Schilderkunst uit de Gouden Eeuw
[Recensie] Wat kan een socioloog over kunst vertellen? Veel! Dit boek Zo komen in dit boek bijna 300 schilders uit de Gouden Eeuw ter sprake. Paul Schnabel is een prettige verteller die ook zijn persoonlijke visie weergeeft en vertelt over de beleving van kunst in de tijd waarin het werd gemaakt maar ook in de eeuwen daarna. Ook de kwaliteit van schilderwerken en de capaciteiten van kunstenaars komen aan de orde naast de canon van de kunst. Die blijkt in de loop van de tijd toch wel redelijk constant te zijn, in tegenstelling tot de smaak van mensen die nog wel eens wisselingen vertoont. Paul Schnabel maakt opmerkingen die je te denken geven zoals: “Kunstmusea zijn niet alleen de toonzalen, maar ook de archieven van de smaak” (p. 50). Zo plaatst de auteur de kunst in het licht van de tijd waarin het ontstaat en legt hij als socioloog interessante accenten. Daarom is zijn boek “een verhaal met een moraal” zoals Paul Schnabel zegt: onze visie op kunst wordt bepaald door onze Hollandse identiteit. Wat wij als typisch Hollands beleven, koesteren wij. De canon van kunst en kunstenaars wordt weerspiegeld in straatnamen, standbeelden en postzegels en daar gaat dit boek ook op in. Het tweede deel van dit boek bevat thematische hoofdstukken met onderwerpen die worden geschilderd. Zo is er een hoofdstuk over stad en land waar het schilderij ‘Gezicht op de Gouden Bocht van de Herengracht’ van Gerrit Berkheyde is afgebeeld. In het hoofdstuk over stillevens zien we het schilderij van een bakker en zijn vrouw van Jan Steen, en het melkmeisje van Johannes Vermeer. In het hoofdstuk over dieren is de stier van Paulus Potter te zien en het puttertje van Carel Fabritius. Uiteraard ontbreekt Rembrandt niet. Van hem is er onder ander in het hoofdstuk met portretten het schilderij van Jan Six te zien en van Ferdinand Bol het schilderij van Michiel de Ruyter. Dit zijn maar enkele grepen uit de rijke verzameling die in dit prachtige boek bij elkaar zijn gebracht. Dit boek is een mooie inleiding tot de kunst van de Gouden Eeuw, belicht vanuit een maatschappelijk perspectief. De vele afbeeldingen maken het boek uitermate plezierig om te lezen en te bekijken. — Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
