Succesvol uitstapje van een scenarist
Onlangs debuteerde scenarist, schrijver en regisseur Frank Ketelaar (bekend van onder meer de series Bij ons in de Jordaan en De band en de films In Oranje en De uitverkorene) met zijn roman Avond aan avond. Dit boek vertelt het verhaal van de uitgerangeerde B-artiest Johnny Beverly.
Beverly is een volkszanger die al jaren geen hit meer heeft gescoord en, om de boterham belegd te houden, avond aan avond (ziedaar, de titelverklaring!) optreedt in aftandse cafés, buurthuizen en andere stinkende bierholen. Zelf gelooft hij nog altijd in zijn eigen kunnen, en het gebrek aan succes van de afgelopen jaren wijt hij dan ook vooral aan zijn manager Max, die in tegenstelling tot Johnny wél inziet dat zijn carrière een aflopende zaak is.
Het eerste dat opvalt bij het lezen van Avond aan avond is de vorm waarin het verhaal wordt verteld. Het boek bestaat uit één grote opsomming van telefoongesprekken, e-mails, persberichten, roddelartikelen, notulen, et cetera. Deze unieke vorm maakt dat het boek uit is voor je er erg in hebt. Dat komt niet alleen omdat sommige van de 54 hoofdstukken niet langer dan een enkele alinea zijn (waardoor er vrij veel wit in het boek zit), maar ook door de luchtige en alledaagse stijl die Ketelaar gebruikt bij het weergeven van de telefoongesprekken of e-mails.
Voor de schrijver heeft de vorm waarin Avond aan avond is gegoten een belangrijk voordeel: hij komt zelf niet aan het woord. Hij kan zich volledig achter zijn personages verschuilen, zelfs tot het maken van spel- en stijlfouten aan toe. Wat dat betreft heeft Avond aan avond wel iets weg van een script, dat ook alleen maar uit dialogen en beschrijvingen van situaties bestaat, en waarin geen ruimte is voor overpeinzingen van de hoofdpersoon.
Ketelaar, zelf een ervaringsdeskundige in het schnabbelcircuit, laat in zijn debuut zien dat hij een flinke dosis humor bezit en duidelijk weet waar hij over schrijft. Het taalgebruik van de verschillende personages, de knulligheid waarmee een amateurvoetbalwedstrijd in het clubblaadje wordt opgetekend: alles doet zeer authentiek aan. Een goed voorbeeld van Ketelaars humoristische vertelwijze zijn de notulen van een vergadering tussen Johnny en Max:
‘Johnny vraagt of het dan niet weer eens tijd wordt voor een landelijke fanclubdag.
Hierom moet Max lachen, waardoor Johnny kwaad de deur uitloopt.
Dit duurt even.
Als Johnny weer terugkomt zegt Max sorry en dat ze misschien met de landelijke fanclubdag nog even moeten wachten tot ‘Op het middelpunt’ echt een groot succes is.
Johnny zegt laat maar zitten.’
Een punt van kritiek is dat alles in Avond aan avond er behoorlijk dik bovenop ligt. Van huwelijkscrises tot veel te fanatieke fanclubvoorzitters en het bezwangeren van minderjarige fans: geen cliché mag in dit boek ontbreken. Dit maakt Avond aan avond tot een parodie. Een geslaagde parodie weliswaar, maar het gaat wel enigszins ten koste van het medeleven met de tragikomische figuur Johnny Beverly.
In een interview met planet.nl vertelt Ketelaar niet veel te hebben met zinnen als: ‘Hij ging zitten en roerde nog eens in zijn koffie’ of ‘Hij liep naar zijn auto, stapte in en reed weg.’ Hij heeft, kortom, als scenarist het juiste vak gekozen. Met Avond aan avond komt hij, waarschijnlijk door de onconventionele vorm, goed weg. Maar al staat het woord ‘roman’ op het omslag, Ketelaar heeft met zijn debuut nog niet bewezen daadwerkelijk ook een romanschrijver te zijn.
Al met al biedt Avond aan avond een leuk inkijkje in het leven van een B-artiest, dat niet veel anders blijkt te zijn dan de bekende clichés doen vermoeden.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
