"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Achtervolgd door de staatsmaffia

Dinsdag, 24 mei, 2022

Geschreven door: Bill Browder
Artikel door: Nico Voskamp

Do the right thing

[Recensie] Rusland is een kleptocratie, hoor je vaak, een land vol stelende en witwassende criminelen. Dat zal niet gelden voor alle bejaarde burgers en de gewone loonslaven, maar wel voor een bepaalde invloedrijke bovenlaag in de bevolking. Dit verslag van de strijd tegen de gevolgen van die bovenlaag-kleptocratie is niet alleen schokkend en pessimistisch, maar eerst en vooral een blik op de nietsontziende schaamteloosheid van de leiders van het land. Mensen dus die een voorbeeld zouden moeten geven: Poetin en zijn trawanten.

Pecunia non olet, zeiden de Romeinen ooit, maar in dit geval lijkt geld wel degelijk te stinken. Naar gas, olie en bloed. De schrijver van dit verhaal kreeg daarmee te maken. Zijn naam is Bill Browder. Hij richtte in 1996 in Moskou een hedgefonds op, het Hermitage-fonds, dat hij noemde naar museum de Hermitage in Sint-Petersburg, waar Rusland haar kostbaarste schatten bewaart.

Al snel ontdekte hij dat de bedrijven waarin hij investeerde, werden leeggeroofd door Russische ambtenaren en oligarchen. Browder kon dat niet over zijn kant laten gaan. Hij zocht uit wie de dieven waren en begon een naming-and-shaming campagne. Dat werkte. Iets te goed zelfs, want hij werd Rusland uitgezet.

In zekere zin had Bill nog geluk. We weten allemaal hoe het met klokkenluiders afloopt. Mensen die de moed hebben om misstanden aan de kaak te stellen, worden ontslagen, vervolgd, kaalgeplukt en in een blijvend kwaad daglicht gezet. Die procedure wachtte Bill niet af. Hij vocht terug. Daarbij kwamen zijn wereldwijde netwerk én zijn contacten in de advocatuur goed van pas.

Boekenkrant

Zijn vriend Sergej Magnitski en hijzelf verzamelden bewijzen, lichtten financiële constructies door, haalden documenten boven tafel die de stromen gestolen geld in kaart brachten. En hoeveel het eigenlijk netto was. Magnitski berekende dat er 230 miljoen dollar aan corruptiegeld verdween in de richting van Vladimir Poetin. Magnitski liet beslag leggen op die geldstroom, werd prompt in Rusland opgepakt en op een barbaarse manier om het leven gebracht. Vanaf dat moment is Bill Browder geen investeerder meer, maar actievoerder. Vogelvrij weliswaar, maar toch actievoerder.

Even over die geldhandel:

“Het grootste geldbedrag geassocieerd met de fraude van 230 miljoen dollar is uiteindelijk niet terechtgekomen in New York, Spanje, Frankrijk of Zwitserland, maar in mijn eigen stad, Londen. Dat geld is gebruikt om vastgoed en luxe artikelen aan te schaffen, en niettegenstaande alle bewijzen die ik aan de Britse justitie, het parlement en de Britse pers heb gepresenteerd, is er tot op de dag van vandaag in het Verenigd Koninkrijk nog geen enkel initiatief genomen tot een witwasonderzoek in verband met de Magnitski-zaak.”

Browder schrijft het allemaal op, uiteraard in de wetenschap dat ook zijn leven niet meer dan een flesje Novitjsok waard is. Het is een onthutsend boek over een dievenbende die zijn weerga niet kent. De taal van het boek is niet altijd gemakkelijk te verteren. Browder weidt nogal eens uit over typische advocaatzaken, zoals het overhandigen van een aanklacht. Dat moet op een bepaalde manier gebeuren omdat het anders niet rechtsgeldig is, en de beschrijving daarvan houdt het verhaal soms onnodig op. We snappen echter dat Browder zorgvuldig te werk gaat en zorgt dat het relaas in het boek ook juridisch is dichtgetimmerd.

Maar alleen al het wereldwijd uitbrengen van dit boek is een schep zout in de wond van de ego’s die het betreft. De mensheid kan nu kennis nemen van wat je eigenlijk al wist, maar nu ook bewezen ziet. Hulde aan een prima klokkenluidersactie, met de hoop dat Browder de ongelukken, voetangels en klemmen die onverwacht op zijn pad zullen verschijnen, weet te ontwijken. En bovenal respect voor de onverzettelijkheid en moed van deze man.

Ook verschenen op Nico’s recensies en Tiktok