"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Alpenrood

Dinsdag, 1 april, 2008

Geschreven door: Robert Anker
Artikel door: Daan Stoffelsen

Vriendschap ondanks alles

Er is niets om je oordeel in te bedden als je een debuut bespreekt. Je weet niets van de auteur, en, relevanter, niets van zijn (immers non-existente) oeuvre. Het heeft als voordeel dat de onbevangenheid die noodzakelijk is voor goede literaire kritiek al vanzelfsprekend aanwezig is. Het geeft de gelegenheid er hard in te gaan, enthousiast, open, en al is de uitkomst onzeker, je oordeel is authentiek.
Maar hoe onderbouw je je mening als je voor het eerst iets leest uit een rijkgeschakeerd oeuvre? Robert Anker (1946) schrijft al langer dan ik leef en ik kende zijn werk slechts uit tweede hand. Nu ik in zijn novelle Alpenrood (2007) begin, is het lezen bezwaard met het schuldgevoel van halve onwetendheid, alsof je een vriendschap begint met iemand van wie je wel wat weet, maar te weinig om al meteen persoonlijk te worden.

Alpenrood gaat over een vriendschap die een andere route gevolgd heeft. Theaterregisseur Vic en tekenaar Thomas, boezemvrienden sinds de middelbare school, zijn wat van elkaar verwijderd geraakt. Maar nu. Thomas, de ikpersoon, is de denkert van de twee, Vic de doenert, en het is dus ook Vic die het initiatief neemt om een gezamenlijke vakantie te regelen in ‘iets dat eindigde op -bad, of -stein, Kufstein, of Gerstesbad – laat ik er Steinbad van maken. Het lag ergens in Tirol-delahiejee…’

‘Hij was aan rust toe. Hij vond dat ik aan rust toe was. We zagen elkaar te weinig. “Kom op, Thommie, off we go. Het is daar geweldig.”
En off we went.’

In de avonden nemen ze het ervan, met bier en een mooie serveerster, die Thomas doet denken aan Vics zus waar hij ooit wat mee had. Overdag maken ze lange bergwandelingen, Vic gaat geroutineerd vooruit, Thomas volgt met enige moeite en zonder enig richtingsgevoel, wat een eenzame dwaaltocht oplevert. Thomas verwijt het Vic, maar de volgende dag, als Vic niet te ver vooruit loopt, ziet Thomas hun vriendschap opeens anders. Hij ziet Vic op de rug, en een enorme vertedering overmant hem:

Boekenkrant

‘Hij stond daar onvoorstelbaar eenzaam afgetekend tegen het bergland dat bezig was in de nacht te verdwijnen, het avondrood nog achter de pieken, en ik kreeg een overstelpend medelijden met hem, zo kwetsbaar als hij was, en ik wist dat ik hem nu kon tekenen zoals hij daar stond, op de rand van de wereld, dat hij alleen nog zijn gezicht moest draaien tot het in profiel te zien was en wij in de kordate klare lijnen nog één keer zouden samenvallen totdat alleen ik in het steeds vetter aangezette profiel tegen het diepste rood zou overblijven, en het zou weer morgen worden en ik zou in mijzelf afdalen naar de bewoonde wereld om daar eindelijk te beginnen, ja, zo zou het zijn, zo moest het zijn, ik hoefde hem alleen nog maar te roepen.’

Anker weet in één (enorme) zin alles op te roepen wat vriendschap is: het tijdelijk samenvallen, het zonder elkaar niet kunnen maar wel willen. Dat is Alpenrood: een schets van vriendschap, met zijn onuitgesproken oneffenheden, jaloezieën, elkaar alles gunnen, onverdroten doorgaan, ondanks alles, dankzij alles.

Dat heeft baat bij Ankers amicale, bedoeld slordige stijl (‘En wie bediende ons daar? Het alpiene serveerstertje!’ ‘… ze groette me als een oude vriend met twee zoenen op de wang, half op de mond eigenlijk, zoiets had ik nog nooit meegemaakt – ja, wel degelijk, maar dat liep volkomen anders, misschien vertel ik het nog.’) en de sympathie die de twee mannen, jongens op middelbare leeftijd eigenlijk, de een half-triest, de ander half-driest, opwekken. Het maakt van Alpenrood een sympathiek portretje van de vriendschap.

En een goed begin van het lezen van Ankers oeuvre. Deze boekjes met bloemomslag (ik besprak eerder al TellegensIk zal je nooit vergeten, er zijn er ook van A.F.Th. van der Heijden en Haasse) zijn in hun compacte vorm lekkere tussendoortjes. Ondanks de halve onwetendheid opstapjes naar langere, diepere literaire relaties.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

De thuiskomst van kapitein Rob

Volledig ontstemde piano - Heum 1994

Hajar en Daan

Hajar en Daan

De Vergever