Marnix Verplancke studeerde filosofie aan de Universiteit Gent. Hij zette zijn eerste stappen in de journalistiek in 1992, bij het toen nog piepjonge Filosofie Magazine. Nadien ging hij freelancen voor de VRT-radio en voor verscheidene Vlaamse en Nederlandse kranten en tijdschriften. Vandaag publiceert hij op regelmatige basis in De Morgen, Knack en Trouw over literatuur, filosofie en wetenschap. Hij zat in de jury’s van de Gouden Uil (2000 tot 2004) en de Libris Literatuurprijs (2015), naast die van een aantal kleinere prijzen zoals de Socratesprijs en de Bronzen Uil. Hij is voorzitter van de non-fictiecommissie van het Vlaams Fonds voor de Letteren.
391 Recensies
09-04-2021
Meneer Wilder en ik
Een intieme roman over een bejaarde regisseur [Interview] Als twintiger, en dus lang voor hij met What a Carve Up! de succesroman schreef die garant stond voor zijn entree in de hoogste regionen van de Britse literatuur, verdiende Jonathan Coe zijn boterham als literair journalist. Hij sprak toen heel wat schrijvers, maar een interview staat hem nog voor de geest...
06-04-2021
De oogappel
Altijd weer die eigenliefde De eerste zin “âEen gat is een gat,â zei Tomtom en uit zijn zelfgenoegzame houding leidden we af dat hij vannacht niet meteen begaan was geweest met de staat van ons aller ozonlaag.” Recensie Fitou is een dertigjarige schrijver die âziekenfondsliteratuurâ liever aan anderen overlaat en smacht naar âteksten met klotenâ. Alleen vloeien de getestikuleerde zinnen...
31-03-2021
Beter wordt het niet
“We met zijn allen Habsburgers aan het worden” Na het toetreden van Midden-Europese staten als Polen en Hongarije en het vertrek van de Britten is het geografische centrum van de EU een stuk naar het oosten opgeschoven, naar Wenen zo ongeveer, tot op het einde van WO I de hoofdstad van het Habsburgse Rijk. Zijn we met zijn allen Habsburgers...
31-03-2021
Sausage
âZolang zij er is, zal in het Verenigd Koninkrijk de republiek niet uitgeroepen worden.â Een typisch voorbeeld van de Britse landadel noemt Harry De Paepe de Britse queen in het boek dat hij over haar schreef, praktisch aangelegd en een beetje zuinig. Maar wat na haar dood? Overleeft de monarchie die wel? [Interview] Het begon allemaal met Mary Poppins, herinnert...
30-03-2021
Al het blauw
Zoektocht naar identiteit De eerste zin: “Het lichaam ligt midden op het lege parkeerterrein.” Recensie Is het een man of een vrouw? Een lijk of een levend lichaam? Je weet niet wie daar op dat groezelige, verlaten bedrijfsterrein ligt, maar dat er iets niet pluis is, snap je meteen. En dat het iets te maken heeft met Carla en Simon,...
26-03-2021
Al wat goud op de bergen is
Eigenzinnige en persoonlijke versie van de klassieke western [Interview] âHet begon allemaal met het idee van hitte en verschroeide heuvels waar twee kinderen doorheen trokken, op de vlucht,â zegt C Pam Zhang. âZo begint het altijd bij mij, met een beeld. Dat ging zo met mijn verhalen en nu ook met Al wat goud op de bergen is.â Dat is...
23-03-2021
Kruimeldief
Klaagdicht voor een overleden moeder De eerste zin “Mijn hand past wel drie keer in de hare, maar de hare zijn droog en ruw.” Recensie Toen Hind Eljadid nog een kleuter was gingen haar ouders uit elkaar. Het werd een vechtscheiding, waar ook letterlijk geweld bij kwam kijken en een contactverbod. Ze bleef bij haar moeder wonen, samen met haar...
23-03-2021
Revolte
De Januskop van globalisering Interview met Nadav Eyal, de schrijver van Revolte, over de effecten van het neoliberalisme en de globalisering. En over Amerika: “We mogen ons gelukkig prijzen dat Trump zoân stumper was. Stel je voor dat hij een echt lepe en strategische politicus was geweest, dan waren we nog lang niet thuis.” [Interview] Het begon als een wensdroom...
19-03-2021
De drie levens van Josef Klein
De man die zichzelf wou zijn Centrale zin “Op een bepaald moment kreeg hij door dat gewoon âzijnâ het moeilijkste was. Iedereen wilde iets van hem maken.” [Recensie] Tijdens een oorlog moet je keuzes maken, toont de Duitse Ulla Lenze in haar nieuwe roman, en als jij niet kiest, kiezen anderen wel voor jou. Nadat Josef en Arthur in het...
16-03-2021
Beschermvrouwe van de verschoppelingen
Verdrinken in een plas water: het verdriet van Delphine Lecompte [Recensie] Volgens de een is ze de personificatie van eerlijke oprechtheid. Volgens de ander niet meer dan een provocateur. Hoe het ook zij, Delphine Lecompte laat je niet koud, ook niet in haar verzamelde prozastukken. Een paar weken geleden deed ze het weer. In een lezersbrief in Humo nam Delphine...
02-03-2021
Tlieverdje
Interview met de grootste onbekende songschrijver van Vlaanderen âIk heb altijd opgekeken naar Bob Dylan. Zo wou ik worden, en ik heb er lang mee gezeten dat ik niet zo was. Tot ik besefte dat dit helemaal niet nodig was. Misschien was ik geen Dylan, ik was wel de allerbeste Tavernier, en dat was ook al heel wat.â [Interview] Lieven...
19-02-2021
Shuggie Bain
Schrijven als therapie om trauma’s te verwerken Tien jaar werkte Douglas Stuart aan zijn debuut Shuggie Bain, en hij won er prompt de prestigieuze Booker Prize mee. Een gesprek over opgroeien in het door werkloosheid, testosteron en alcohol geteisterde Glasgow van de jaren 1980, met een moeder die hij regelmatig uit de goot moest rapen en het besef dat hij...
16-02-2021
Knikkerkoning
Het verhaal van de ouders De eerste zin Anne telt de sneeuwvlokjes die voor het raam vallen door ze te volgen met haar vinger. Recensie Waarom op zoek gaan naar tot de verbeelding sprekende verhalen als je er thuis zowat over struikelt, moet Kira Wuck gedacht hebben toen ze aan haar roman Knikkerkoning begon. En dus schreef ze het verhaal...
02-02-2021
Lijn van wee en wens
Het pad van de rouwverwerking De eerste zin “Het had nog eens gevroren en alles was wit berijmd, het gras, de onderste takken van de struiken⊔ Recensie Na de dood van haar zwaar gehandicapte en aan het Warfarine-syndroom lijdende zusje Tully krijgt Mari het gevoel dat er een olifant in huis zit die haar met zijn gewicht versmacht en verplettert....
29-01-2021
Seizoenarbeid
Duik in de psychologie van arbeider en koper De eerste zin “Geachte mevrouw, eerst en vooral willen we u hartelijk danken voor uw interesse in een positie als seizoenmedewerker tijdens de kerstperiode bij Amazon Distribution GmbH.” Recensie Toen schrijfster en vertaalster Heike GeiĂler een paar jaar geleden te weinig opdrachten had om de rekeningen te betalen besloot ze in te...
22-01-2021
Jack
Onmogelijke liefde in gesegregeerde natie [Interview] âGeef toe, dat geloof je toch echt niet,â zegt ze verontwaardigd, âmaar het is echt zo. Het heeft tot 1967 geduurd voor huwelijken tussen blanken en zwarten overal in de VS legaal waren. Tot dan kon je er in sommige staten een forse straf voor krijgen.â Aan het woord is Marilynne Robinson, een van de...
19-01-2021
Ernest Hemingway is gecanceld
De wankele positie van de hedendaagse man De eerste zin: “Toen Julio Iglesias en ik op mijn veertigste verjaardag onder een hoopvol en dus leugenachtig lentezonnetje van de apotheek naar huis liepen zag ik voor mijn deur de twee mannen staan die verantwoordelijk zouden zijn – of toch op zân minst indirect verantwoordelijk voor mijn veroordeling tot zes jaar gevangenisstraf...
15-01-2021
Een man zijn
Over mannen in verschillende gedaantes Nicole Krauss schreef haar eerste verhalenbundel. Over mannen, en daardoor natuurlijk ook over vrouwen, in al hun diversiteit, want, âIk wil nooit zeggen wie of wat we zouden moeten zijn,â aldus Krauss. [Interview] âIk wilde niet alleen over mannen schrijven,â zegt ze, âIk wilde de wereld ervaren zoals zij dat doen. Ik wilde een beetje...
12-01-2021
Ik ben er niet
Gevangen in het verleden Bijna vijf jaar dienden we te wachten op Lize Spits opvolger van Het smelt. Was die tweede roman het wachten waard? [Recensie] Leo en Simon zijn al tien jaar een koppel dat lief en leed deelt wanneer Simon op een avond onaangekondigd na het werk niet thuiskomt. Op Leoâs telefoontjes reageert hij niet en haar sms-en...
15-12-2020
Messentrekkers
Een van de beste debuten van het jaar De eerste zin Lang voor Mahmoed Abbas me met een mes te lijf ging had ik hem vaak zien voorbijrijden op zijn paarse damesfiets. Recensie Ja, het is wel degelijk dié Mahmoed Abbas die in Karel De Sadeleers debuutroman Messentrekkers de Gentse straten onveilig maakt op zijn paarse damesfiets, de president van...
11-12-2020
Klimaatverdriet
Heimwee naar een blauwe orchidee In Klimaatverdriet bewijst Marek Ć indelka nog maar eens dat hij met recht en reden een Tsjechische wonderkind wordt genoemd. [Recensie] In Wenen wordt het zwaar verminkte lijk van de Wit-Russische crimineel Nikolaj Chalkin gevonden. De man is aan de spijlen van een bed gebonden en bewerkt met een bijtend zuur. In zijn buik zit een...
08-12-2020
Tabak
De eerste zin “Dat hij er goed aan had gedaan om voor de specialiteit van de dag te kiezen, bleek meteen toen een serveerster het voorgerecht opdiende.” Recensie Jimmy is een levensgenieter die graag exquis eet en drinkt in het Brusselse restaurant waar hij al decennialang klant is, na de maaltijd mijmerend een Gauloises opsteekt en naar het hotel struint...
01-12-2020
Oogst
Roemeense vrouwen op SiciliĂ« De eerste zin “Sissend komt de bus tot stilstand op het marktplein.” Recensie Alina en haar elfjarige zoon Lucian kunnen het niet langer bolwerken thuis. Sinds RoemeniĂ« lid werd van de EU is de koopkrachtigste helft van bevolking naar het westen getrokken, de anderen achterlatend in bittere armoede. Alina werd werkloos, ging terug bij haar ouders...
20-11-2020
Beter nooit dan laat
Ingenieuze verhalenbundel over de problemen van emigranten Chika Unigwe schreef een ingenieuze verhalenbundel annex roman over een stel Nigerianen dat in Vlaanderen belandt. Een gesprek over heimwee, impliciet racisme en waarom de klimaatbeweging zo oogverblindend wit is. [Interview] âO ja, ik heb nog steeds heimwee naar Nigeria,â zegt ze, âIk ben een Igbo en de Igboâs zijn erg gehecht aan...
13-11-2020
Nachtbouwer
Surrealistische schelmenroman De eerste zin “Dit is mijn volume.” Recensie Een architect krijgt de opdracht van zijn leven, een school annex winkelcomplex bouwen in het centrum van Antwerpen. Het project doet hem terugdenken aan zijn eigen schooltijd en aan de wijze waarop hij van een kansloze delinquent uitgroeide tot een geprezen ontwerper. Want hij had inderdaad zijn afkomst niet mee....
07-11-2020
De spin
Het criminele web van Jeffrey Epstein en Ghislaine Maxwell Hij was de financier die grote namen verzamelde alsof het klein geld was. Bill Clinton, Elon Musk en Bill Gates waren zijn gasten. Maar naast die oude mannen ontving hij ook graag jonge meisjes, hele jonge meisjes, en dat werd hem uiteindelijk fataal. Barry Levine schreef het verhaal van Jeffrey Epstein....
30-10-2020
Een man met goede schoenen
Spits absurdisme De eerste zin: “Ik had mijn boodschappen op de band van kassa 4 gelegd en stond onder het wachten gedachteloos om me heen te kijken.” [Recensie] Terwijl hij zo gedachteloos om zich heen kijkt, valt zijn oog op de band van kassa 5, waarop precies dezelfde zaken liggen als op die van hem, tot en met het doosje...
29-10-2020
De nieuwe stilte
Stilte kan ook stoer zijn Journalist Lander Deweer en componist en pianist Jan Swerts schreven een boek over de stilte. âStilte is geen luxe,â zeggen ze, âHet is een noodaak voor ons allemaal.â [Dubbelinterview] âHoor je? Daar is hij,â zegt Lander Deweer met een lichte verslagenheid in de stem, âEn dat gaat zo een paar keer per dag, iedere dag...
27-10-2020
Overpeinzingen
Corona als tijdperk van minachting Naar het voorbeeld van de Romeinse keizer Marcus Aurelius zette Zadie Smith een reeks overpeinzingen op papier. Hij dacht na over de oorlog, zij over corona. Wat deed de pandemie met haar, vroeg ze zich af. Kon ze er zich boven plaatsen, zoals die oude Romein dat deed? [Recensie] In de twintig jaar dat Marcus...
23-10-2020
Buiten de wereld
Debuut van Karl Ove KnausgÄrd eindelijk vertaald [Interview] Tweeëntwintig jaar nadat hij in het Noors verscheen is Karl Ove KnausgÄrds debuutroman eindelijk in het Nederlands vertaald. Een ongewilde proloog op Mijn Strijd lijkt het, en een getuigenis van de nimmer aflatende strijd die leven en schrijven voor KnausgÄrd zijn. Negentien was Karl Ove KnausgÄrd toen hij zijn eerste boek schreef,...
21-10-2020
Vonkenregen
Op 1 september 1939 begon de Tweede Wereldoorlog. Hoe gingen de Europese grootmachten de maand voordien om met de oorlogsdreiging en waarom slaagden ze er niet in het conflict af te wenden? [Recensie] Franz Honiok was het eerste slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog. De Poolsgezinde Opper-Siliziër werd doodgeschoten terwijl hij samen met een stel kompanen op 31 augustus 1939 de...
16-10-2020
Het Wezen
Weg van oud continent en op zoek naar een spookdiertje De eerste zin “Koen Grondijs keek naar buiten, iets wat hij vaker deed, hoewel hij in wezen een introvert man was.” Recensie Wat Koen Grondijs buiten ziet, staat hem niet aan: een oud continent vol domheid en commercie dat zich naar zijn einde rochelt. Als kunsthistoricus is hij uitgekeken geraakt...
13-10-2020
De onvermijdelijkheid van een nieuwe wereldoorlog
“De rivaliteit tussen China en de VS zal ooit ontploffen” De derde Wereldoorlog is niet af te wenden. Meer zelfs, hij is misschien al bezig zonder dat we het beseffen. âEr zullen geen tanks door Brussel rollen,â aldus Ingo Piepers, âwant de volgende oorlog zal grotendeels digitaal zijn, maar hij zal de wereld wel grondig veranderen.â [Interview] Zo ongeveer om...
13-10-2020
Marking your way
“Je zou je net zo goed de vraag kunnen stellen waarom er zoveel incompetente mannen CEO zijn.” Marion Debruyne en Katleen De Stobbeleir, decaan en professor aan de Vlerick Business School, schreven een boek over de hobbelige weg naar succes en geluk in het leven. En daarbij putten ze uit onderzoek, maar ook vrijelijk uit hun eigen leven, ontdekten we....
09-10-2020
Het lichtje in de verte
Berichten uit een stervende wereld Nihilisme kan ook mooi zijn, toont Antonio Moresco in een roman over de verlokkingen van een klein lichtje in de verte. [Recensie] Een oudere man trekt zich terug in een verlaten dorp ergens in de Apennijnen. Alle huizen staan leeg en zakken zachtjesaan in elkaar, en ook de man voert een dagelijks gevecht tegen wegglijdende...
09-10-2020
Kafka is dood
Grandioze filosofische spielerei De eerste zinnen “Botten, vlees en haar. Vooral dat laatste, heel veel haar.” Recensie Franz Kafkaâs klassieke verhaal De gedaanteverwisseling begint ermee dat Gregor Samsa op een ochtend wakker wordt en verbijsterd vaststelt dat hij veranderd is in een kever. Hoe dat in zijn werk is gegaan en wat hij daarbij dacht en voelde, kom je nooit...
02-10-2020
De vrouw die van Picasso bleef houden
Ode aan oprechte liefde De eerste zin “4 juli 2018 en ineens bedenk ik dat ik over haar zou kunnen schrijven in de eerste persoon.” Recensie Op een kille winterdag in januari 1927 loopt de 46-jarige Pablo Picasso in Parijs voorbij de Galeries Lafayette wanneer zijn oog getrokken wordt door een blond meisje, Marie-ThĂ©rĂšse Walter, zoals hij te weten komt...
02-10-2020
De uitbraak
Het eeuwige leven. En wat dan? De eerste zin “U kent de procedure?” Recensie Ja, Gustav kent de procedure die hij om de zoveel tijd moet ondergaan en die van hem een sterfeloos en gelukkig man maakt. Gustav is immers hoofd van de afdeling Regeneratie van het Instituut voor Zorg en Welbevinden, een van de belangrijkste instellingen van het Rijk....
29-09-2020
De XX-economie
Waarom vrouwen meer macht moeten krijgen Linda Scott pleit voor meer vrouwen in de economie. âOmdat we er allemaal beter van worden,â zegt ze, âook de mannen.â [Interview] Waarom stopten op het Ghanese platteland zoveel jonge meisjes met hun middelbare schoolopleiding waardoor ze hun kansen op een arbeidscarriĂšre de grond inboorden en veroordeeld waren tot een leven van afhankelijkheid? Dat...
27-09-2020
Capitalisme Alone
Kapitalisme kan ook gedijen onder een autoritair regime Ligt de toekomst van de wereld in het verlicht despotisme? âIk beschrijf gewoon de interne krachten van het kapitalisme,â aldus de Servisch-Amerikaanse econoom en ongelijkheidsexpert Branko Milanovic: âMet wenselijk of onwenselijk heeft dat niets te maken. Het is gewoon onvermijdelijk.â [Interview] âAfgezien van de invloed die we nu al zien, een afname...
25-09-2020
Het boek van alle angsten
Pakkend verhaal vol menselijke emoties en ervaringen De eerste zin “Je vroeg me hoe het eindigt; zo dus: met stilte.” Recensie Dat alle koraal plots zou uitsterven, dat er een aanslag zou gebeuren en haar ouders en haar zusje Arissa zouden verdwijnen, dat er een oorlog zou komen en – met een dubbele lijn eronder – dat ze onverwachts een...
25-09-2020
Alle mensen die ik ken
Lezen door een spinnenbril [Recensie] In haar grandioze debuut Alle mensen die ik ken voert Lisa Huissoon 2131 mensen op die ze ontmoet heeft en die samen een caleidoscopisch portret schetsen van de auteur. “No man is an island entire of itself,” schreef de Engelse dichter John Donne in 1624. Mensen zitten inderdaad in sociale netwerken en je kan niet...
23-09-2020
Gods schaduw
Zonder het Ottomaanse Rijk en de dreiging van de islam had Columbus misschien nooit Amerika ontdekt, aldus de Amerikaanse historicus Alan Mikhail, die een boek schreef over sultan Selim de Grimmige, het grote voorbeeld van de Turkse president Recep Erdogan. [Interview] Eind 2014 deed de Turkse president Recep Erdogan de verbazingwekkende uitspraak dat niet Christoffel Columbus Amerika had ontdekt, maar...
22-09-2020
Climate Change and the Nation State
De natiestaat en het nationalisme als redders van de aarde Je kan voor het gebouw van de VN protesteren tot je een ons weegt, aldus de Britse politieke wetenschapper Anatol Lieven, maar de klimaatwijziging zul je er niet mee stoppen. Nee, de aarde red je thuis, in je eigen land, want het hemd is nader dan de rok. [Interview] âWat...
20-09-2020
Het grote wereldtoneel
Reageren op de klimaatcrisis [Interview] Van de tweede helft van de zestiende tot het einde van de zeventiende eeuw zakte de temperatuur wereldwijd met twee graden. Waarom dat gebeurde is niet duidelijk, maar wat de gevolgen ervan waren wel. Het klimaat maakte opeens gekke bokkensprongen en Europa zonk weg in een kleine ijstijd. De ene na de andere oogst mislukte,...
18-09-2020
De saamhorigheidsgroep
Hoe saamhorig was het nou echt? De eerste zin “Ambassadeur Bernhard Wekman, permanent vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties in New York, stond ergens tussen drie en vier uur âs nachts voor het raam van de Nederlandse residentie aan Beekman Place, dronken, uitkijkend over de East River, Roosevelt Island en de lichtjes van Long Island City, zich afvragend hoe het ook...
18-09-2020
Utopia Avenue
Fraai beeld van een magisch tijdperk Vooruitgang, het is een woord dat David Mitchell vaak in de mond neemt wanneer we hem spreken over zijn nieuwste roman Utopia Avenue: âHet utopische denken stuwt ons vooruit in de richting van een meer beschaafde beschaving, een die de naam beschaving waardig is en meer is dan geĂŻnstitutionaliseerd geweld.â [Interview] âHeb je ooit...
14-08-2020
Onderwaterverhalen
Verbinding met de natuur De eerste zin: “Geen hond kent deze plek, niemand die me hier zoekt.” Recensie Op een stoffige schoolzolder ontdekt een meisje een oud aardrijkskundeboek. De wereld zag er vroeger anders uit, merkt ze, iets wat ze in feite al wist aangezien ze geboren is op het land dat gewonnen werd op de zee toen in 1932...
31-07-2020
Motherwell
Therapie of wraak? [Recensie] Is het schrijven van memoires een vorm van therapie, of is het wraak, vraagt Deborah Orr zich af in Motherwell, het boek dat ze vorig jaar, net voor haar dood afwerkte. Orr was een succesvolle journaliste die voor The Independent en The Guardian werkte. Voor die laatste krant was ze de eerste vrouw die de weekendbijlage...
31-07-2020
Op het geniale af
Opvolger met gebreken In zijn nieuwe roman laat de Duitse bestsellerauteur Benedict Wells een zeventienjarige jongen een road trip maken door de VS, op zoek naar zijn vader. Vlotjes, al te vlotjes, zo blijkt. [Recensie] Wanneer de moeder van Francis Dean voor de zoveelste keer opgenomen wordt in een psychiatrische kliniek omdat ze dreigt te bezwijken onder haar schizoaffectieve bipolaire...
16-07-2020
Het verbrande huis
Spannend, intrigerend en vooral lichtvoetig vertelde Surinaamse familiegeschiedenis Actrice en theatermaakster Bodil de la Parra gaat in Het verbrande huis op zoek naar haar Surinaamse afkomst. Ze vindt betekenis en vertedering, maar ook een verhaal over slavernij waar ze niet op zat te wachten. [Recensie] Zes jaar geleden stond Bodil de la Parra samen met haar 75-jarige vader voor de...
10-07-2020
Het wolkenpaviljoen
Nodigt uit tot contemplatie en verstilling. De eerste zin “Luut tuimelt door de tijd, wat thuis namiddag is wordt hier al nacht.” Recensie Architect Luut is naar de Ise Jingu-tempel gereisd, de heiligste tempel van Japan die al eeuwen oud is en tezelfdertijd om de twintig jaar wordt vernieuwd. Eens de bestaande tempel twaalf jaar oud is, wordt even verderop...
03-07-2020
Tekens van leven
Ode aan het stamcafĂ© De eerste zin “Hoe het te zeggen?” Recensie Het zal wel niet toevallig zijn dat er geen Bad Lunch Awards bestaan, maar wel heel veel Bad Sex Awards. Niet alleen is seks voor de meeste lezers onder ons toch nog net dat ietsje spannender dan een boterham met kaas, het heeft er ook mee te maken...
21-06-2020
De onzichtbare maat
Terug naar de matigheid van Plato “Gelooft u werkelijk dat corona de wereld zal veranderen? Daarvoor maakt dat virus toch te weinig indruk, vrees ik. Mensen wordt pas wakker als ze echt pijn gaat lijden. Dus het zal eerst nog veel erger moeten worden.” Een gesprek met de Nederlandse rechtsfilosoof Andreas Kinneging die terug wil naar de matigheid van Plato....
19-06-2020
Het beste uit onszelf
Band tussen vader en dochter belast door verleden De eerste zin: “Wist ik veel wat het leven te betekenen had.” Recensie Lewis is een aan lager wal geraakte stand-up comedian die alleen nog in kleine kelderzaaltjes optreedt, waarna hij eenzaam naar huis waggelt en in discussie gaat met zijn kat Robin Williams, als speelde hij de hoofdrol in een remake...
16-06-2020
Grote Verwachtingen
“We weten niet wat er nog allemaal op ons afkomt” [Interview] âHet was een tijd van rust, nadenken en contemplatie,â zegt Geert Mak vanuit wat hij zelf zijn âvijfsterrenverbanningsoordâ noemt, zijn huis met tuin in Friesland. Hij observeerde de wereld, trok lijnen en conclusies en maakte zich ook zorgen. Niet alleen omdat hij op zijn 73e tot een risicogroep behoorde,...
12-06-2020
Het stad in mij
Testament van Antwerpse stadsdichter [Interview] Het stad in mij heet het vuistdikke testament dat Maud Vanhauwaert opmaakte na twee jaar Antwerps stadsdichterschap: âToen ik het eerste exemplaar in handen kreeg, voelde het als een dode cavia.â âVeel tijd om in een zwart gat te vallen heb ik nog niet gehad,â zegt Maud Vanhauwaert, âmaar er is wel wat meer witruimte...
05-06-2020
Midzomer, stadsmoe
Vluchtelingenkamp relativeert De eerste zin: “Ik nader mijn bestemming, steek mijn telefoon weg en zoek de huisnummers af.” Recensie Rochus is fietskoerier. Van âs ochtends tot âs avonds rijdt hij door het drukke Amsterdam en maakt zich daarbij meer dan eens kwaad, op de autoâs die hem snijden, maar ook op de jonge moeders met een bakfiets peuters die steevast...
04-06-2020
Een ander leven
Reis langs Engelse landhuizen en tuinen [Recensie] Een jaar of vijf geleden trouwde Rudi Meulemans met Luc, de man waaraan hij al anderhalf decennium zijn hart had verpand. Ze gingen op huwelijksreis naar Zuid-Engeland en kwamen in Gunby Hall terecht, een pareltje dat er alleen nog staat omdat het eigendom is van de National Trust. Meer bepaald een man had...
29-05-2020
Tussenruimte
Roman die tegen alle logica en intuĂŻtie ingaat De eerste zin “Tot voor kort, toen ik nog in een krappe kamer woonde waar je vanuit een wiebelige plastic douchecabine in de koekenpan kon roeren, had ik een zandkleurige sloughi met de naam Harry.” Recensie Christina komt aan de kost als papierkunstenares. Ze vouwt gebouwen, schoenen, kledingstukken, zeiljachten, muziekinstrumenten en meubilair....
22-05-2020
De berenrug
Ecofabel en avonturenroman De eerste zin: “Zijn broer kon hem nog net bij de kraag grijpen.” Recensie Op het einde van de negentiende eeuw lijdt de Duinkerkse vissersboot Nauru schipbreuk voor de kust van het afgelegen Noord-Atlantische eiland Kaap Ursus. Slechts twee mannen weten het droge te bereiken, de Vlaamse broers Corylus en Ysbrant Dekker. Zo opent de proloog van...
15-05-2020
Wij zijn licht
Bevrijding door versterving De eerste zin: “Wij zijn de nacht.” Recensie De dood van Elisabeth had volgens haar zus Melodie, en MuriĂ«l en Petrus, de drie mensen waarmee ze samen de woongroep Klank en Liefde vormt, niet mooier kunnen zijn. Het was de voleindiging van een natuurlijk en spiritueel proces. Elisabeth was eindelijk vrij. Alleen ziet de huisarts die bij...
13-05-2020
Ik wil je laten weten dat we er nog zijn
“Daar aan die rand van het massagraf werd de geschiedenis een persoonlijke ervaring” Esther Safran Foer, de moeder van Jonathan, jawel, schreef een memoir over haar ouders die in het bezette Polen maar net aan de dood ontsnapten. âVoor mijn kinderen en kleinkinderen,â zegt ze, âzodat ze weten waar ze vandaan komen.â [Interview] âKom mee,â zegt Esther Safran Foer, âdan...
08-05-2020
Tegenlicht, een drieluik naar Pierre Bonnard
Ingehouden woede en teleurstelling De eerste zin: “Ik had niet verwacht jullie ooit nog terug te zien.” Recensie Een jonge vrouw bezoekt na lange tijd nog eens haar ouders. Vader zit de krant te lezen en kijkt amper op. Moeder neemt haar mee naar de keuken, maar ook met haar kan ze geen zinnig gesprek voeren. Het is allemaal de...
01-05-2020
10 minuten 38 seconden in deze vreemde wereld
[Interview] In haar nieuwste roman vertelt Elif Shafak het verhaal van een jonge vrouw die door haar afkomst veroordeeld is tot de prostitutie. De Turkse staat sleepte de schrijfster prompt voor de rechter wegens obsceniteit. Surrealistisch vindt Elif Shafak de rechtszaak die tegen haar aangespannen is. âWat het Erdogan-regime hiermee in feite wil zeggen is dat er maar beter niet...
01-05-2020
Duizend manen
Niet het beloofde land [Recensie] Het Amerika van net na de burgeroorlog was geen beloofd land, toont Sebastian Barry in zijn nieuwe roman, en zeker niet als je zwart of indiaans was, want dan was je geen burger. âIk dacht aan de militair die op mijn moeder inhakte. Het was gewoon iets nobels dat ons in Amerika was overkomen. Wij...
24-04-2020
De vreemdelinge
Bloedmooi boek over dove ouders [Recensie] âDe autobiografie is het stiefkind van de literaire genres,â schrijft Claudia Durastanti in De vreemdelinge, âomdat die de drempel verlaagt. Ze is in handen van vluchtelingen, vrouwen, gehandicapten, overlevenden van de Holocaust, overlevenden van wat dan ook.â Ze heeft het dan over het autobiografische schrijven van haar dove moeder, maar het geldt net zo...
17-04-2020
Fleishman zit in de problemen
Archetype van de kleine Amerikaanse man [Recensie] Toby Fleishman is een succesvolle New Yorkse ziekenhuisarts van 41, getrouwd met Rachel en vader van twee schatten van kinderen die naar de namen Solly en Hannah luisteren. Maar er wringt iets. Hij wil weg, opnieuw vrij zijn, en dus stuurt hij aan op een echtscheiding. Wanneer we op de eerste paginaâs van...
10-04-2020
Rauw & alsof
Verslavend en ingenieus debuut De eerste zin : “Hij ligt niet langer op de rijbaan, waar ik hem zowat tien minuten geleden achtergelaten heb, maar iets verderop, onderuitgezakt tegen de muur waar hij me eerder in de avond hardhandig tegenaan geduwd heeft.” Een jonge vrouw vermoordt de man waar ze al een tijdje een relatie mee heeft. Een moord met...
10-04-2020
Het land van de handen
Uit zijn werk spreekt een groot mededogen voor de geblutste mens [Interview] Als twintiger verliet dichter en essayist Luuk Gruwez zijn bakermat, het mercantiele West-Vlaanderen. Als zestiger keert hij er steeds vaker terug, met veel “heimwee naar het heimwee van vroeger”. “Van kindsbeen af heb ik in mijn West-Vlaamse bakermat het gevoel gehad dat ik niet gratis naar binnen mocht...
03-04-2020
De wasbeer
Wat het is om mens te zijn De eerste zin: “De wasbeer waarvan sprake zal zijn in deze wonderlijke vertelling, was voor zijn leeftijd tenger en klein gebouwd – ofwel wegens ondervoeding, ofwel om redenen waarover hij maar niet kon nadenken.” [Recensie] Een wasbeer gaat solliciteren bij een bank. “Weet u iets af van aandelen?” vraagt de directeur. “Hoe zit...
29-03-2020
Pleidooi tegen enthousiasme
“Kunst zou wel eens een uitweg kunnen bieden” De eerste zin: “Op een middag in de kerstvakantie, tijdens het slaapje van de jongste, vertelden we aan de twee oudsten dat we gingen scheiden.” Recensie Het nieuws van de nakende scheiding van hun ouders veroorzaakte bij de kinderen van Coen Simon en zijn vrouw mateloos veel verdriet. Zo veel verdriet dat...
27-03-2020
Als je de stilte ziet
De tragiek van het onbetrouwbare geheugen Thomas Verbogt schreef een boek over een man wiens hele leven getekend wordt door een voorval uit zijn jeugd, en die uiteindelijk inziet dat hij fout was. [Recensie] “The past is a foreign country; they do things differently there,” schreef L.P. Hartley in zijn roman The Go-Between. Als er een Nederlandstalige schrijver van die...
25-03-2020
Belgische republikeinen, Radicalen tussen twee revoluties
Naast de katholieken en de liberalen speelden ook de republikeins-radicalen een politieke rol van betekenis in het prille BelgiĂ«. “De wie?,” horen we u al denken. Els Witte weet er alles van. [Interview] Het is een boutade, maar boutades durven wel eens waar te zijn: de geschiedenis wordt door de overwinnaars geschreven. Dat geldt ook voor de Belgische geschiedenis en...
20-03-2020
Hier zijn we
Over een verdwijnende illusionist, en misschien ook wel over een verdwijnende schrijver [Interview] âWat wil je drinken?â vraagt Graham Swift nog voor ik hem in de bar van het Londense restaurant The Gilbert Scott een hand heb kunnen geven. âIk neem een Negroni. Wil je er ook een?â Omdat ik ietwat lijk te weifelen, legt hij uit: âNiet zoân voor...
13-03-2020
Je bent jong en je rouwt wat
Licht verhaal over sombere tijd De eerste zin: “Jij gaat hierover schrijven, hĂš?” [Recensie] Lisanne van Sadelhoff was vijfentwintig toen ze te horen kreeg dat haar moeder Paola een uitgezaaide darmkanker had en er van genezing geen sprake zou zijn. Het was een kwestie van maanden, van een half jaar misschien. Deze informatie trof van Sadelhoff als een steen in...
13-03-2020
Zonder de top te bereiken
Sterven aan de vooruitgang [Recensie] In zijn nieuwe boek reist Paolo Cognetti naar de Himalaya, waar hij merkt hoe de traditionele Tibetaanse cultuur bedreigd wordt door consumptie en vervuiling. In De acht bergen, de roman die Paolo Cognetti drie jaar geleden vanuit zijn berghut in de Valle dâ Aosta recht naar de toppen van het internationale literaire hooggebergte katapulteerde, komt...
09-03-2020
Het goede in de mens
“Het kan geen toeval zijn dat vriendschap universeel is” Dat we vandaag met miljoenen mensen vrij geweldloos samen kunnen wonen, hebben we te danken aan de evolutie, beweert Yale-hoogleraar Nicholas Christakis. âMensen zijn niet louter achterbakse leugenaars, ze hebben ook een evolutionaire aanleg voor vriendschap en samenwerking.â [Interview] Waarom bestaat het kwaad? Het is een vraag waar mensen zich duizenden...
06-03-2020
Testament
Magistrale familieroman Nina WĂ€hĂ€ schreef een grote Zweedse roman over een gezin met veertien kinderen. âOpgroeien in zoân gezin is iedere dag een beetje afscheid nemen,â zegt ze, âkijken hoe ieder zijn weg gaat en rouwen om wat je daarbij verliest.â [Interview] Toen Nina WĂ€hĂ€ vier jaar geleden te horen kreeg dat haar Finse grootmoeder symptomen van Alzheimer begon te...
06-03-2020
Het verdwijnen
Kafka in Australië [Recensie] Een beschaving die alleen nog zijn eigen versie van het verleden heeft om op te teren, is gedoemd te verdwijnen, toont Shaun Prescott in zijn opzienbarende debuutroman Het verdwijnen. Een jonge schrijver uit de Australische centraal-westelijke regio ziet hoe steeds meer kleine stadjes zachtjesaan sterven en verdwijnen. Hoe komt dat, vraagt hij zich af, en daarom...
03-03-2020
Kapitaal en ideologie
“Het monopolie van de vrije markt wordt steeds meer in vraag gesteld” Zes jaar na zijn klepper Kapitaal in de 21e eeuw is Thomas Piketty terug, met een nieuw boek, een nieuw plan en 120.000 euro voor iedereen. âWe weten allemaal hoe we een betere en rechtvaardigere wereld kunnen creĂ«ren,âzegt hij, âDe tijd is aangebroken om het ook te doen.â...
02-03-2020
Waarom generalisten verder komen
Nee, we moeten de wereld niet in handen van specialisten geven, want generalisten hebben er een veel betere kijk op, beweert David Epstein [Interview] âJe kan die kleine Eldrick niet zien of hij heeft een golfclubje in zijn handen,â zeiden de buren van Earl en Kultida Woods iedere keer ze het uk met zijn kleine putter in de weer zagen....
28-02-2020
Condities
Schrijven over ziekte blijkt uitweg De eerste zin: “Al zeker vijf minuten ligt Vincent Pek op de massagetafel zonder dat hij wordt aangeraakt.” [Recensie] Twee goed verkopende verhalenbundels heeft de 32-jarige Vincent Pek op zijn naam staan. Intussen is het vier jaar geleden dat zijn laatste uitkwam, en het gaat niet goed met Vincent. Niet alleen heeft hij het gevoel...
24-02-2020
Te voet, Hoe twee benen de mens verder brengen
Het enige zoogdier dat loopt De eerste zin: “Wat maakt ons menselijk?” Recensie Lopen is het beste medicijn, wist Hippocrates een paar millennia geleden al en recenter kreeg hij bijval van een hele reeks filosofen. Zo merkte Rousseau op dat zijn geest altijd samen met zijn benen werkte en Nietzsche dat alleen de ideeĂ«n die hem te binnen schoten tijdens...
21-02-2020
Leugenaar
Boeiend dilemma pijnlijk aangepakt [Recensie] De Israëlische Ayelet Gundar-Goshen schreef een heerlijke roman over de verlokkingen van de leugen en het nimmer aflatende gezeur van het knagende geweten. Zeventien jaar en twee maanden is Noefar. Ze is bezig aan de laatste dag van haar vakantiejob in een ijssalon in Tel Aviv. Wat in haar gedachten een spannende periode had moeten...
14-02-2020
Vuurgeesten
Terrorisme uit devotie [Recensie] In haar debuutroman De vuurgeesten gaat de Koreaans-Amerikaanse R.O. Kwon op zoek naar de drijfveren van religieuze terroristen, en voor een keertje zijn het geen moslims. Op het dak van een New Yorks flatgebouw zit een stel jongeren. Ze houden de klok nauwgezet in de gaten, tellen af en barsten in juichen uit wanneer even verderop...
14-02-2020
Buiten beeld
Psychologisch sterk, maar verder licht onevenwichtig debuut De eerste zin: “Eerst is er alleen een demonstrant, die uit de achtergrond van rookpluimen naar hem toe komt rennen en steeds scherper zichtbaar wordt.” [Recensie] Journalist Alex Laagland maakt een reportage over het geweld waarmee de Venezolaanse autoriteiten betogingen neerslaan. Hij ziet hoe twee in het zwart geklede mannen op een motorfiets...
07-02-2020
Een goede nachtrust
Slapeloze nachten De eerste zin: “Toen de man wakker werd wist hij nog niet wie hij was.” [Recensie] Wanneer een inbreker in het huis dat hij aan het leegroven is opeens een man aantreft, schrikt hij zich een hoedje. Maar de man blijft er rustig bij. “Kun je me geen glaasje water brengen?,” vraagt hij, waarop de inbreker, denkend dat...
03-02-2020
Wat schaft de toekomst
Interview: Amanda Little over ons eten van morgen Eten we over een halve eeuw allemaal uit onze eigen tuin of zitten we tubes astronautenprut leeg te knijpen in onze mond? Amanda Little deed er vijf jaar onderzoek naar en is formeel, er zal nog plaats zijn voor worst met appelmoes. [Interview] Een katoenveld in de Amerikaanse staat Arkansas. Aan een...
31-01-2020
Bezette gebieden
Liefde en haat op de Westelijke Jordaanoever [Recensie] In zijn vervolg op Moedervlekken toont Grunberg op vileine wijze dat wie het verleden uitbuit er ook het slachtoffer van wordt. Je moet je niet verzetten tegen je trauma, je moet het voortzetten, beweerde psychiater Kadoke in Arnon Grunbergs vier jaar geleden verschenen Moedervlekken. In die roman haalde de psychiater zijn automutilerende...
24-01-2020
Het duikersspel
Meedogenloze samenleving [Recensie] In Het duikersspel toont Jesse Ball ons een dystopische wereld waar vluchtelingen gebrandmerkt en opgesloten worden in gettoâs en waar vragen over goed en kwaad niet meer worden gesteld. âJe wil niet zo iemand zijn die terugdeinst voor werk dat zwaar is. Zelfs als een ander het namens jou doet, moet je beseffen hoe zwaar het is,...
24-01-2020
List en leed
Schimmen en spiegelbeelden [Recensie] In Arie Storms nieuwe roman ruilen een schrijver en zijn personage van plaats, wat denkstof oplevert over de band tussen kunst en werkelijkheid. Het nieuwe boek van August Voois is een verdoken autobiografisch verhaal over een persoonlijke crisis veroorzaakt door het vermoeden dat zijn vrouw hem “uit haar leven wil verwijderen”. Wanneer zijn redacteur opmerkt dat...
17-01-2020
Vele vreemde vormen
Ongewoon irrationeel De eerste zin: “TomĂĄs leunde met zijn rug tegen de muur van zijn kantoor.” [Recensie] “Soms laat je een pen vallen,” zegt politie-inspecteur Franco in Tom Hoflands Vele vreemde vormen, “Je bukt om hem op te rapen, maar je vindt hem niet. Niet onder de tafel, niet tegen de plinten en ook niet in je broekspijp. Waar is...
08-01-2020
Het complot van Laken
Speculatieve non-fictie van hoog niveau over het naoorlogse België Johan Op de Beeck, bekend van zijn boeken over Napoleon en Lodewijk XIV schreef zijn eerste roman, een historische natuurlijk, over Leopold III. En over de kapper van zijn moeder, die de koning een brief moest overhandigen die België een andere richting had kunnen uitsturen. [Recensie] Na de Tweede Wereldoorlog erkende...
31-12-2019
Praten met vreemden - Interview
De mensheid gaat ten onder aan krakkemikkige communicatie en een al te grote bereidwilligheid te oordelen over anderen, zegt poppsycholoog Malcolm Gladwell. Wat we daarentegen vaker moeten doen is Praten met vreemden, zoals de titel van zijn nieuwe boek luidt. [Interview] Op 10 juli 2015 stapte de jonge Afro-Amerikaanse Sandra Bland in haar auto om boodschappen te doen. Ze reed...
30-12-2019
De lange weg naar huis, Over een vader, een zoon en de paling
Prachtig boek over de nieuwe dodo Als kind ging Patrik Svensson regelmatig samen met zijn vader palingvissen. Hij schreef er een boek over, over hun beiden, en over die vis die hen verbond. [Recensie] Een keer in zijn leven, wanneer hij tussen de vijftien en dertig jaar oud is, voelt een Europese paling de behoefte om zich voort te planten....
24-12-2019
Alleen de bergen zijn mijn vrienden
Aangrijpende verslag uit een Australische vluchtelingenkamp [Recensie] âIk heb zoveel boosaardigheid doorstaan / Ik heb zoveel gevochten tegen de bierkaai / Dus ik ben er klaar voor / Ik ben klaar om op dat afgelegen eiland te worden gedumpt.â Dat dacht Behrouz Boochani zes jaar geleden toen hij op Kerstmiseiland het vliegtuig op gedreven werd door Australische militairen. Hij had...
20-12-2019
Chalet 152
De waarheid van de clown De eerste zin: “Een van de eigenaardigheden waarvoor de schilder van lantaarnpalen zich gesteld ziet is dat hij bij voortduring tegen het licht in kijkt.” Recensie Wanneer de tante van Djoeke van ât Hull dement wordt, krijgt hij de vraag voorgelegd of hij op haar chalet wil passen die op een vakantiecamping ergens aan de...
09-12-2019
Oorsprong
Hoe geologie de politiek bepaalt De aarde schiep ons, voedt ons en koestert ons. En toch vinden wij dat we alles uiteindelijk aan onszelf te danken hebben. Fout, aldus astrobioloog Lewis Dartnell, want zonder platentektoniek zaten we vandaag nog steeds in een boom met onze tenen te spelen. [Interview] Wie de kaart van politiek Amerika bekijkt, ziet dat de oost-...
06-12-2019
Kreupelhout
De ongrijpbaarheid van herinneringen De eerste zin: “Roemeense kerken hebben twee van elkaar gescheiden plaatsen waar gelovigen kaarsjes branden.” Twee maanden en een dag na de begrafenis van haar geliefde M. arriveert de vertelster uit Esther Kinskyâs Kreupelhout in het koude en kille Noord-Italiaanse Olevano. Ze hadden plannen gemaakt om die winter Ferrara te bezoeken, maar het lot besliste er...
06-12-2019
Gloria
Gedachten over vaderschap De eerste zin: “Geluk plofte op uit het niets, als pigment, onberegend stoepkrijt.” [Recensie] Waar in het gros van de romans de openingszin iets zegt over wat je te wachten staat als lezer, moet je in Gloria, het tweede boek van Koen Sels, naar de laatste zin kijken, naar “Gloria kieperde de kist met duploblokken om” dus....
04-12-2019
De markies
Valse belofte van een paradijs De eerste zin “Zestien maanden voorarrest hadden op het voorkomen van Charles Marie Bonaventure du Breil, beter bekend als Markies De Rays, geen enkel spoor achtergelaten.” Recensie Op het einde van de negentiende eeuw had de Markies De Rays grootse plannen. Hij stamde uit een Bretons adellijk geslacht dat zijn stamboom kon natrekken tot in...
26-11-2019
De odyssee van Mohamed
“Respect opbrengen voor de ander is de eerste stap” Nadat zijn vrouw Loubna omgekomen was bij de Brusselse aanslagen van 22 maart 2016 schreef Mohamed El Bachiri een pakkend pleidooi voor de liefde. Vandaag ligt er een nieuw boek. Een gesprek over woede, verdriet en een Europese, pluralistische islam. [Interview] âIk vind dit werkelijk verbazingwekkend,â zegt hij, âAl die lof...
22-11-2019
Baron Wenckheim keert terug
Schrijver tegen wil en dank LĂĄszlĂł Krasznahorkai schrijft vuistdikke romans die uit zinnen van soms wel tien bladzijden bestaan waarin hij een wereld oproept zonder doel, betekenis of verlossing. “Ik wou in feite maar een roman schrijven,” zegt hij, “want god schiep toch ook maar een wereld? Maar omdat die roman niet perfect was, diende ik telkens opnieuw te beginnen.”...
15-11-2019
Vaderliefde & Let op mijn woorden
[Dubbelinterview] Griet Op de Beeck en P.F. ThomĂ©se hadden allebei een problematische relatie met hun vader, die onrechtstreeks tot hun schrijverschap heeft geleid. Een dubbelgesprek over liefde, beknelling en de noodzaak om een eigen plaats te verwerven. “Ik denk dat schaamte hetgeen is wat ons verbindt,” zegt Griet Op de Beeck, “een schaamte die stamt uit onze kindertijd en die...
11-11-2019
Mosquito
De grootste killers ooit Mensen maken zichzelf graag wijs dat ze heer en meester zijn over hun bestaan. Fout, aldus historicus Timothy Winegard, die er een paar millennia geschiedenis bij haalt om de ware gangmaker van ons bestaan te onthullen, de mug: âZonder muggen was zelfs de brexit een stuk vlotter verlopen.â [Interview] De ontluistering van de mens kent geen...
08-11-2019
Alles is OKĂ
Strijd tegen het vergeten De eerste zin: “Ik heb lasagne meegebracht.” Recensie “Ik zijn niet in mijn talloor,” zegt moeder steeds vaker, en dus niet alleen wanneer haar zoon, de schrijver Ivo Victoria, met een schaal lasagne voor de deur staat. Moeder heeft alzheimer, is vaak erg verward, spreekt soms zelfs achterstevoren en lijkt niet veel langer in staat te...
08-11-2019
Het grote gelijk
“Een echt goed politicus moet in staat zijn de mensen op zoân manier tegen te spreken dat ze het als een streling ervaren “ [Interview] Rik Torfs schreef een roman, over iemand die begint als minister en eindigt in een wegberm, en over de veranderende maatschappij ook, waarin ethiek en transcendentie plaats hebben gemaakt voor regeltjes zonder wezenlijk fundament. “2019...
05-11-2019
Woorden schieten tekort
Tien jaar lang zag Nicci Gerrard, de vrouwelijke helft van Nicci French, haar vader wegzinken in de dementie, tot hij eind 2014 stierf. In Woorden schieten tekort vertelt ze niet alleen het verhaal van die vader, ze toont ook hoe we beter en humaner met de getroffenen kunnen omgaan. “Ik zei vroeger weleens dat we bestaan uit onze herinneringen,” schrijft...
01-11-2019
Het verbond
Scherpzinnig en vooruitziend [Interview] We zouden over haar nieuwe boek praten, over haar eerste verhalenbundel ooit, maar voor we het wisten hadden we het over de wereld achter die verhalen, over onze wereld dus, en waarom die in een schrikbarend tempo de verkeerde kant op gaat. âDit was wel een heel deprimerend verhaal,â zei ze op het einde van het...
28-10-2019
Waagstukken
Dichteres Charlotte Van den Broeck schreef haar eerste non-fictieboek, over architecten die zelfmoord pleegden omdat ze vonden dat ze een mislukt bouwsel hadden neergezet. Maar ook over haarzelf, ontdekte ze al schrijvend, “ver mijn verlangen naar perfectie,” zegt ze, “en over het onvermijdelijke falen dat daaruit volgt.“ [Interview] Het begon allemaal met Zwembad Stadspark in Charlotte Van den Broecks geboortestad...
25-10-2019
Zwarte schuur
Schaduw over het succes De eerste zin: “Zwijgend zaten ze in de taxi.” Recensie Op het eerste zicht is het leven van Maris Coppoolse een succes. Op zijn 59e behoort hij tot de wereldwijde top tien van de schilderkunst. In het Amsterdams Stedelijk Museum gaat een overzichtstentoonstelling van zijn werk van de laatste 35 jaar van start en zowel The...
18-10-2019
Moeder af
Moeder verliezen, moeder worden De eerste zin: “Het was niet haar geboorte die mij moeder maakte, maar dat het meisje zomaar bij ons bleef.” Recensie Wie is toch die oude, grijze vrouw in die rolstoel die zo uitzinnig naar ons zit te zwaaien, vraagt de vertelster uit Fen Verstappens deels autobiografisch geĂŻnspireerde debuutroman zich af. Samen met broer Tijn en...
04-10-2019
De kat en de generaal
Schuld en gerechtigheid [Recensie] Noera is zeventien en woont in een Tsjetsjeens bergdorp waar gewoonte en traditie nog in eer worden gehouden. Ze weet dat Moesa een oogje op haar heeft, er zelfs van droomt om met haar te trouwen en haar in het maatschappelijke en religieuze keurslijf te dwingen. Alleen is Noera niet het soort meisje dat zich makkelijk...
20-09-2019
VIN
De leerkracht als “opnieuwbeginner” De eerste zin: “Eerst werkte ik in âde accordeonâ.” Recensie Lore is een jonge lerares die haar weg zoekt tussen het personeel en de leerlingen van het VIN, het Vrij Instituut voor Nijverheid. Maar echt goed gaat het niet. Net zoals haar privĂ©leven, dat getekend wordt door haar na zeven jaar afgesprongen relatie met beeldend kunstenaar...
16-09-2019
Het klimaat zijn wij
“Vandaag zul je bedoelen zeker?” Er zijn makkelijke en moeilijke manieren om de klimaatcatastrofe af te wenden, beweert succesauteur Jonathan Safran Foer in zijn nieuwe boek. Ons voedingspatroon aanpassen is een makkelijke, maar waarom doen we dat dan niet? [Interview] Een sprong van de iconische Golden Gate Bridge, die de baai van San Francisco overspant, leidt in 98% van de...
13-09-2019
Op aarde schitteren we even
Grandioos verwoord portret van zoekende, twijfelende jongeman [Recensie] Wat betekent het om een Vietnamese immigrant in Amerika te zijn? En homo bovendien? Ocean Vuong schreef er een ontstellend knappe debuutroman over, âEen puinhoopâ en âeen diepe valâ zoals hij zelf schrijft, maar wel een immens mooie. Iedere lente vertrekken vanuit de bergen in Centraal-Mexico miljoenen monarchvlinders in noordelijke richting. Na...
06-09-2019
Hier maak ik mijn stad
Angstwekkend apocalyptische taalmaalstroom De eerste zin: “En daar verrees zij dan, glinsterend als een staande golf – de legendarische, dampende ravage, de nieuwe torens die de blauwe lucht in staken, het gerangschikte gelid van ivoor en goud, de schittering, de bekoring van ingesloten licht terwijl de wereld er op deze herfstochtend uiterst traag omheen draaide, in opperste verbazing.” [Recensie] In...
14-08-2019
Vrijwillig naar Auschwitz
Waarom grepen de geallieerden niet in? Witold Pilecki was een Poolse verzetsman die zich in 1940 vrijwillig liet opsluiten in Auschwitz. Het ene na het andere rapport over de onmenselijke wreedheid in dit kamp stuurde hij naar Londen, waar men er vervolgens niets mee deed. âWarschau bombarderen was een politieke en morele daad geweest,â aldus Jack Fairweather, die een boek...
02-08-2019
De ziekte van Weimar
Een taboe op de totem Kees ât Hart schreef een vernuftige historische roman over grootheidswaanzin en idolatrie. “Sei ruhig,” geeft Goethe, de man waarom alles draait, ons de raad, “Ich bitte dir, sei ruhig.” {Recensie] In 1807 besliste het bestuur van de Academie van het Friese Franeker, na die van Leiden de tweede oudste universiteit van Nederland, dat er dringend...
26-07-2019
Het leven en de dood van Jacob Querido
Wat doen we hier? De eerste zin: “Op 23 augustus 1630 stond Jacob Querido op het halfdek van De Gouden Salamander toe te kijken hoe een zwartbonte koe door vier matrozen vanuit een schuit aan boord van het schip werd gehesen, boven de kuil werd geduwd en er licht heen en weer slingerend in verdween.” Recensie Omdat in BraziliĂ« de...
12-07-2019
Antoinette
Waar blijft zij? De eerste zin: “Voor de ingang, op de hoogste trede van de marmeren trap, zit een meisje.” Op een terras net naast het okergele thermaal bad in het centrum van Boedapest zit een man. Hij zit er al een paar uur. Hij heeft afgesproken met Antoinette, maar de vrouw komt niet opdagen. Wanneer de ober hem zegt...
05-07-2019
Kamers antikamers
Ongrijpbaar De eerste zin: “Een veelvoorkomend filmshot: iemand, meestal een vrouw, in bad, het gezicht vlak onder het wateroppervlak.” [Recensie] In het begin van Niña Weijers tweede, fel verwachte roman Kamers antikamers haalt de vertelster een herinnering op. Voor een krant moest ze een oudere schrijfster interviewen voor wie ze niet alleen bewondering maar meteen ook liefde voelde. Al gauw...
02-07-2019
Op safari naar Armoeland
“Natuurlijk is de maatschappij onrechtvaardig” De Schotse rapper Loki gooide met zijn autobiografische, rauwe portret van opgroeien in een Schotse achterstandwijk hoge ogen. Niet alleen omdat Op safari naar Armoeland toonde dat Trainspotting nog steeds alive and kicking is, maar ook omdat hij de schuld voor heel veel miserie in de schoenen van traditioneel links schoof. Een portret van een...
28-06-2019
AngĂšle
Duistere krochten van de ziel De eerste zin: “Het is jammer dat ze zo eindigden.” [Recensie] Psychotherapeute Saskia is na een paar maanden out geweest te zijn voor het eerst weer op weg naar het werk. Ergens is er iets fout gelopen tussen haar en een van haar patiĂ«nten, lees je tussen de regels, maar wat precies kom je in...
28-06-2019
Zegeningen
Facetten van de rouw De Deense Caroline Albertine Minor confronteert haar personages met verlies, van een vader, een geliefde of een kind. Hoe kom je het verdriet te boven, vraagt ze zich af, en wil je het in feite wel te boven komen? [Recensie] Anso is negentien wanneer ze uit Denemarken vertrekt om in Australië au pair te worden. Ze...
22-06-2019
Laatste weduwe
Interview met Karin Slaughter over de politiek in Amerika, het recht op abortus, het belang van bibliotheken en natuurlijk over haar laatste boek Koninginnen hebben nog louter een ceremoniĂ«le functie. Behalve misdaadkoninginnen dan, want Karin Slaughter, de Amerikaanse queen of crime, heeft een uitgesproken mening over geweld tegen vrouwen, blank superioriteitsdenken en de anti-vaccinatieliga. [Interview] âIk maak me geen illusies,â...
22-06-2019
Japan
Japan is geen rariteitenkabinet Luk Van Haute (1963) Japanoloog, publicist en vertaler van ondermeer Haruki Murakami [Interview] “Ik erger me al jaren aan reportages waarin Japan voorgesteld wordt als een rariteitenkabinet, met jongeren die hun kamer niet uit durven en vrouwen die aan het sociale keurslijf proberen te ontsnappen door tafeltjes om te gooien of mos te bestuderen. Vanuit mijn...
21-06-2019
Heimwee naar een andere wereld
“Wanneer ik merk dat ik arrogant ben, voel ik me meteen een klootzak” Ottessa Moshfegh schrijft bijtende verhalen en romans. Scherp is ze ook in levenden lijve, wanneer je haar uit haar jetlag krijgt tenminste. âEen man van 65 die een meisje van 17 kust is geen verkrachter,â zegt ze over haar eigen ervaring op die leeftijd. âZo doen mensen...
14-06-2019
De vondeling
Herinnering of verbeelding? De eerste zin: “Sommige verhalen kun je beter horen met je ogen open.” [Recensie] In de zomer van 1968 vindt de achtjarige Robin op de Britse Scilly-eilanden een dode baby. Ze is er op vakantie met haar moeder Wini, en wanneer ze opgewonden vertelt over haar vondst, reageert deze kil en afwijzend. Samen gaan ze terug naar...
07-06-2019
Ferrara
Over oude vrienden en gebreken De eerste zin: “Heel lang is de dood voor ons geen onderwerp van gesprek geweest.” [Recensie] Zes jaar geleden schreef Volkskrant-columnist Bert Wagendorp de inmiddels ook verfilmde bestseller Ventoux. De roman ging over zes vrienden die begin jaren 1980 het plan opvatten de Mont Ventoux te beklimmen. Tijdens de afdaling kwam een van hen zwaar...
24-05-2019
Wat rood was
Levenslang gekweld door de wortelstok van het geweld Rosie Price (1993) werkte drie jaar voor een literair agent voor ze besliste dat ze meer tijd wou om zelf te schrijven. Werd op jonge leeftijd verkracht en zag zich geconfronteerd met hetzelfde dilemma als Kate in haar debuut. Zij koos ervoor om ermee naar buiten te komen, door erover te schrijven,...
20-05-2019
HersenHack
Wij mensen zitten opgescheept met een stel luie hersenen die niet meer van deze tijd zijn en niets liever willen dan ge-entertained worden. Dus liggen we languit op de bank een serie te kijken met een bak chips bij de hand, heel goed wetend dat we beter een goed boek zouden lezen. Maar het kan anders, aldus Margriet Sitskoorn. Onze...
17-05-2019
Jagersmaan
Grenzeloze liefde van vader voor kind De eerste zin “Ineens staat ie voor mân neus; âk viel bijna achterover van ât verschot.” Recensie Omdat Victor Vanheule vier jaar na WO I nog steeds de oude niet is en omdat hij een dochter heeft bij een getrouwde vrouw en dat alleen maar voor problemen kan zorgen, stuurt zijn moeder hem naar...
10-05-2019
Het zeemonster of de zee
Kooi of uitkijkpost? De eerste zin “Alle spijkers die uitsteken moeten naar binnen geslagen worden.” Recensie Een jonge vrouw is voor de laatste keer op bezoek in het oude appartement van haar moeder. Met uitzondering van de eettafel zijn de meubels al verhuisd. Terugdenkend aan haar kindertijd, toen ze met haar broer Noah een spel speelde waarbij die tafel een...
08-05-2019
De laatste getuige
Hoe ik Breendonk en Buchenwald overleefde Louis Boeckmans (95) overleefde de kampen van Breendonk, Buchenwald en Blankenburg. Historicus Pieter Serrien tekende zijn verhaal op in een sereen boek. We gingen op bezoek bij Louis en troffen een grootmoedig, goedlachs en vergevingsgezind man. [Interview] Achtendertig kilo woog Louis Boeckmans nog toen hij eind april 1945 in het noorden van Duitsland door...
03-05-2019
De bekentenissen van Frannie Langton
Ingenieus opgebouwde postkoloniale gothic âHoe zou u herinnerd willen worden? Als u een laatste bladzijde en een laatste uur had, wat zou u dan schrijven? Uiteindelijk is dit mijn keus geworden. Mijn relaas over mezelf. Het enige wat ik kan nalaten.â [Recensie] In de lente van 1826 wacht Frances Langton in een Londense cel op het verdict van haar proces....
02-05-2019
Het meisje met de Leica
“De vrouw naast Robert Capa” Ze was misschien wel de eerste vrouwelijke oorlogsfotograaf en ze was alleszins de eerste die tijdens het uitoefenen van haar job stierf. Gerda Taro dus, de vrouw die Robert Capa zijn naam gaf en over wie Helena Janeczek een gevierde roman schreef. [Interview] âZe zal altijd herinnerd worden als de vrouw naast Robert Capa, en...
26-04-2019
De beloning
Spitsvondige satire De eerste zin: “Ik sta bekend onder vele pseudoniemen, maar laten we beginnen met de naam die ik bij mijn geboorte kreeg.” [Recensie] Zakaria dus, dat is de echte naam van de hoofdpersoon uit Fikry El Azzouziâs nieuwste roman, maar naarmate het verhaal vordert scharrelt hij er nog een paar andere op, zoals Remspoor, Abu Batman, Jihaad, lief...
26-04-2019
Vallen is als vliegen
Verdwalen tussen liefde en pijn Manon Uphoffs autobiografische roman over het incestgezin waarin ze opgroeide toont hoe een slachtoffer worstelt met zichzelf, de wereld en de taal. [Recensie] De minotaurus uit de Griekse mythologie, het wezen met de kop en de staart van een stier, maar het lichaam van een man, werd aanvankelijk gezoogd door zijn moeder. Toen hij overstapte...
19-04-2019
De aardappelcentrale
Sappig en bitter De eerste zin: “In 1945 hadden de geallieerde legers Duitsland bereikt en staken ze de Rijn over.” Recensie Wanneer de verteller van Atte Jongstraâs nieuwste roman een bejaardentehuis bezoekt waar een oudere dame woont die het onderwerp van de biografie waaraan hij werkt nog gekend heeft, raakt hij aan de praat met haar buurman. Chris Holtser, zoals...
12-04-2019
Met planten leren praten
Mijn jaar van rouw en verdriet De Catalaanse Marta Orriols schreef een diepgaande roman over een man die plots sterft en zijn achterblijvende vriendin overlevert aan een jaar van rouw en verdriet. [Recensie] Hoe neem je afscheid van iemand waar je nog lang niet klaar mee bent, met wie je al jaren samenleeft en dat nog veel meer jaren hoopt...
05-04-2019
Melkboer
Leven in een chaotisch en absurd Ierland jaren zeventig Hoe voelt het om in een volstrekt gepolitiseerde omgeving te leven? Anna Burns laat het je aan den lijve ondervinden in haar met de Booker Prize bekroonde roman Melkboer. [Recensie] Een meisje van achttien wordt om de haverklap lastiggevallen door een drieëntwintig jaar oudere man. Hij is getrouwd, maar dat lijkt...
29-03-2019
Dennie is een star
Schrijf nooit over je kat De eerste zin “Op een dag zei iemand die ik heel serieus neem – en dat komt niet zo vaak voor, ik neem om te beginnen mensen die zichzelf serieus nemen al niet serieus en iedereen neemt zichzelf vandaag de dag serieus – tegen mij: Jij leeft niet in de tijd, Ted.” Recensie Ted –...
26-03-2019
Het kwaad - De psychologie van onze duistere kant
“Het concept kwaad niet bestaat, net zomin als goed natuurlijk” [Interview] Michael Jackson, Jimmy Saville en Walter Capiau, drie kindervrienden die regelmatig over de seksuele schreef gingen zonder dat iemand het zag. We waren op zoek naar monsterlijke pedofielen die onschuldige kindertjes de struiken in trokken om hen daar te verkrachten, terwijl het onaanvaardbare gedrag zich recht voor onze neus...
22-03-2019
De muur
De anderen buiten houden Vier graden warmer dan vandaag is het in John Lanchesters dystopische toekomstroman De Muur, waarbij Groot-Britannië veranderd is in een vesting en 200.000 wachters de Anderen buiten moeten houden. [Interview] Tussen India en Bangladesh zijn ze er een aan het bouwen van 3268 km, tussen Irak en Saoudi-Arabië staat er al een van 900 km en...
20-03-2019
De Bourgondiërs
Hartstocht in leven en werk Bart Van Loo schreef ons oerverhaal, over het moment in de geschiedenis toen tussen Frankrijk en Duitsland in de Nederlanden ontstonden, De BourgondiĂ«rs dus, en hij gooit er ongelooflijk hoge ogen mee. [Portret] âIk zal het nooit vergeten,â zegt Kris Lauwerys, literair vertaler en al meer dan twintig jaar Bart Van Looâs compagnon de route...
19-03-2019
Moeders lichaam
Alles bij het oude laten In zijn nieuwe boek gaat Joris van Casteren op zoek naar de beweegredenen van een man die zijn dode moeder tweeënhalf jaar in huis verborg. Was hij een dader of een slachtoffer, en wie zijn wij om daarover te oordelen? [Recensie] Midden december 2015 kreeg Piet van der Molen de politie aan de deur. Zijn...
17-03-2019
Gandhi, De biografie: De legendarische jaren
Morele held en tragische leider Uit het tweede deel van Ramachandra Guhaâs grote Gandhi-biografie komt de mahatma naar voor als een morele held, maar ook als een tragische leider, die ondanks zijn onophoudelijke pleidooi voor geweldloos verzet niet kon verhinderen dat India na de onafhankelijkheid verscheurd raakte door religieus geweld. [Recensie] âEen ouwe schurk,â noemde Winston Churchill hem, âeen kwaadaardige,...
15-03-2019
Al mijn vaders
Overleven in Dante De eerste zin “Misschien wilde je het niet.” Recensie Na een voordracht die Myra aan de universiteit van Boekarest houdt over het concept van de liefde bij Dante raakt ze in gesprek met een jonge Nederlandse jurist in opleiding Jan Wassink. Van Dante heeft hij duidelijk minder verstand dan van de liefde en niet veel later trouwen...
01-03-2019
Regieaanwijzingen voor de liefde
De existentiĂ«le leegte van de huidige mens De eerste zin “In het verhaal waaraan Loek en Hanna werken moeten twee mensen elkaar krijgen.” [Recensie] Loek en Hanna, allebei eind de dertig en al een tijdje een koppel, schrijven samen een filmscenario waarvan regisseur Reinout eist dat het goed afloopt. Een gelukkig liefdesverhaal moet het worden, ook al is het liefdesverhaal...
27-02-2019
Het verdriet van Vlaanderen
Interview met Hein en Toon, tweeling van de collaboratie en met auteur Kristien Hemmerechts “De Vlaamse SS-ers ware erger dan de Duitse” [Interview] Van een stel kibbelende en lachende jongeren hebben ze soms iets, of van vrienden die elkaar al lang kennen, beseffen dat ze niet altijd dezelfde mening aanhangen, maar elkaar daarom niet minder respecteren. âOp een bepaald moment...
20-02-2019
Galg en guillotine: Executies door de eeuwen heen
Misdaad en doodstraf Jonathan Moore schreef een zakelijke geschiedenis van de executie waarin bij de vleet wordt gespiest, opgehangen, gevierendeeld en gevild. Tijd om een eind te maken aan die barbaarse doodstraf, besef je na het lezen. [Recensie] Wie in de zestiende eeuw Londen binnenkwam via London Bridge, wat toen de belangrijkste toegangspoort tot de stad was, kon er moeilijk...
15-02-2019
Explicador
Menselijker en intelligenter computers De eerste zin “Wij! Wij ronken! Wij schellen!” Recensie S is een briljante jongeman die in naam van denktank DAAAD aan een manifest werkt dat oproept tot een nieuw inzicht in mens en wereld. In tegenstelling tot zijn vader, een technocratische partijleider die beweert dat politiek een zaak van computeralgoritmes is, neemt hij het op voor...
08-02-2019
Nachtouders
Modern ouderschap is heel vaak niet-biologisch De eerste zin “Streng als een god knikt het jongetje naar hen.” Recensie Dat jongetje is Saul, het zoontje van Saskia en Juli of, om het louter biologisch te bekijken, dat van Juli en de Canadese homoseksuele spermadonor Karl, een artistieke vriend van Saskia waar beide vrouwen een goed gevoel bij hadden. Wanneer het...
08-02-2019
Cherry
Een Amerikaanse nachtmerrie Vechten in Irak, drugs en bankovervallen, voor Nico Walker volgde het een noodwendig uit het ander. Hij schreef er een cultroman over, vanuit de gevangenis, waar hij nog minstens een jaar moet brommen. [Recensie] âSoms voel ik me schuldig vanwege de hond. We hadden gezegd: we nemen een hond en dan zijn we geen junks meer. Dus...
01-02-2019
Mea culpa
“Als je jong bent, ben je niet onschuldig” De eerste zin âZijn vrouw kwam overeind maar Nazim hief zijn arm en stond erop zelf thee voor ons te halen.â Recensie Wanneer Marten tijdens een opsporingsprogramma op tv ziet dat GĂŒlay verdwenen is, de dochter van Nazim, iemand die hij een paar decennia eerder in Maastricht kende, beslist hij om na...
27-01-2019
Vriend & vijand
“Het idee dat we nu leven in de ergste van alle tijden is dus gewoon niet waar” De tijd van de vijandbeelden is terug, stelt Arnon Grunberg in een nieuw boek. Politici zaaien angst en verdeeldheid en spelen zo met vuur, want het is niet omdat er al heel lang geen oorlog meer is geweest dat die voor eeuwig uitgebannen...
25-01-2019
Helden, De grote avonturen uit de Griekse mythologie
Stephen Fry’s vervolg op Mythos Nadat Stephen Fry in Mythos de Griekse godenwereld weer tot leven had geroepen, concentreert hij zich in zijn nieuwste boek op de menselijke, soms al te menselijke heldenverhalen uit de Griekse mythologie. [Recensie] Een paar jaar geleden kreeg Stephen Fry een gruwelijk verhaal te horen. Het ging over Chris Benoit, een van de grote sterren...
25-01-2019
Zout
Alles gaat ten onder De eerste zin âHet was AndrĂ© Met De Honden die ons voor het eerst over de vondst van het zout vertelde.â Recensie In het fictieve Nederlandse dorpje Lende is op het einde van de negentiende eeuw alles peis en vree. Baron van RĂŒdersdorf Helmstadt zwaait er onder het goedkeurende oog van zijn eega Agnes Christina de...
18-01-2019
Onder de Drachenwand
Ontsnappen aan de oorlog De eerste zin “Aan de hemel, hoog in de lucht, kon ik enkele wolken voorbij zien drijven, en toen begreep ik dat ik het had overleefd.” Recensie Sommige levens eindigen abrupt in de oorlog, andere worden er voor eeuwig door getekend. Dat van Veit Kolbe, het hoofdpersonage uit Arno Geigers Onder de Drachenwand is van de...
18-01-2019
Romanschrijver van beroep
Over het schrijverschap van Haruki Murakami Deze maand werd Haruki Murakami zeventig. Wie is de man achter de gigantische oplages waarin romans als 1Q84 of De moord op Commendatore over de toonbanken zijn gegaan? Een eersteklas puritein, zo blijkt, die ondanks alles niet aan zijn Japanse identiteit kan ontsnappen. [Essay] Dat er van iedere nieuwe roman van Haruki Murakami in...
31-12-2018
Algoritmes aan de macht
“Ik geloof niet in doemverhalen over computers die de macht overnemen” Tonen de computeralgoritmes achter ArtificiĂ«le Intelligentie en Facebook ons de weg naar de hemel, of vormen ze een kortere route recht naar de hel? Volgens Hannah Fry een beetje van allebei, maar een ding is zeker, met een zelfrijdende auto komen we er niet. [Interview] China wil de komende...
24-12-2018
Een vrouw in de poolnacht
50 graden onder nul Er zijn meer mensen in de ruimte geweest dan er op de Noordpool hebben gestaan. En dat terwijl die ruimte er altijd zal zijn maar de ijskap van de Noordpool over een decennium wel eens verdwenen zou kunnen zijn. Christiane Ritter en Bernice Notenboom willen ons elk op hun manier overtuigen van het belang en de...
17-12-2018
Terra insecta
Laat de bossen met rust Over de fascinerende beestje die de wereld draaiende houden Iedereen heeft het onophoudelijk over de met uitsterven bedreigde bijen en hommels, aldus de Noorse biologe Anne Sverdrup-Thygeson, terwijl het grote gevaar ergens anders ligt, in onze bossen. Omdat we alle dood hout zo netjes weghalen, veroorzaken we een massaslachting onder de insecten. [Interview] In de...
15-12-2018
Cliffrock Castle, Werken op een kasteel in Schotland
Gras groeit niet aan de boom De Nederlandse Josephine Rombouts was vijf jaar lang housekeeper in een Schots kasteel. Ze verdwaalde er in lange gangen en torenkamers, poetste dagenlang zilver en zondigde af en toe flink tegen de onuitgesproken regels van de kasteelvrouw. âHet voelde als een museum,â schrijft ze in Cliffrock Castle, âmaar dan met bewoners.â [Recensie] Een jaar...
14-12-2018
De Fragmenten
Liefde voor het koningshuis De eerste zin “Vannacht stierf de koningin.” Recensie Vier maanden al heeft de verteller uit Maarten Goethalsâ debuutroman De fragmenten zijn geliefde Eline niet meer gezien. Zij wou een vaste relatie, stelde een ultimatum en vertrok. Hij kon haar niet trouw zijn, omdat trouw kiezen zou betekenen, en daar was hij niet klaar voor. Meer zelfs,...
14-12-2018
Census
Wie orde wil, moet de chaos omarmen Een stervende man reist naar het noorden, als volksteller, maar vooral ook als chroniqueur van het kleine in de mens, van datgene wat ieder net zo uniek maakt als zijn zoon met het syndroom van Down die hem vergezelt. Jesse Ball schreef er een kafkaiaans beklemmende roman over. [Recensie] Wat doet het hebben...
07-12-2018
Een ontgifting
Ontsnappen aan Hermans’ nihilisme De eerste zin “Zuigend, naar adem happend, knakten de treindeuren open.” Recensie Meer dan tien jaar lang werkte de Leidse hoogleraar universiteitsgeschiedenis Willem Otterspeer aan zijn tweedelige biografie van Willem Frederik Hermans. De mislukkingskunstenaar verscheen in 2013, De zanger van de wrok twee jaar later. Een beter biograaf dan Otterspeer was er wellicht in heel Nederland...
30-11-2018
Mooi doodliggen
Een nestje van navelpluis Een journalist die door de Russische geheime dienst vermoord wordt en de dag nadien verrijst? Voor A.F.Th.van de Heijden is het een prima uitgangspunt voor een roman over de grenzen van de waarheid en de journalistiek. [Recensie] Op 29 mei werd het bericht de wereld ingestuurd dat de Russische, in Kiev wonende journalist Arkady Babchenko in...
30-11-2018
Op zoek naar de verloren tijd
Iedereen kan weer Proust lezen Vanaf deze week is Marcel Prousts A la Recherche du Temps Perdu voor het eerst sinds heel lang weer integraal in het Nederlands beschikbaar zijn. Maar zitten we eigenlijk nog wel te wachten op zoân oneigentijds boek waar je al gauw een week of drie van je leven aan moet wijden? Volgens de kenners alvast...
24-11-2018
Stieg Larssons erfenis
De moord op Olof Palme opgelost Voor Stieg Larsson was het schrijven van zijn Millennium-trilogie maar bijzaak. Zijn roeping vond hij in het ontmaskeren van extreem rechts – en in het oplossen van de moord op Olof Palme, zo blijkt uit de documentaire roman die Jan Stocklassa over hem schreef. [Recensie] Is het niet ironisch dat net in Zweden de...
23-11-2018
Boeken van de troost
Interview met Erwin Mortier over zijn WO I-romans Tien jaar geleden schreef Erwin Mortier zijn grote WO I-roman, Godenslaap, zes jaar later volgde het complement, De Spiegelingen. Nu zitten ze samen in een band, met een toemaatje erbij in de vorm van een brievennovelle. [Interview] âIk lig stilaan zoân acht jaar aan de IJzer,â zegt hij terwijl hij glimlachend in...
19-11-2018
Waar de wind waait
Heer der winden Nick Hunt wandelde anderhalf jaar door Europa en merkte dat wind meer is dan luchtdrukverschil. Het is ook geschiedenis, cultuur en politiek. [Interview] “Ik heb verschillende tochten in de omgeving gemaakt, maar door die wind was het steeds onmogelijk iets te doen,” schreef Vincent van Gogh op 9 maart 1888 vanuit Arles aan zijn broer Theo. De...
19-11-2018
Het einde van het einde van de wereld
Vogels vissen in Egypte Heeft het essay nog wel een toekomst, vraagt Jonathan Franzen zich in zijn nieuwste boek af. Meer dan ooit, besef je wanneer je het uit hebt, want dwarse denkers zijn van alle tijden. [Recensie] Dat Jonathan Franzen iets met vogels heeft weten we al sinds het verschijnen van zijn roman Vrijheid acht jaar geleden. Daarin richt...
16-11-2018
Hoe mijn vader werd verwekt
Klein, teder boekje over de vader van Bart Meulenman De eerste zin “‘En dan nog iets,’ zei hij terwijl hij voor zich uit bleef kijken, de handen op het stuur. Recensie Bart Meuleman was door zijn vader net opgehaald aan het station. Ze tuften met de gezegende snelheid van een kilometer of dertig per uur huiswaarts en ondertussen vertelde de...
16-11-2018
Tot in de hemel
Leven in de hoogtempel van de menselijke hybris De plaats van de mens is middenin de natuur, stelt Richard Powers in zijn nieuwe roman, en niet erboven, want zo veroorzaakt hij alleen maar leed. âIn feite zijn we vandaag niet geĂŻnteresseerd in de redding van de aarde, maar wel in de redding van onze eigen arrogantie.â [Interview] âMet rationele argumenten...
16-11-2018
Drift
Uit elkaar in Brussel De eerste zin “Er zijn talloze mythen waarin iemand door een geheimzinnig personage Ă©Ă©n enkel verbod krijgt opgelegd.” Recensie De vertelster van Bregje Hofstedes tweede roman Drift is een zesentwintigjarige Nederlandse vrouw die met haar jeugdliefde is getrouwd en al bijna tien jaar met hem samenwoont in Brussel. Op een koude winternacht vult ze haar rugzak...
13-11-2018
Heuvels van het paradijs
Waarom mannen meer macht kregen dan vrouwen In essentie is de man doodsbang voor de vrouw. Daarom fantaseert hij over vaginaâs vol scherpe tanden en het gif genaamd menstruatiebloed, aldus Mineke Schipper, en dat terwijl het leven zo veel mooier zou kunnen zijn als we allemaal onze irrationele angsten onder ogen konden zien. Flora smetteloos als een bloesem Naakt haar...
09-11-2018
De hemel verslinden
Confirmatie of rebellie in Italië Italië worstelt met zijn verleden en zijn toekomst. De Italiaanse literatuur doet dat al evenzeer. Zo blijkt althans uit de nieuwe roman van Paolo Giordano. Op 11 maart staat De hemel verslinden centraal tijdens de volgende leesclubavond van #DLVAlive in Utrecht. We praten naar aanleiding van deze roman met (oud)bewoners van woongroepen en leefgemeenschappen. Herkennen...
06-11-2018
De onfatsoenlijken. Een reis door populistisch Europa
De opstand van de restjesmens De Vlaamse journalist Jan Antonissen bezocht de Europese rust belt, sprak met de onmondige slachtoffers van de verandering en zag dat het niet goed was. [Recensie] In 1930 schreef de Spaanse filosoof José Ortega y Gasset zijn befaamde boek De opstand van de massamens. De teneur was dat overal in Europa de maatschappij sterke wijzigingen...
05-11-2018
Wilde verhalen
Het antropomorfe dierenrijk ontmaskerd Over dieren wordt nogal wat onzin verteld. Een heel boek lang doorprikt Lucy Cooke de ene mythe na de andere fabel, en dat alles met slechts een doel: aantonen dat dieren geen mensen zijn. Maar is dat echt wel zo? [Recensie] Pandaâs zijn zachtaardige lammegoedzakken die zonder onze hulp niet zouden overleven en bevers zijn de...
04-11-2018
Het tijdperk van de tovenaars
“Zonder Heidegger was er van Die GrĂŒnen geen sprake geweest” Het decennium na Wereldoorlog I was een ware goudmijn voor de Duitse filosofie. Een goudmijn die nog steeds niet uitgeput is trouwens, want Ernst Cassirer, Walter Benjamin, Martin Heidegger en Ludwig Wittgenstein kunnen ook de antwoorden geven op de vragen van vandaag. [Interview] “Das ist doch alles Quatsch,” lacht Wolfram...
02-11-2018
Goede mannen
Arnon Grunberg over zijn laatste boek, zijn schrijverschap en de politieke situatie in de wereld Goede mannen, luidt de titel van Arnon Grunbergs nieuwste boek. Bestaan ze wel, en zo ja, waar moeten we ze zoeken? In de politiek? En spreken ze dan de waarheid? Samen met de schrijver keken we in alle hoeken en gaten: âLaten we de reflex...
02-11-2018
Wie brengt mij naar Mentrum
Impact van een afhankelijke relatie De eerste zinnen “Het is hartje zomer. Niet de beste tijd van het jaar voor Sjoerd.” Recensie Sjoerd is een communicatief niet zo begaafde puber met een hart voor biologie, of is het eerder de biologieleraar? Wanneer deze hem vraagt of hij wil meewerken bij het observeren van mezenkoppeltjes is Sjoerd alleszins bijzonder enthousiast. Hij...
19-10-2018
Tegenwoordig heet iedereen Sorry
Na Frankfurt Zonder Antwerpen of Frankfurt was Bart Moeyaerts nieuwe boek er nooit gekomen, vertelt hij. Eerst had hij een paar flinke schoppen onder de kont nodig, schoppen waar hij niet goed van was, maar die hem deden verlangen naar een welgemeende sorry. [Interview] âHet zal druk worden, hadden ze gezegd, terwijl ik niet wist wat druk was natuurlijk. Ik...
17-10-2018
Kinderen van de repressie
Dat de repressie een anti-Vlaamse maatregel was is onzin De Gentse historicus Koen Aerts lag aan de basis van de succesvolle tv-reeks Kinderen van de collaboratie. Vandaag wordt in het Vlaams parlement zijn boek voorgesteld waarvan de reeks een spin-off was: Kinderen van de repressie. [Interview] Wat hebben schrijver Jeroen Olyslaegers, politicus Björn Rzoska, kardinaal Godfried Danneels, fotograaf Michiel Hendryckx...
12-10-2018
Heel de tijd
Een Kempische A la recherche du temps perdu De eerste zin “Soms als ik mijn werkkamer binnenkom en mijn oog laat vallen op de groepsfoto die er tegen de muur hangt, denk ik: de leerkrachten wiskunde en wetenschappen van een lyceum uit een middelgrote Franse provinciestad.” Recensie Wat Leo Pleysier dan echt ziet is een foto die in 1983 gemaakt...
01-10-2018
De gestoorde geest
Volksziekte nummer 1 Een op drie wordt wel eens geconfronteerd met een psychische stoornis en een op tien is depressief. Johann Hari gaat op zoek naar de maatschappelijke oorzaken en Eric Kandel haalt er een scanner bij. Zoân kronkel in de hersenen, die praat je er toch gewoon uit, toont hij. [Recensie] Hij had gedroomd van zonnen op goudgele Spaanse...
28-09-2018
Zomervacht
Eilanden op het vasteland De eerste zin “Ik dacht dat we zomaar een stukje gingen rijden.” Recensie Van tijd tot tijd, maar veel te weinig gaat de dertienjarige Brian samen met zijn vader Maurice op bezoek bij zijn drie jaar oudere broer Julien. De jongen zit in een psychiatrische instelling waar een kettinkje verhindert dat de ramen meer dan een...
28-09-2018
Mijn jaar van rust en kalmte
Solipsistisch Amerika wordt wakker In Ottessa Moshfeghs nieuwe roman weigert een jonge vrouw nog langer wakker te zijn in het navelstaarderige New York van 2000. Dus gaat ze slapen, tot 9/11 haar wakker maakt. [Recensie] Elf jaar geleden schreef Don DeLillo Falling Man, een roman waarin een performancekunstenaar een man speelt die op 9/11 uit een van de Twin Towers...
21-09-2018
Skydancer
Van het saaie Ermelo naar het filmische Amerika De eerste zin “Ik werd wakker en had daar direct spijt van.” Recensie Voor zijn twintigste verjaardag krijgt Oscar van zijn ouders een axolotl, een zeldzame Mexicaanse salamander die opvalt door zijn grote, rode uitwendige kieuwen en het feit dat hij nooit volwassen wordt. “Een permanente puber” lacht Oscars vader betekenisvol, maar...
21-09-2018
Goede mannen
Wanneer troost pijn doet In Arnon Grunbergs nieuwe roman gaat een vader na de zelfmoord van zijn zoon op zoek naar troost en betekenis. Zijn hele wereld valt in duigen, net zoals zijn geloof in goede mannen. [Recensie] “Je hebt me getroost,” fluistert Geniek Janowski in het oor van de stervende mevrouw Beckers. Hij had haar meer dan een decennium...
14-09-2018
Door het licht
“Het komt wel goed” De eerste zinnen: “Ik leefde in het donker. Nu in het licht.” Recensie Wanneer Erik Jan Harmens een tunnel uit komt en een bord ziet met daarop “Denk aan uw lichten”, dan doet hij dat ook. Dan begint het in zijn hoofd te malen en denkt hij aan zijn lichten, van schemerlampen tot kerstversiering. “Denk aan...
12-09-2018
Mijn strijd
De relevantie van een omstreden boek Vorige week verscheen de nieuwe Nederlandse vertaling van Adolf Hitlers Mein Kampf, bijna tachtig jaar na de vorige. Moet dit nu echt, vroegen we ons af, al die aandacht voor het meest hatelijke boek? We gingen te rade bij kenners en betrokkenen. [Reportage] âDit is inderdaad het boek met de slechtste reputatie ter wereld,â...
24-08-2018
De verdenking
Ouderwets goede misdaadromans Volgens Friedrich DĂŒrrenmatt kon alleen de misdaadroman de literatuur redden van de loodzware literaire kritiek. Op een jaar tijd werden vier boeken van deze Zwitserse Simenon in het Nederlands vertaald, vier pareltjes vol eruditie en zwarte humor. [Recensie] We zitten in Zwitserland, ergens op het einde van de jaren 1940 of in het begin van de jaren...
22-08-2018
Student onder de wapenen
Vrijwillig lijden in de loopgraven [Rcensie] âZalig is hij van wie men zegt dat hij zo graag gaf dat hij zelfs zijn leven heeft gegeven.â In zijn oorlogsessays, geschreven tot net voor zijn dood in de herfst van 1916, benadrukte Donald Hankey de strikte band tussen oorlog en religie. Een band die ook vandaag nog uiterst relevant is. In overzichten...
06-08-2018
De magie van uilen
Persoonlijke studie van uitzonderlijke beesten Geen vogel zo mysterieus als de uil die met zijn indringende blik een ervaren hypnotiseur lijkt te zijn. De Britse Miriam Darlington raakte in de ban en schreef een boek over deze gevederde bewaker van de onderwereld. [Recensie] Een Inuit-legende verhaalt hoe een meisje op een dag veranderde in een uil met een lange rechte...
28-07-2018
Ik zal verdwijnen in het donker
Van kruimeldiep tot seriemoordenaar De Golden State Killer was in de jaren 1970 en 1980 verantwoordelijk voor tientallen moorden en verkrachtingen. Hij werd nooit opgepakt. Michelle McNamara ging op zoek naar hem en vond een man met een voorkeur voor familiefotoâs, handlotion en morbide humor. [Recensie] âIs hij ooit naar dezelfde plek teruggekeerd?â vroeg het dertienjarige meisje aan de politie-agent....
27-07-2018
De tweelingparadox
Verantwoordelijkheidsgevoel voor de familie De eerste zin  âIk wilde je iets over mezelf vertellen, totdat ik besefte dat dat niet kan zonder over mijn broer te vertellen, over Thomas, en dat is iets wat me, ook nu nog, eigenlijk hoe langer hoe meer, moeite kost.â Recensie Mathis is een succesvolle fotograaf die van de ene locatie naar de andere reist,...
17-07-2018
Goed gerei
Hout is goud De grootvader van Wido Smeets schopte het van leerjongen tot fabrieksdirecteur. Hout is goud, besefte deze meubelmaker wiens zeven vette jaren gevolgd werden door zeven magere. Smeets schreef er een indrukwekkend boek over: Goed gerei, Opkomst en ondergang van een (meubelmakers)familie. [Recensie] Een jaar of twintig was Leio Smeets toen hij tussen de beide wereldoorlogen, in het zuid-Limburgse...
13-07-2018
Niet dat het iets uitmaakt
Vrolijk nihilisme De eerste zin âHet stuk taart kon je ontwijken, maar de vuist niet.â Recensie De anonieme verteller uit Bert Moermans debuutroman beseft op een dag dat hij zich in de luren laat leggen. Hij heeft een luizenleventje als redacteur bij een uitgeverij en woont al jaren samen met zijn schat van een Sarah. Een gelukkige en voorspoedige toekomst...
13-07-2018
Dagen van inkeer
Verhalen over de egocentrische, gewelddadige en onmenselijke VS A.M. Homes ontpopt zich in haar nieuwste, wrangkomische verhalenbundel als de schrijfster die ze altijd al is geweest, de chroniqueur van zelfgenoegzaam Amerika. [Recensie] Tom en Jane doen samen met de kinderen de wekelijkse boodschappen. Volgens Tom is de Mammoth Mart de handigste winkel omdat ze er alles hebben, van luiers tot...
13-07-2018
De 100-jarige man die terugkwam om de wereld te redden
Zeulen met koffer vol uranium Jonas Jonasson schreef een vervolg op zijn succesroman De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Misschien had hij dat beter niet gedaan. [Recensie] Negen jaar geleden debuteerde Jonas Jonasson met De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Het was een komisch feelgood-boek dat in Jonassons vaderland Zweden de Boekhandelsprijs...
07-07-2018
Naar het Noorden
3522 kilometer in de benen Ultraloper Scott Jurek ondernam drie jaar geleden een aanval op het snelheidsrecord op de mythische Appalachian Trail, een ruw Amerikaans wandelpad met een lengte van 3522 kilometer. Hij zou per dag 80 kilometer moeten lopen, wist hij, bijna twee marathons dus, en dat 46 dagen na elkaar. Moeilijk, maar niet onoverkomelijk, zo bleek. [Interview] âMijn...
06-07-2018
Knopen
Sprookjes uit het noorden deel 4 en slot Noord-Europese literatuur lijkt vaak iets geheimzinnigs of onkenbaars te hebben, iets wat het alledaagse exceptioneel maakt ook. Vier recente boeken illustreren dat perfect. Het zijn hedendaagse sprookjes die diep gaan, heel diep, en echt gelukkig word je er niet van. Vandaag deel 4: Knopen van Gunnhild Ăyehaugs. [Recensie] âKĂ„re kwam ter wereld...
06-07-2018
Club Mars
Stanville Prison Blues Voor Club Mars dompelde Rachel Kushner zich jarenlang onder in het Amerikaanse rechts- en strafsysteem. En met succes, want de roman geeft een bijzonder overtuigend beeld van een wereld waar onwetendheid en geweld hand in hand gaan. [Recensie] Omdat Kurt Kennedy, a.k.a. Kennedy the Creep, haar maar bleef stalken, zelfs nadat ze naar een andere stad was...
03-07-2018
Ontwenning
Over alcohol, bedwelming en herstel Jeslie Jamison was een zware alcoholiste tot ze acht jaar geleden het roer van haar leven zelf overnam. Over haar afkicken en over de talloze literaire lotgenoten die haar daarin voorgingen, schreef ze een boek waarvan de Nederlandse vertaling afgelopen weekeinde verscheen. âJe moet jongeren niet waarschuwen tegen de drank,â zegt ze. âJe moet ze...
01-07-2018
Vrouwen en macht
In de oudheid ging het al grondig fout De alomtegenwoordige Britse classica Mary Beard gaat in Vrouwen en macht op zoek naar de culturele wortels van de discriminatie. âHet begon in Homerusâ Odyssee,â zucht ze, âen het gaat vandaag nog steeds door.â [Interview] Doe de ogen dicht. Denk aan het concept politicus of professor. Wat ziet u? Waarschijnlijk een man....
29-06-2018
Een zwart sprookje
Sprookjes uit het noorden deel 3 Noord-Europese literatuur lijkt vaak iets geheimzinnigs of onkenbaars te hebben, iets wat het alledaagse exceptioneel maakt ook. Vier recente boeken illustreren dat perfect. Het zijn hedendaagse sprookjes die diep gaan, heel diep, en echt gelukkig word je er niet van. Vandaag deel 3: Een zwart sprookje van Aki Ollikainen. [Recensie] âIk ging op de...
29-06-2018
De buitenjongen
Opnieuw de bergen in Paolo Cognettiâs De acht bergen was een van de beste romans van 2017. In het eerder geschreven maar nu pas gepubliceerde De buitenjongen neemt hij ons opnieuw mee de bergen in. [Recensie] Wat ontvluchten we anders dan onszelf wanneer we ons huis verlaten, vraagt de naamloze verteller uit Paolo Cognettiâs De buitenjongen zich af. Hij is...
22-06-2018
Spiegel spiegel schouder
Sprookjes uit het Noorden deel 2 Noord-Europese literatuur lijkt vaak iets geheimzinnigs of onkenbaars te hebben, iets wat het alledaagse exceptioneel maakt ook. Vier recente boeken illustreren dat perfect. Het zijn hedendaagse sprookjes die diep gaan, heel diep, en echt gelukkig word je er niet van. Vandaag deel 2: Spiegel spiegel schouder van Dorthe Nors. [Recensie] âHet ruikt naar seks,...
19-06-2018
Kleine encyclopedie van de eenzaamheid
Over het ontbreken van een wij-identiteit De eerste zin âIn boeken lees ik altijd dat ik op zoek moet naar âeenzaamheidâ, maar ik heb de schrijvers opgezocht op Google, en ze hebben allemaal een man of een vrouw, kinderen of kleinkinderenâ, zegt Eleanor Rigby in Douglas Couplands gelijknamige roman uit 2004.â Prille vijftiger Johanna Spaey woont al het grootste deel...
17-06-2018
Over strategisch denken
Te wapen! Oorlog voeren is het afwegen van je onbegrensde aspiraties tegen je begrensde capaciteiten, aldus de Amerikaanse strategische denker John Lewis Gaddis. In een meesterlijk boek dat 2500 jaar militaire geschiedenis overspant illustreert hij zijn stelling. [Recensie] 480 v. Chr. Aan de Hellespont verzamelde de Perzische koning Xerxes een immens leger om Griekenland binnen te vallen. Anderhalf miljoen soldaten,...
15-06-2018
Sus
Sprookjes uit het noorden deel 1 Noord-Europese literatuur lijkt vaak iets geheimzinnigs of onkenbaars te hebben, iets wat het alledaagse exceptioneel maakt ook. Vier recente boeken illustreren dat perfect. Het zijn hedendaagse sprookjes die diep gaan, heel diep, en echt gelukkig word je er niet van. Vandaag deel 1: Sus van Jonas T. Bengtsson. [Recensie] âAls je van plan bent...
01-06-2018
Van elk waarheen bevrijd
Brave oppervlakkigheid [Recensie] In zijn tweede roman schetst de Nederlandse politicus Thierry Baudet het leven van een merkwaardige, in zichzelf gekeerde celloleraar. Veel dieper dan de clichés graaft hij daar jammer genoeg niet bij. Politici die zich aan het schrijven van fictie wagen lopen hier niet dik gezaaid, terwijl er aan de overzijde van het Kanaal soms wel in gegrossierd...
01-06-2018
Ninja Nero
In ieder mens een god De eerste zin âHet onschuldige vlammetje dat op het kopje danste van de tweede lucifer die Jona Van Rein had afgestreken, was opgerezen tot een woeste zee van torenhoge vuurtongen die met zichtbaar plezier de eikenhouten vloer en houten muren, de boekenkast, de bamboeladder ertegen en de vleugelpiano met erop de ingelijste foto en erboven...
29-05-2018
Waarom feminisme goed is voor mannen
Mannen moeten meer huilen Mannen worden niet geboren, ze worden gecreëerd. De veelzijdige mens wordt onder maatschappelijke druk tot een geweld tolererende, onderdrukkende en zelfingenomen man gesnoeid. Jens van Tricht pleit voor emancipatie, om van die man opnieuw een mens te maken. [Recensie] Vorige maand heb ik gehuild. Ogi, de vijftienjarige naar de Servische muzikant Ognjen Radivojevic genoemde kater van...
28-05-2018
Holy Shit!
De vooruitgang âvoor arbeiders verklaardâ Holy Shit! is Jaffe Vinks kijk op anderhalve eeuw sanitaire vooruitgang, van beer emmeren in de gracht tot hoogtechnologische waterzuiveringsinstallatie. âWe beseffen niet hoe goed we het vandaag hebben,â zegt hij. [Interview] âDe Amsterdamse grachten zijn over het algemeen met stinkende uitwerpselen van allerlei aard opgevuld,â schreef een negentiende-eeuwse reiziger. âIn vele ziet men het...
25-05-2018
Huis in brand
Antigone in IS setting Kamila Shamsie verplaatst de klassieke Antigone-tragedie naar onze huidige wereld waarin culturele, religieuze en nationale identiteit hot items zijn geworden. Wanneer de wetten van de staat botsen met die van je geweten, wat moet je dan doen, vraagt Shamsie zich samen met Antigone af. [Recensie] Zoân tweeĂ«nhalf millennium geleden schreef Sophocles Antigone, een tragedie met zoveel...
18-05-2018
Jij bent van mij
Moord maakt een gemeenschap De eerste zin âIk stond achter op het veld, toe te kijken hoe het linkerbeen van mijn vader door een maaidorser werd opgegeten.â Recensie Samen met zijn vrouw Ada en de peuters Suze en Friso woont Tille in op de boerderij van zijn ouders. Tille is een man van weinig woorden, tevreden met zijn lot en...
18-05-2018
Toekomstig huis van de levende god
Louise Erdrich, de queen van de native-American literatuur, treedt in Toekomstig huis van de levende god in de dystopische voetsporen van Margaret Atwood. In masculiene tijden wordt de vrouw gereduceerd tot een broedmachine, zijn ze het eens. [Recensie] Cedar Hawk Songmaker is zesentwintig jaar oud en vier maanden zwanger wanneer ze voor het eerst contact opneemt met haar echte moeder....
16-05-2018
De Zonnekoning
Glorie en schaduw van Lodewijk XIV Dat Frankrijk vandaag nog steeds een culturele en politieke wereldmacht is, heeft het voor een groot deel aan zijn Zonnekoning te danken, toont Johan Op de Beeck in een knappe biografie. [Recensie] Op 26 februari 1653 ging in de grote zaal van het Petit-Bourbon, recht tegenover het Parijse Louvre het Ballet de la Nuit...
14-05-2018
De Spaanse griep
Bij een pandemie heb je alleen maar verliezers “Kinderen moeten verplicht gevaccineerd worden” Laura Spinney schreef een ontnuchterend boek over wat misschien wel de dodelijkste ziekte was die de mensheid ooit trof, de Spaanse griep. Op twee jaar tijd maakte die honderd miljoen slachtoffers. âNatuurlijk zou het weer kunnen gebeuren,â aldus Spinney, âde kans wordt zelfs met de dag groter,...
29-04-2018
Wat gebeurde er in de 20e eeuw?
“De GötterdĂ€mmerung is dus nog lang niet voorbij” Nieuwe essaybundel van Peter Sloterdijk In zijn nieuwste essaybundel laat Peter Sloterdijk zijn licht schijnen over de voorbije eeuw. Het was een eeuw van heel veel destructie, zegt hij, en hij vreest dat ons meer van hetzelfde te wachten staat: âDe GötterdĂ€mmerung is nog lang niet voorbij. Integendeel, ze gaat steeds sneller,...
20-04-2018
Mensen als ik
âZelfs geen kanker hebben is geen reden om te juichenâ De eerste zin âLieve heer, dacht ik.â Recensie En daarmee heeft u meteen ook de kortste zin uit Christophe Vekemans nieuwe roman gelezen. In Mensen als ik brengt hij immers op zijn bekende flamboyante manier een stukje uitbundige autobiografie. Of net niet, want de alom bekende schrijver met de cowboyhoed...
15-04-2018
Het volk in de grot
“Je moet er toch niet aan denken dat we alleen maar filosofen zouden hebben?” Precies een jaar geleden werd RenĂ© ten Bos de Nederlandse denker des vaderlands. De perfecte functie om het volk te verheffen, zou je zo denken, maar nee dus. Ten Bos schreef een boek waarin hij juist aantoont dat die verheffing alleen maar miserie oplevert: âWe zitten...
13-04-2018
Berichten uit het tussenhuisje
Henk van Straten over zijn scheiding:Â “Gewoon een scenario tussen vele andere.” De eerste zinnen âHoe te beginnen? Met de dood van mijn hond, misschien.â Recensie Met skateboarden los je niet alles op, besefte Henk van Straten na tien jaar huwelijk en het op de wereld zetten van twee jongens. Uit jaloezie op zijn oudste die zo graag wou skateboarden, kocht...
09-04-2018
Duistere ecologie
De zoon van Slavoj Zizek en Johnny Rotten Het klimaatdenken is een oppervlakkige religie geworden, aldus de Britse filosoof Timothy Morton, vol geboden en verboden, waardoor het op termijn steeds meer tegenstand zal opwekken. De weg vooruit leidt volgens hem de diepte in, recht naar ons onderbewuste vol morbide fantasieën over dood en verderf. Welkom in de wereld van de...
08-04-2018
De ziel, een cultuurgeschiedenis
Nieuwe studies over God, Allah en de ziel Reza Aslan poogt mensen te overhalen soefi te worden. Ali Rizvi ziet hen liever als atheĂŻsten door het leven gaan. Beiden strijden ze voor de ziel van de moderne moslim. En ongewild ook een beetje voor een westerse, individualistischere invulling ervan, zo blijkt. [Essay] Toen Henri Breuil begin twintigste eeuw in een...
30-03-2018
Angel
Nogmaals de twintigste eeuw De eerste zin: âIk hoorde Daniel Hilfiger in de stem aan de andere kant van de lijn.â Recensie Tijdens de Koude Oorlog lag een van de grootste Canadese militaire bases in Frankrijk, in Marville om precies te zijn, vlakbij de Belgische grens. Alles bijeen woonden er 3500 mensen op de militaire terreinen, wat zeven keer zoveel...
23-03-2018
De trooster
“Ik zat te huilen in de kerk en ik was niet de enige” De eerste zin âIk herinner me dat ik de deurposten schuurde, dat ik spierpijn had, mijn vingers kapot waren, dat ik het hout blanker en gladder zag worden en ik zeker wist dat ik gelukkig was.â Recensie Jacob is koster in een klein klooster dat steeds minder...
19-03-2018
Groot varken, klein varken
“Het zijn zoân verleidelijke beesten” Voor velen onder ons blijft het bij dromen, maar Jacqueline Yallop deed het ook echt. Ze verhuisde naar het zuiden van Frankrijk, kweekte er twee varkens op tot schatten van karbonaden en werd er een ander mens door. âHet was een fantastische ervaring,â zegt ze, âZelfs stoere machoâs heb ik door de knieĂ«n zien gaan...
09-03-2018
Dryocopus
Narigheid in Frankrijk De eerste zin “Wat een belachelijk einde” Recensie Dat is wat de de hoofdpersoon uit Owen Donkersâ Dryocopus denkt. Met een opengereten rug en een verhakkeld been ligt hij in een van de reusachtige bossen rond Metz. Wat er gebeurd is kom je niet te weten. De enige informatie die je krijgt is dat hij er de...
05-03-2018
Maalstroom
De redenen voor verslaving Sigrid Rausings Maalstroom is een emotioneel en intellectueel diepgravend boek over haar broer en schoonzus die samen ten onder gingen aan harddrugs. Je bent nooit alleen verslaafd, schrijft ze,  je omgeving is dat altijd samen met jou. [Recensie] Wanneer er een Hollywood-film over je wordt gemaakt, zoals beursmakelaar Jordan Belfort overkwam in The Wolf of Wall...
02-03-2018
De blinde uil
Een mijlpaal in de Iraanse literatuur Bijna negentig jaar geleden schreef Sadegh Hedayat zijn korte, enigmatische roman De blinde uil. Het boek werd een mijlpaal in de moderne Iraanse literatuur die ook vandaag nog steeds fier overeind staat. [Recensie] âSommige mensen beginnen op hun twintigste al af te sterven, terwijl heel veel anderen pas aan het einde van hun leven,...
02-03-2018
Elmet
Geweldig en meedogenloos gewelddadige debuut De eerste zin “Ik werp geen schaduw.” Recensie Daniel en Cathy wonen bij hun oma Morley. Hun vader is een prijsvechter die soms langere tijd verdwijnt en ook hun moeder komt maar af en toe langs, uitgeput en âbloedend wanneer ze kapot is,â zoals oma het zegt. Wanneer oma op een dag sterft, overleven de...
23-02-2018
Wie weet
We zijn allemaal radeloos [Recensie] 7 januari 2015: twee terroristen van de Jemenitische afdeling van Al Qaida dringen de Parijse redactie van Charlie Hebdo binnen en schieten twaalf mensen dood. 8 januari 2015: de Amsterdamse patser Paul – roze hemd onder zijn Armani pak en een Ferrari in de garage – geeft een verjaardagsfeest en de aanslag sijpelt door in...
23-02-2018
Het enige verhaal
Liefde doet lijden Julian Barnes schreef een keigoeie roman over die ene grote liefde die iedereen meemaakt en die je tekent voor de rest van je leven. [Recensie] Paul is negentien. Hij heeft zijn eerste jaar universiteit achter de rug en brengt de zomermaanden thuis bij zijn ouders door, in een doods dorp op zoân vijfentwintig kilometer van Londen. Ga...
16-02-2018
Brood
De taal van de vluchteling Recensie van Brood van Elvis Peeters De eerste zin “De nachthemel, daar moest ik aan wennen.” Recensie Twaalf jaar geleden schreef Elvis Peeters – de nom de plume van het koppel Jos Verlooy en Nicole Van Bael – de profetische roman De ontelbaren. In deze distopische roman wordt Europa overspoeld door miljoenen vluchtelingen. Weggetrokken omwille...
12-02-2018
Een muur van water
Watersnoodramp herdacht [Recensie] In de nacht van woensdag 31 januari op donderdag 1 februari was het 65 jaar geleden zijn dat Nederland getroffen werd door de Watersnood van 1953. Er vielen 1836 doden en zoân 100.000 mensen werden dakloos. Hen vergeten zullen we nooit, blijkt uit twee nieuwe boeken. Huizen spoelden weg alsof het hooibalen waren en ijzeren lantaarnpalen bogen...
09-02-2018
De monnik van Mokka
Een koffiegeschiedenis [Recensie] Dave Eggers huppelt graag heen en weer tussen fictie en non-fictie. Na een paar romans was het dus tijd voor De monnik van Mokka, het waargebeurde verhaal van een Jemenitische Amerikaan die de boeren van zijn voorvaderlijke land welvaart bracht, en een bijzonder boeiende geschiedenis van de koffie bovendien. Mokhtar Alkhanshali was een missionaris zonder missie. Hij...
09-02-2018
Over de Taag
Leugens die we onszelf vertellen Recensie Iedere dag zit Clarissa in de lokale zoo te glunderen voor de gorilla Ihoho. En hij kijkt alleen maar naar haar. Haar man, de psychiater Ernest Bas, wordt er krankjorum van en begrijpt niet wat ze aan die klomp testosteron vindt. Nee, dan heeft hij liever zijn patiënten die hem er met hun rare...
04-02-2018
Ubuntu
Filosoof Mogobe Ramose over democratie en de toekomst van Afrika [Interview] Vergeet rijkdom vergaren en er op je oude dag van genieten, een mens heeft maar Ă©Ă©n taak in het leven, aldus de Zuid-Afrikaanse filosoof Mogobe Ramose, en dat is het goede doen. Ons bestaan is een reis met als ultieme doel een volwaardig mens te worden, samen met anderen....
02-02-2018
Hoe heette de hoedenmaker? - Interview
Een roman die geleidelijk een autobiografie wordt [Recensie] Loekie Zvonik (1935Â –Â 2000) ging in de vroege jaren 1950 in Gent Germaanse filologie studeren. Ze ontdekte de stad en het nieuwe leven, maar vooral raakte ze in de ban van een fatalistische jongeman met schrijversambities, Dirk De Witte. Veel meer dan een flirt werd het niet tussen de twee, tot ze elkaar...
26-01-2018
Old-Filth-trilogie - Een onberispelijke man
Een gevoel van menselijk begrip en warmte In haar Old-Filth-trilogie vertelt Jane Gardam vol flair en klasse drie keer hetzelfde verhaal over rivaliteit en overspel, telkens gezien vanuit een ander perspectief. [Recensie] Eind 2002 kreeg Jane Gardam van de redactie van het tijdschrift The Oldie de vraag of ze een kerstverhaal voor hen wou schrijven. Omdat zij zich met haar...
05-01-2018
Lanark
Schotse literatuur op de kaart De Schotse literatuur was vorige eeuw maar een makke bedoening. Tot Alasdair Gray Lanark schreef en een voorbeeld werd voor illustere brulboeien als James Kelman en Irvine Welsh. [Recensie] âDenk aan Florence, Parijs, Londen, New York. Niemand die ze voor de eerste keer bezoekt is daar een vreemde omdat hij ze al bezocht heeft in...
31-12-2017
Kijker, Kerk en kosmos
Kleinere werken van Galilei eindelijk vertaald in het Nederlands Wat Galilei zag toen hij in 1609 voor het eerst een telescoop op de hemel richtte en hoe hij zijn heliocentrische bevindingen later in een brief verdedigde leverde twee voor de geschiedenis van de filosofie en de wetenschap bijzonder belangrijke teksten op. Voor het eerst zijn ze nu ook in het...
22-12-2017
De eerste boze burger
Grunberg over Immigratie “Ik pleit voor een fundamenteel recht op ondankbaarheid” Arnon Grunberg, kind van Duitse migranten en sinds 1995 zelf inwijkeling in New York, schreef een boek over migratie: âDie band met het land is toch gewoon negentiende-eeuwse romantiek? Ik hou erg van Zwitserland, ik zou er graag willen doodgaan, maar ik zal het nooit mijn land noemen.â [Interview]...
20-12-2017
Uw wil geschiede
Zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de Katholieke Kerk De katholieke kostscholen waar tot de jaren 1970 zoveel Nederlanders een opleiding kregen, hadden allemaal een ding gemeen: kinderen werden er nooit gezien of gehoord en daardoor emotioneel verwaarloosd. Dit schrijft Truska Bast in Uw wil geschiede, een boek dat je stil en kwaad achterlaat. [Recensie] âBinnen de kostschoolmuren voltrok alles...
17-12-2017
Denken over dieren
Interview over de rechten van muggen, bonobo’s en reuzeninktvissen De Duitse filosoof Richard David Precht stoort zich aan het rationele discours wanneer het over dierenrechten gaat. Daarom pleit hij voor een ethiek van het niet weten: âIk weet niet wat er in het brein van een reuzeninktvis omgaat, net zo min als ik weet wat er in het jouwe omgaat....
15-12-2017
Noord
De roep van de natuur De eerste zin âHet walsen van het zilver had een belofte moeten inhouden.â Recensie In het Vancouver van 1982 staat zilversmid Sarah voor een ingrijpende keuze. Zal ze ingaan op het aanbod van een juwelenmultinational en nog louter voor hen werken of blijft ze haar eigen onzekere, maar vrije weg gaan? Omdat ze er niet...
12-12-2017
De kinderen van Save
Kinderen van gemengde afkomst uit de voormalige Belgische kolonies [Interview] In de koloniale geschiedenis van Congo, Rwanda en Burundi worden de driehonderd kinderen van gemengde afkomst die net voor de onafhankelijkheid op transport werden gezet naar BelgiĂ« nogal eens vergeten. Historica Sarah Heynssens vertelt hun tragische, soms traumatische verhaal in De kinderen van Save. âSoms werden ze gewoon van straat...