Luchtvaartpionier Albert von Baumhauer komt tot leven
[Recensie] De geschiedenis van de Nederlandse luchtvaart wordt voor de meesten gedomineerd door mensen als Anthony Fokker en Albert Plesman. Hoeveel mensen zegt de naam Albert Gilles von Baumhauer iets? Vermoedelijk zeer weinig, maar er is een gerede kans dat deze luchtvaartingenieur bekender wordt, nu er een fraaie biografie over hem verschenen is.
Von Baumhauer wordt in 1891 geboren in een familie met veel wetenschappelijk opgeleide leden, die internationaal georiënteerd zijn en veel reizen. Deze kenmerken zullen ook op Von Baumhauer van toepassing worden.
Tussen 1910 en 1916 studeert hij werktuigbouwkunde aan de Technische Hoogeschool in Delft, gevolgd door twee semesters technische studie in Zürich. In de eerste vier jaar na zijn studie werkt Von Baumhauer eerst bij Trompenburg en vervolgens bij Van Berkels Patent, die tot de eerste vliegtuigfabrikanten in Nederland behoorden. Wat uit het boek goed duidelijk wordt, is dat Von Baumhauer niet alleen geïnteresseerd in het bouwen van vliegtuigen, maar voortdurend belangstelling heeft voor de verdere technische ontwikkeling daarvan en voor het vergroten van de veiligheid in de luchtvaart.
Dit komt naar voren in het voorstel dat hij schrijft voor een overheidsorganisatie voor het bevorderen van deze twee aspecten. Deze organisatie komt in 1919 tot stand als de Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart (RSL), een van de voorlopers van het huidige Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium. Von Baumhauer heeft goede hoop de eerste directeur te worden van de RSL. Deze functie loopt hij echter mis; hij wordt de onderdirecteur.
Sterven in het harnas
De volgende twintig jaar is Van Baumhauer betrokken bij talloze onderzoeken. Die betreffen niet alleen aerodynamica en de ontwikkeling van een helikopter, maar ook instrumenten zoals kompassen, snelheidsmeters en navigatieapparatuur. In zijn vrije tijd is hij een verwoed zweefvlieger. Via de RSL is hij bovendien betrokken bij de ontwikkeling van efficiëntere molenwieken. Hier laat Von Baumhauers biograaf goed zien hoe kennis uit de luchtvaart ook op andere gebieden nuttig bruikbaar is.
Von Baumhauer sterft in 1939 in het harnas. De KLM heeft belangstelling voor de Boeing 307; een innovatief verkeersvliegtuig met de voor die tijd nieuwe drukcabine. Tijdens een proefvlucht boven de Amerikaanse staat Washington raakt het toestel in een duikvlucht. Als de piloot de Boeing hieruit probeert op te trekken, breken beide vleugels af. Het toestel valt vervolgens bijna verticaal naar beneden. Alle acht inzittenden, waaronder Von Baumhauer en KLM-onderdirecteur Pieter Guilonard, komen om.
Deze biografie is geschreven door Simon Boersen, die in Delft is opgeleid tot luchtvaartingenieur. Na een carrière als onderzoeker in Nederland, Indonesië en de Verenigde Staten raakte hij betrokken bij de studie naar Van Baumhauers leven. Dat Boersen goed is ingevoerd in de complexe materie van het luchtvaartonderzoek, blijkt uit het hele boek. Hij schrijft hierover gedetailleerd, duidelijk en goed leesbaar. Er zijn tal van uitstapjes naar personen, bedrijven en omstandigheden, die zijn verhaal verduidelijken, maar het volgen van de rode draad niet in de weg staan. Albert Gillis von Baumhauer is daardoor een prettig leesbaar boek dat recht doet aan deze technische pionier van de Nederlandse luchtvaart.
—
Eerder verschenen in TW
