revolte
Hoe de conservatieven wonnen [Recensie] Het was een kwart eeuw geleden. Hans Janmaat zat nog in de Tweede Kamer, samen met twee collega-Centrumdemocraten. Ze werden met de nek aangekeken – nieuwe nazi’s waren het, volgens velen. Maar de sfeer was ook aan het omslaan. Negen jaar daarvoor wist Janmaat maar ternauwernood ontkomen aan een gewelddadige overval door linkse activisten op...
07-09-2020
De hersenverzamelaar
De bulten van het brein [Recensie] We kennen ze allemaal, de ‘frenologische’ borstbeelden waarbij op de kale witte schedel een scala aan menselijke eigenschappen staat geschreven. De echte, twee eeuwen oud, zijn peperduur, maar een kopie is gemakkelijk te bestellen. Het blijft immers een fascinerend idee. Een hoofd vol eigenschappen. Van ijdelheid tot voorzichtigheid, tot klankgevoel. En onder dat woord,...
06-09-2020
Alle mensen zijn intellectuelen
Een nieuwe kans voor de revolutie [Recensie] De biennio rosso, ‘de twee rode jaren’. Zo noemt men in Italië de periode direct na de Eerste Wereldoorlog. Bloedrode jaren, wel te verstaan. Het was een periode van chaos en economische neergang, van stakingen en grof geweld om stakingen te breken. Van gevechten tussen communistische knokploegen en groepen teruggekeerde frontveteranen waarbij tientallen...
02-09-2020
De Grieken
Een overbodig boek over de Grieken [Recensie] Boeken over ‘de Grieken’, daarvan zijn er honderden. En de inhoud is vrijwel altijd dezelfde. Het begint met het duistere begin; dan de bloeitijd van Athene (en die maffe Spartanen); die geweldige cultuur en dan de Peloponnesische Oorlog (toen de rest van Griekenland de Atheense overheersing zat was); en tot slot de neergang...
01-09-2020
Transgender in Nederland
“Met verschillende vrouwen die ik kende is het slecht afgelopen. Ik ken meerdere mensen die zelfmoord hebben gepleegd of nooit uit de kast zijn gekomen. Wat dat betreft mag ik niet klagen. Ik heb overleefd door stug vol te houden en doordat ik een goede sociale kring had. Wel heb ik veel drank tot me genomen. En als ik in...
30-08-2020
Voor rede vatbaar
Een mislukt scheurkalenderproject [Recensie] Een filosofisch woordenboek voor Nederland, lees ik op de omslag. Onder de titel Voor rede vatbaar. Geen origineel idee, uiteraard, een ‘Woordenboek’. Dat is een veel beproefde uitvlucht om aan de eisen van enige structuur te ontkomen. Zo ook in dit geval. Paul Fentrop doet maar wat. Trefwoorden lijken random gekozen, en de tekst heeft meestal...
26-08-2020
De barbaren
Ruwe bolster, blanke pit [Recensie] Voor de Romeinen waren alle volkeren te noorden van de rijksgrens, de limes, één pot nat. Het waren ‘barbaren’. En dat woord is blijven hangen. Ieren, Schotten, Polen, Russen – elk volk aan de rand van Noordwest-Europa is wel voor korte of langere tijd ‘barbaars’ genoemd. Het woord was een vrijbrief om deze volkeren vervolgens ook...
25-08-2020
Het sluipend gif van islamofobie
Angst voor de islam – en wat daaraan te doen Een boek over islamofobie dat een uitgebreid antwoord verdient. [Recensie] Wat is islamofobie? Is iemand die ‘de islam’ een ‘achterlijke cultuur’ vindt, islamofoob? En wanneer iemand op straat moslims mijdt, denkend aan aanslagen, is dat angst voor de islam, en is die angst irrationeel, een ‘fobie’? Het begrip is met andere...
25-08-2020
Hoe de dood ons drijft
Alles is doodsangst [Recensie] Sommige boeken voeren je onverwacht terug naar je middelbare schooltijd. Naar die ellenlange discussies in de kroeg over de gruwel genaamd religie, over nut en noodzaak van een verlicht dictator en de onweerlegbaarheid van het solipsisme. En wanneer ook dat laatste onderwerp afgeschoten was, dan was er altijd wel iemand die poneerde: ‘Al ons gedrag komt...
23-08-2020
Het katholicisme in Europa
Een laffe kerkgeschiedenis [Recensie] Laat ik beginnen bij de allerlaatste woorden van dit boek, het slot van de tekst op de achterkant: “De vraag naar de verhouding tussen religie en het moderne denken komt indringend aan bod, evenals de actuele situatie van het katholicisme in het geseculariseerde Avondland. Een rijk gestoffeerd werk dat bij zowel liefhebbers als verachters van religie...
19-08-2020
Koloniale oorlogen in Indonesië
Vuile oorlogen [Recensie] De Nederlander staat niet erg kritisch tegenover zichzelf en tegenover het nationale verleden, vindt historicus Gary Schwartz. (Zo lees ik in de Volkskrant van 9 augustus 2018.) En bij wijze van bewijs voegt hij daaraan toe: “Momenteel is op Netflix een tiendelige serie te zien over de oorlog in Vietnam, met alle tragische fouten en misdaden van...
18-08-2020
Het misverstand psychotherapie
Een andere kijk op psychotherapie. [Recensie] “Jana, een vrouw van achter in de veertig, kwam met een begeleidster van het opvanghuis waar ze verbleef naar de crisisdienst. Ze was wanhopig en uitte zich suïcidaal. De aanleiding daarvoor bleek te zijn dat ze weg moest van de afdeling waar ze al langere tijd verbleef en waar ze inmiddels een goede vriendin...
16-08-2020
De republiek der vrije geesten
Een stad vol vrije geesten [Recensie] Het is 1799. Europa staat aan de vooravond van een nieuwe eeuw. Wanneer die nieuwe eeuw precies begint, is een onderwerp voor elegante discussie (dezelfde die gevoerd werd rond 1999), maar het is duidelijk dat er grote veranderingen op stapel staan. In Frankrijk lijkt een einde te zijn gekomen aan de Revolutie met de...
16-08-2020
Onthoofdingen in de hofstad
[Recensie] Hij liep ontspannen, zelfverzekerd, richting het schavot. Begroette bekenden en vrienden door zijn hoed af te nemen – en dat deed hij ook voor de nieuwsgierigen die uit de ramen hingen van het Stadhouderlijk kwartier, de werkvertrekken van prins Maurits op het Binnenhof. Eenmaal op het schavot legde hij kalm zijn mantel af, legde zijn degen neer, wierp zijn...
12-08-2020
Een kleine Karel de Grote
Het Europa van de middeleeuwen [Recensie] Na jaren van grote en kleine vernederingen was Karel de Grote het zat. En dus trok hij in 772 met een enorm leger het woongebied van de Saksen binnen, en verwoestte de Irminsul, een heiligdom op de Eresburg, aan het riviertje de Diemel. Wat die Irminsul precies was, weten we niet, maar als we...
12-08-2020
De slag bij Vlaardingen
Duizend jaar geleden werd Holland in Vlaardingen onafhankelijk [Recensie] De Slag bij Vlaardingen, op 29 juli 1018, was een zeer belangrijke veldslag. Dat krijgt de lezer van het onlangs uitgekomen gelijknamige boek op pagina één te lezen. En daarna nog een paar keer. De overwinning van graaf Dirk III van West-Friesland op de Duitse keizer markeert zo’n beetje het ontstaan...
11-08-2020
Het verlies van de aarde
Over de valse start van het internationale klimaatbeleid [Recensie] Het was het finest hour van milieuminister Ed Nijpels: de eerste echte grote internationale conferentie over klimaat werd gehouden in Noordwijk, The Netherlands. De waarschuwingen voor de opwarming van de aarde waren in ons land flink aangeslagen en nu kon dat kleine landje aan de stijgende zee laten zien dat het...
09-08-2020
De sleutel tot Aristoteles
De onzichtbare vertaler Een welkom eerbetoon aan Willem van Moerbeke, een van de grondleggers van de Europese wetenschappelijke traditie [Recensie] In Oost-Vlaanderen zijn er twee dorpen met de naam Moerbeke. Het ene ligt in Waasland, ten westen van Antwerpen, het andere ligt ten westen van Brussel. Dat tweede Moerbeke beschouwt zichzelf als de geboorteplaats van Willem van Moerbeke. Vlakbij de...
05-08-2020
De kolonieman
[Recensie] “Indië heeft de staat gered,” zo schreef Johannes van den Bosch in de herfst van 1836 aan zijn zoon Jan. En dat was niet ver bezijden de waarheid. Als vertrouweling van koning Willem I was Van den Bosch goed op de hoogte van de staat van ’s lands financiën sinds de rampzalige Belgische oorlog van 1830. Als hoogste bestuurder van Indië (eerst...
02-08-2020
Nemesis
De val van Athene [Recensie] Selymbria moest veroverd. En snel. Wanneer dat niet gebeurde, dan zat er een gapend gat in de door Athene gedomineerde kustlijn van de Hellespont. Straks zouden de graanschepen vanuit de Zwarte Zee komen, richting Athene. Die aanvoer moest koste wat kost worden beschermd, om een hongersnood te voorkomen. En ondertussen werkten de aartsvijand van Atheners,...
31-07-2020
M.
De zoon van de eeuw “Artikel 47 van het Statuut luidt: de Kamer van Afgevaardigden heeft het recht om de ministers van de koning te beschuldigen en hen voor het Hooggerechtshof te brengen. Ik vraag formeel: is er iemand binnen of buiten deze Kamer die gebruik wil maken van artikel 47?” [Recensie] Benito Mussolini daagt het Parlement uit. In zijn...
29-07-2020
Het lijk van de dictator
Een nogal lugubere geschiedenis [Recensie] Ze verblijven die nacht in een hotelletje in Port-Joinville, het belangrijkste stadje op het eilandje. Er is een bestelbusje geregeld. Die nacht duwen ze het busje door de straten, om pas buiten de stadskern echt te gaan rijden. Het is maar een kort stukje, het is niet meer dan 500 meter naar het kerkhof. Het...
29-07-2020
In dienst van de nazi's
[Recensie] Het was een soort spelletje, in het beruchte Groningse Scholtenhuis. De arrestant werd omringd door vier beulen, die hem om de beurt een klap gaven met een gummiknuppel. Na elke klap liet de beul de knuppel op de grond vallen, waarna de arrestant deze moest oprapen om hem aan de volgende beul te geven. En weer een klap te...
26-07-2020
Wereldhistorische beschouwingen
Een wereldbeeld in beton [Recensie] De Wereldhistorische Beschouwingen van Jakob Burckhardt geldt als een van de belangrijkste teksten van de negentiende-eeuwse geschiedwetenschap. Reikwijdte en inzicht zijn imposant – maar minstens zo fascinerend zijn de vooroordelen die hij voor latere generaties in beton heeft gegoten. “De geleidelijke gewenning aan totale bevoogding [door de staat] is uiteindelijk dodelijk voor elk initiatief; van de staat...
19-07-2020
De wereld vóór God
“Blijf de aarde trouw” [Essay] In 1945 verscheen Bertrand Russells A History of Western Philosophy. Het boek was direct een geweldig succes. Dat had waarschijnlijk alles te maken met het feit dat het het levenslicht zag in het laatste oorlogsjaar. Na de waanzin van de Tweede Wereldoorlog bracht de beroemde filosoof een hoopvolle boodschap. A History was een hoopgevende samenvatting van de groei...
14-07-2020
De geschiedenis van de slavernij
Een oneindige geschiedenis [Recensie] Er zijn op dit moment rond de dertien miljoen slaven op de wereld. De meesten van hen, rond de tien miljoen, leven in Zuid-Azië (India, Pakistan, Bangladesh). Het gaat dan vooral om slachtoffers van schuldslavernij. Hele families zitten zó diep in de schuld bij hun landeigenaar, dat een of beide ouders zich aan hem hebben verkocht...
12-07-2020
#Arabier&Seculier
“Toen ik dertien was begon ik over godsdienst na te denken en er over te lezen. Na een tijdje kreeg ik twijfels en begon ik me af te vragen of Allah eigenlijk wel bestond. Ik ging overal aan twijfelen maar zei niets, Ik durfde mijn gedachten nooit te uiten, tegen niemand. Mijn familie zou eindeloos tegen me tekeergaan en ik...
08-07-2020
Per imperatief plakkaat
Vertrouwen op de quarantaine – of op God [Recensie] De grenzen dicht, strikte controle van alle reizigers, een verbod op samenkomsten en een dwingende oproep aan alle burgers om binnen te blijven. Desnoods met geweld afgedwongen. Het lijken moderne maatregelen maar ze dateren al uit de Middeleeuwen. In de vijftiende, zestiende eeuw hadden de stedelijke magistraten al in de gaten...
07-07-2020
Order, order
Een soap, een komedie, een ramp [Recensie] Eind 2018 bereikte Brexit zijn absolute dieptepunt. Eerste minister Theresa May was er half november in geslaagd om een akkoord met de EU te sluiten. Bijna tweeënhalf jaar na het referendum, tweeënhalf jaar van oplopende verwarring, leek er dan eindelijk een akkoord te liggen voor een ordelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit...
05-07-2020
De halalborrel
De welbespraakte moslim aan het woord “Als ik moet kiezen tussen Nederland en Marokko dan kies ik voor Nederland, en het mooie van Nederland is dat ik mag zijn wie ik wil zijn, en dat is moslim, dus de hoofddoek blijft op. Ga me niet vragen mij anders voor te doen alleen maar om mij aan te passen aan de...