"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Allemaal de schuld van Montgomery

Woensdag, 28 oktober, 2020

Geschreven door: Maarten van Rossem
Artikel door: Evert van der Veen

De familie van Rossem in de laatste oorlogsmaanden

[Recensie] “Controversieel” en een “levensgevaarlijke gok”: is volgens van Maarten van Rossem het oordeel van de meeste militair-historici over de operatie Market Garden en de titel van het boekje geeft aan wie hij daarvoor verantwoordelijk acht. Hij zegt daarover: “Het is wat gechargeerd, maar het kan toch redelijk worden volgehouden: Het is allemaal de schuld van Montgomery”, pagina 44. Van Rossem is dan ook kritisch over Market Garden die hij een “suïcidale operatie” noemt. Hij is historicus en was bijzonder hoogleraar aan de universiteit van Utrecht. In de jaren 90 was hij veelvuldig op tv wanneer Amerika in het nieuws was. Momenteel geniet hij bekend door zijn rol in het tv programma De slimste mens.

Het boekje Het is allemaal de schuld van Montgomery opent met enkele verhelderende kaartjes die het verloop van deze operatie in september 1944 duidelijk maken en is ontstaan uit de brieven die de opa van Maarten, Arnold van Rossem, schreef gedurende de periode september 1944 tot juni 1945. Deze worden door de militair-historische informatie in de context van hun tijd geplaatst. Deze achtergrond geeft aan hetgeen geschreven wordt een bijzondere lading. Ze brengen de militaire operatie dichterbij mensen in het gebied die daar de gevolgen van ondervinden: gebrekkige voorzieningen, gebrek aan voedsel. De brieven beschrijven het dagelijkse bestaan van mensen in een moeilijke tijd vol oorlogsdreiging en daar angstig en onzeker over zijn.

In kort bestek maakt Van Rossem duidelijk wat er gebeurt, waar de knelpunten zitten die de oorzaak van de mislukking zijn. Dat is de onderschatting van de gevechtskracht van de Wehrmacht, het te strakke tijdsschema en te kleine eenheden die op de eerste dag landden. Ook andere aspecten die in deze fase van de oorlog in ons land spelen, krijgen aandacht zoals de spoorwegstaking, de brandstofcrisis, de Hongerwinter en hongertochten vanuit de Randstad. Interessant is wat Van Rossem vertelt over de effecten van de honger op kinderen die in de Hongerwinter verwekt of geboren werden.

In het algemeen is Van Rossem genuanceerd over het optreden van de Duitsers in ons land in deze fase van de oorlog waarbij hij echter niet noemt de toenemende terreur van vergelding die in het laatste jaar tot aan de bevrijding toe plaatsvond. Het meest trieste voorbeeld is Putten maar er zijn vele harde vergeldingsacties geweest. Van Rossem is vrij kritisch over de militaire strategie van de geallieerden en schroomt niet om hier en daar de traditionele gevestigde visie aan te vechten. Het is boeiend om persoonlijke brieven in een bredere historische context te lezen.

Boekenkrant

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

Boeken van deze Auteur: