"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Charles Taylor

Zondag, 30 september, 2018

Geschreven door: Ger Groot
Artikel door: Jasmijn Olk

Een zoektocht naar de bronnen van onze cultuur

Ger Groot en Guido Vanheeswijck leveren een toegankelijke en welkome inleiding in de filosofie van Charles Taylor.

[Recensie] Wie zich verdiept in de positie van religie in de moderne tijd kan niet heen om de Canadese filosoof Charles Taylor (1931). In het 1150 pagina’s tellende Een seculiere tijd (2007) beschrijft hij de ontwikkeling van een samenleving waarin het vrijwel onmogelijk is niet in God te geloven, tot een samenleving waarin geloof slechts één menselijke mogelijkheid is tussen vele anderen. Taylor verzet zich tegen theorieën die het einde van de religie voorspellen, maar stelt juist dat religie steeds weer een nieuwe gestalte aanneemt. De hedendaagse seculiere wereld kenmerkt zich door een toename van nieuwe mogelijkheden om de menselijke zoektocht naar betekenis in te vullen.

De bundel Charles Taylor, onder redactie van Ger Groot en Guido Vanheeswijck, biedt een toegankelijke inleiding voor iedereen die zich verder wil verdiepen in het werk van Taylor. “Het denken van Charles Taylor vertrekt vanuit één centrale uitdaging: hoe kunnen we de moderne westerse cultuur in kaart brengen, zonder te vervallen in extremen.” Taylor publiceert op het gebied van de taalfilosofie, godsdienstfilosofie, de geschiedenis van het denken en de sociale en politieke theorie. De redacteuren stellen dat Taylor “herstelwerkzaamheden” wil uitvoeren, om het verborgen morele ideaal van de min of meer ontwortelde praktijken van de westerse cultuur opnieuw zichtbaar te maken. Internationale bekendheid verkreeg Taylor met zijn grote studie Bronnen van het zelf (1989) over de ontstaansgeschiedenis van de moderne identiteit.

De auteurs benaderen het gedachtegoed van Taylor vanuit verschillende invalshoeken. Eerst gaan zij in op het denken en theorievorming van Taylor aan de hand van centrale onderwerpen. In de uiteenzetting worden verschillende bronnen gecombineerd tot een omvattende uitleg. Vervolgens stellen zij context van Taylors werk aan de orde. Debatten met verschillende grote filosofen, onder wie Hegel en Nietzsche, komen aan bod. Tot slot voegen de auteurs eigen opmerkingen toe: kritische observaties, kanttekeningen en verbanden.

Kookboeken Nieuws

De filosofie van Taylor is op ook vandaag de dag relevant. In zijn politieke filosofie stelt hij vragen als “hoe om te gaan met identiteitskwesties” en “welk type liberalisme kan de democratie vitaal houden”. Vragen die tevens centraal staan in de huidige debatten over democratie, vrijheid en tolerantie. Kritiek op het naturalisme kenmerkt het oeuvre van Taylor. “Of het nu over taal, wetenschap, religie of ethiek gaat, steevast bepleit hij dat er meer in het leven is dan wat de moderne wetenschap kan beschrijven”, schrijft Marta Claeys. In zijn theorie over taal stelt Taylor dat taal niet enkel een middel is om identiteit in uit te drukken, maar dat taal tevens nieuwe betekenissen creëert en identiteit vormgeeft. Taylor pleit voor het gebruik van subtiele taal om na te denken over begrippen als rechtvaardigheid, identiteit en geloof. Een taal die expliciet ruimte laat voor twijfel en onvolledigheid.

Eerder verschenen in Volzin

Boeken van deze Auteur:

De geest uit de fles

De geest uit de fles

Charles Taylor