Afscheid is altijd weer anders
[Recensie] “De vraag die me sinds de dood van mijn ouders bezighoudt, is waarom de ene mens in blinde paniek en ontkenning het leven verlaat, terwijl de ander in staat is tot acceptatie en berusting” (p. 10). Vanuit die persoonlijke betrokkenheid is Barbara van Beukering met nabestaanden in gesprek gegaan.
Aan het begin van ieder verhaal is er een korte levensloop. De verhalen zijn uiterst herkenbaar omdat het gaat om ‘gewone’ mensen. Hun ervaringen en gevoelens, wat zij meemaken, is voor iedereen die een verlies heeft ervaren uitermate herkenbaar. Het zijn geen filosofische beschouwingen maar beschrijvingen van wat er zich in de laatste levensfase van mensen afspeelt.
Opvallend is het grote aantal gevallen van kanker waaraan mensen overlijden, in vele vormen en soorten, vaak volkomen onverwacht. Naast kanker zijn er twee mensen wier leven door suïcide tot een einde komt. Een ander overlijdt aan de gevolgen van een hersenbloeding, een jongere door een overdosis drugs. Verder zijn er gevallen van meningokokkenbacterie, een fietsongeluk met dodelijke afloop en iemand met ALS. Indrukwekkend is het bejaarde echtpaar dat weloverwogen hun leven door een pil beëindigt.
In korte tijd verandert het leven van deze mensen ingrijpend, komt hun bestaan in een stroomversnelling en moeten zij hun naderende einde onder ogen zien. Het zijn dan ook aangrijpende verhalen die je als lezer stil maken. Je beseft – voor zover je dat nog niet zou weten – de betrekkelijkheid van ons menselijk bestaan. Waar maken we ons soms druk om als ons leven zo eindig kan zijn? Het is meestal de eerste levensles die mensen opdoen na de eerste schok. Sommigen hebben moeite om dit te aanvaarden maar meestal groeit er bij degene die overlijdt een zekere acceptatie waarin de dood onder ogen wordt gezien.
Prachtig zijn enkele titels van verhalen “De hoop stelde ons in staat er nog een mooie tijd van te maken’ en de vraag van een autistisch iemand “Wanneer kom ik nou te overlijden?” De verhalen zijn steeds weer anders en vormen met elkaar een menselijk palet van ons begrensde leven. Het zijn 50 verschillende verhalen en 50 wegen die mensen gaan op weg naar hun levenseinde. Het zijn geen manieren in de zin van tips maar menselijke ervaringen.
Barbara van Beukering is geboeid door de laatste weg die mensen met een ongeneeslijke ziekte afleggen. Zij wil door gesprekken nagaan of de wijze waarop mensen sterven van invloed is op het rouwproces van nabestaanden. Dit is een zinvol boek voor ieder die een vorm van verlies heeft meegemaakt.
Barbara van Beukering is verslaggever en presentator bij TROS en VPRO. Tevens was zij hoofdredacteur van Volkskrant Magazine, waar de verhalen 50 manieren om afscheid te nemen eerder verschenen, en van Het Parool. Zij schreef eerder het boek Je kunt het maar één keer doen.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
