Wat je moet weten over klassieke muziek
[Recensie] Klassieke muziek stond een klein jaar op een laag pitje en toen kwam ik dit boek tegen, Alles begint bij Bach van de schrijver en muziekjournalist Merlijn Kerkhof. De auteur wilde een toegankelijk boek schrijven voor diegenen die meer willen weten over klassieke muziek, maar niet goed weten waar te beginnen. Kerkhof zegt:
“De angst voor klassieke muziek is de angst voor het onbekende. Veel mensen zijn bang om in een doolhof van terminologie te belanden… Met dit boek wil ik die angst bestrijden. Ik wil de mensen helpen die de weg naar de concertzaal niet weten te vinden en hen verleiden om met mij mee te gaan, zodat de zaal voller en, naar verhouding, iets minder grijs wordt.”
Nu reken ik mijzelf niet echt tot de doelgroep dus ik was benieuwd of het boek mij iets kon brengen. Na wat inleidende hoofdstukken belanden we al snel bij Bach, de grootste volgens Kerkhof. Dat alle muziek daar ook begint, daar valt van alles op af te dingen, maar bij dit boek moeten stokpaardjes gedoogd worden. De keuze voor de componisten die voorbij komen is tamelijk arbitrair. Vivaldi, Schubert, Beethoven, Schönberg, Sjostakovitsj en Pärt krijgen bijvoorbeeld eigen hoofdstukken, net als het orgel waar Kerkhof zo van houdt.
Maar… dat maakt allemaal niet zo veel uit. Want dat gezegd hebbend vind ik de auteur erg onderhoudend en met vaart schrijven. Naast componisten worden er thema’s bij de kop gepakt, zoals de populariteit van de requiems. Daar worden de verschillende requiems bijvoorbeeld mooi op een rij gezet. Waarom heeft Nederland wel een Mondriaan en geen Mozart? Waar loopt de Bach van de toekomst? Vragen die mij nieuwsgierig maakten om te gaan lezen.
Kerhkof’s taalgebruik is vlot en van deze tijd. Schubert wordt doodleuk naast Amy Winehouse en Kurt Cobain gezet en je leest over de pornografische ritmes van de Sacre du Printemps. Ik houd van de onderkoelde humor die in het boek zit, zoals over de achtste symfonie van Mahler;
“Vanwege de gigantische bezetting wordt het stuk ook wel de Symphonie der Tausend genoemd. Al heb je er niet per se duizend man voor nodig: met vierhonderd lukt het ook wel.”
Onvermijdelijk las ik veel bekende verhalen maar ik heb toch wat opgestoken. Ik wist niet dat Wagner onder een pseudoniem een essay had gepubliceerd waarin hij Mendelssohn fileerde. Ook qua muziek heb ik de nodige tips opgedaan, met name over recentere werken, zoals het stuk let me tell you (zonder hoofdletters) van de Deen Hans Abrahamsen (1952) en Become Ocean van John Luther Adams (1953). Voor mij is dat altijd winst. Een absolute meerwaarde van dit boek zijn de luisterlijsten op Spotify. Bij bijna ieder hoofdstuk zijn uitgebreide muziekvoorbeelden ter beschikking gesteld, zodat je echt met dit boek aan de slag kunt. Ze staan op terwijl ik dit schrijf. Wil je alvast wat beluisteren, ze staan hier. Voor beginners een aanrader, maar ik ben blij dat ik het ook gelezen heb.
—
Eerder verschenen op Quis leget haec?
