"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Beroofd volgens de regels

Woensdag, 10 november, 2021

Geschreven door: Joep Boerboom
Artikel door: Henk Slechte

Het lot van zeven joodse ondernemers in Deventer

[Signalering] Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog telde Deventer, dat een actieve Joodse gemeenschap kende, ongeveer 70 grote en kleine Joodse ondernemers, verdeeld over diverse branches. Joep Boerboom heeft samen met het Deventer Etty Hillesum Centrum zeven representatieve bedrijven voor zijn boek geselecteerd. De bezetter onteigende ze, verkocht ze of plaatste ze onder bewindvoerders. De treffende titel maakt duidelijk dat dit gebeurde met gebruikmaking van de Nederlandse wet- en regelgeving, met behulp van de lokale overheid en met medewerking van niet-Joodse ondernemers: doorgaans ‘goede’ maar soms erg opportunistische burgers. In detail wordt beschreven hoe de bedrijven werden geliquideerd, en hoe moeilijk het na de oorlog voor teruggekeerde Joodse eigenaars of hun nabestaanden was hun bezit terug te krijgen, opnieuw door regelgeving en bureaucratie.

Het lot van de eigenaren en hun gezinnen, van wie er veel de oorlog niet overleefden, komt indringend naar voren. De gang van zaken in Deventer is exemplarisch voor de manier waarop in heel Nederland Joodse bedrijven werden onteigend en ‘geariseerd’ en tevens voor de moeizame manier waarop eigenaars of nabestaanden hun bedrijven terugkregen. Boerbooms indrukwekkende boek is een schoolvoorbeeld van het nationale belang van lokale geschiedschrijving! Het is toepasselijk geïllustreerd en heeft als bijlage een historisch overzicht van alle Joodse bedrijven in Deventer aan het begin van de oorlog. Daaronder was bijvoorbeeld de meubelzaak van de familie Cohen, die tijdens de bezetting een Joods ziekenhuisje inrichtte om elkaar te helpen. Zoon David was tussen 1941 en 1943 voorzitter van de Joodse Raad.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant

Boeken van deze Auteur:

Beroofd volgens de regels

Deining in de IJsseldelta