Verwarrende detective in oosterse setting
Amoy, de nieuwe roman van Allard Schröder, speelt zich af in het China van de jaren ’30, tegen de achtergrond van een dreigende oorlog tussen China en Japan. De Nederlandse advocaat Louis Seghers wordt naar de Zuid-Chinese havenstad Amoy gestuurd om daar de verdwijning te onderzoeken van ene Freyler, een Bataviase zakenman die van de ene op de andere dag spoorloos verdwenen is.
Het lijkt er in eerste instantie op dat Schröder met Amoy een soort historische detective heeft willen schrijven. Alle ingrediënten daarvoor zijn vanaf het begin aanwezig, om te beginnen de mysterieuze, vervreemdende setting van Amoy, een verhitte Oosterse havenstad, die Schröder in mooie sfeerbeschrijvingen weergeeft.
‘Buiten, in de vochtige ochtendlucht, was het licht zacht, schaduwen hadden nog onscherpe contouren, toch voelde de atmosfeer al koud en verbruikt aan, alsof het die ochtend met moeite dag was geworden. Alles lag onder een fijn laagje stof, dat hij ook overal op zijn hotelkamer had aangetroffen, en dat een lichte matheid gaf aan alles wat had moeten glanzen.’
Ook het huis van Freyler, waar Seghers verblijft, is omgeven door mysterie. Zo is er de ondoorgrondelijke huisknecht Wu en hoort Seghers ‘s nachts geluiden op de bovenverdieping, in de voormalige woonvertrekken van Freyler. Overdag dringen allerlei personages zich aan Seghers op, die hem visitekaartjes toestoppen en ongevraagd aanwijzingen geven over het leven van Freyler en de praktijken waar die zich mee bezighield. Erg geloofwaardig is dat allemaal niet; zonder er zelf ook maar iets voor te doen wordt Seghers moeiteloos opgenomen in het sociale en zakelijke netwerk van Freyler, zover zelfs dat hij verliefd wordt op de mooie Chinese Grace Dan, met wie ook Freyler een verhouding had, en hun liefde wederzijds blijkt.
Interessant wordt het verhaal dan ook pas wanneer Seghers ontdekt dat hij uiterlijk veel overeenkomsten vertoont met Freyler. Veel mensen die hij in Amoy tegenkomt zien hem aan voor de verdwenen zakenman. Seghers, enkele maanden daarvoor verlaten door zijn overspelige vrouw, raakt geïntrigeerd door deze nieuwe identiteit.
‘Nu was alles anders. Sinds hij in het huis van Freyler woonde was hij zich pijnlijk bewust geworden van het gebrek aan innerlijke kracht waarmee hij de wereld naar zijn hand zou kunnen zetten als hij dat wilde. Hij voelde dat des te sterker omdat het huis op een of andere manier nog steeds geladen leek met de energie die zijn eigenaar er had achtergelaten. (…)Hij moest werkelijk een ander worden, wilde hij ooit iemand zijn.’
Seghers begint de kleren en laarzen, en zelfs het parfum van Freyler te dragen. Maar zo naar buiten tredend geeft hij onbewust een signaal af aan de mensen die voordien met Freyler samenwerkten, en hij wordt door middel van telegrammen en afgeleverde pakketjes betrokken in de illegale wapenhandel waarin Freyler een belangrijke schakel was. Wanneer het hoofd van Freyler vervolgens in een mand bij diens huis wordt bezorgd, is er voor Seghers geen terugweg meer mogelijk.
Vanaf dat moment slaat Schröder in zijn roman echter de plank mis. De dubbele identiteit van Seghers gaf, hoewel niet erg subtiel beschreven, ook aan de verhaallijn een dubbele laag die wanneer hij was doorgezet tot een interessante roman had kunnen leiden. Maar wanneer Seghers daadwerkelijk betrokken raakt bij de wapenhandel, wordt het verhaal eendimensionaal en clichématig. Voor een echt spannend verhaal is het dan al te laat; daarvoor zijn de onderlinge verhoudingen tussen de vele personages niet duidelijk genoeg beschreven en de verhaallijnen niet zorgvuldig genoeg uitgezet. Wat overblijft is een verzameling onuitgewerkte ideeën, zoals de identiteitscrisis van Seghers, zijn liefde voor Grace Dan, de dreiging van een Japanse invasie en de invloed die dat heeft op de bewoners van Amoy, en het mysterie van de Chinese onderwereld, die Schröder niet weet te componeren tot een overtuigend geheel. Alleen de tragische hoofdrol van Seghers, die weerloos en onwetend in een netwerk wordt opgenomen waarvan hij de grootte en het gevaar niet beseft, blijft in Amoy overeind.
