"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Aldus Sybren

Vrijdag, 6 maart, 2020

Geschreven door: Micha Meinderts
Artikel door: Marcia van der Zwan

Vooroordelen over transgender

[Recensie] In Aldus Sybren vertelt Micha Meinderts het verhaal van een jonge transsekssuele man. Sybren is na jaren in Amerika te hebben gewoond teruggekeerd naar Nederland, waar – op een paar familieleden na – niemand hem nog als meisje heeft gekend. Hier kan hij met een schone lei aan zijn leven als man beginnen. Bijvoorbeeld door ongestoord met mannen te daten zonder dat er direct moeilijke vragen worden gesteld. Via flashbacks ontdekken we hoe het voor Sybren was om op te groeien. Hoewel hij de naam Brechtje droeg en biologisch gezien een meisje was, was hij altijd al een jongen. Aldus Sybren is meeslepend, het voelt echt en eerlijk. Een mooie gelegenheid om de Nederlandse maatschappij vanuit een buitenstaander te bezien.

Nieuw land, nieuw lijf

Sybren is pas gescheiden. Zijn huwelijk met Brian, die niet als homo wil verder leven, is mislukt. Mede hierom verhuist Sybren na twintig jaar Amerika terug naar Rotterdam. Hij trekt tijdelijk in bij oom Willem, die hem ook geholpen heeft aan een baan als webmaster. Afgezien van zijn oom kent niemand hem in Nederland. Niemand weet dat hij drie jaar geleden nog door het leven ging als vrouw. In zijn nieuwe land, zijn nieuwe lijf en in zijn nieuwe rol als single homoman probeert Sybren uit te vinden wat hij wil, en met wie. Helaas is niet iedereen in zijn omgeving even begripvol.

“‘Dat moet je niet doen, hoor,’ zei oom Harold, wijzend naar mijn benen. ‘Zo zien ze meteen dat je eigenlijk een vrouw bent, als je zo zit.’
Naast me ging oom Willem haastig verzitten.
‘Ik ben niet eigenlijk een vrouw,’ zei ik met opeengeklemde kaken. ‘Nooit geweest.’
‘Je begrijpt wel wat ik bedoel. De natuur kun je niet veranderen, een echte man zul je nooit worden.'”

Kookboeken Nieuws

Langzaam aan maakt hij nieuwe vrienden. Vera kent hij al jarenlang online, maar ontmoet hij nu ook in het echt. Jan blijkt algauw naast een fijne collega ook een goede vriend te zijn. In de sportschool ontmoet Sybren Jeffrey, een knappe jongen die hij enorm aantrekkelijk vind. Ook de wat oudere illustrator Olivier krijgt algauw een plaatsje in zijn nieuwe leven.  Toch slaat met al die nieuwe mensen in zijn leven ook de twijfel toe. Wie vertel je dat je een transgender persoon bent? En wie niet? Een dilemma waar Sybren enorm mee worstelt, zoals we kunnen lezen in zijn gedachten.

Vooroordelen en acceptatie

In Aldus Sybren wisselen hoofdstukken geschreven vanuit Sybren na zijn transitie en hoofdstukken over Brechtje voor de transitie elkaar af. Op deze manier krijg je een helder beeld van wat het eigenlijk betekent om een transgender persoon te zijn. Brechtje (of Britt, zoals ze in Amerika werd genoemd) wist al op jonge leeftijd dat ze eigenlijk een jongen was. Dankzij een hormoonbehandeling en een borstoperatie heeft Sybren na jaren ongelukkig te zijn geweest, eindelijk het lichaam dat bij zijn geslacht hoort. Zijn ouders zijn gelukkig erg meelevend en dat is ontroerend om over te lezen. Niet elke trans man of vrouw krijgt zoveel steun uit zijn/haar omgeving.

“Ik mis het kleine meisje dat je was net zo erg als het kleine jongetje dat je nooit hebt kunnen zijn.”

Ondanks het feit dat Sybren veel begrip krijgt, heeft hij ook te maken met behoorlijk wat vooroordelen. Deze komen tot uiting in onhandige, onaardige of zelfs ronduit gemene opmerkingen.

“Wat ik me afvraag, hè… Wanneer ga je je echt laten ombouwen?’ vroeg hij zonder enige inleiding.
Het woord wilde niet helemaal binnenkomen – ik had het waarschijnlijk verkeerd begrepen dan wel verstaan. Zo denigrerend als het klonk kon het niet bedoeld zijn. ‘Ik ben toch geen klusproject?’ zei ik met een ongemakkelijke grijns.”

En zelfs als mensen zeggen hem te accepteren als trans man, blijft het voor Sybren erg vermoeiend om voortdurend aan een kruisverhoor onderworpen te worden. Veel mensen zijn ontzettend nieuwsgierig en blijven maar vragen stellen.

“Jammer dat je bij echte gesprekken geen linkje naar Google kon meesturen. Zijn acceptatie was een opluchting, maar nog steeds had ik geen zin om een stoomcursus Transgender – feit of fictie? te geven.”

Aldus Sybren laat de lezer inzien met hoeveel vooroordelen transgender personen op dagelijkse basis moeten omgaan. En dan komt er nog het hele dating aspect bij. Als je een toffe man ontmoet, wanneer vertel je dan dat je een trans man bent? Wat gebeurt er als de date zich voortzet in de slaapkamer? Ben je dan mans genoeg voor hem? Micha Meinderts neemt geen blad voor de mond en dat maakt het boek ontzettend puur en eerlijk.

Aldus Sybren is een prachtig coming-of-age verhaal, gedeeltelijk gebaseerd op Micha Meinderts’ eigen leven. Ondanks het zware thema is de roman met humor en een vlotte pen geschreven. De vele vooroordelen waarmee het hoofdpersonage te maken krijgt, geven de lezer een andere kijk op gender en geaardheid. Het feit dat Sybren vanuit Amerika naar Nederland is verhuisd, geeft daarnaast een extra dimensie aan het verhaal. We zien de Nederlandse samenleving vanuit het perspectief van een buitenstaander.

Eerder verschenen op boekvinder