Schelmenstreken
Compa Nanzi is een spin die anderen beetneemt met zijn slimmigheden’ staat in het voorwoord van Compa Nanzi’s Capriolen, de nieuwe verhalenbundel van Joan Leslie. Een soort Reinaert de Vos. De verhalen over deze spin behoren tot het culturele erfgoed van de Antillen. In dit boek is Compa Nanzi echter een mens, een ‘sympathieke schurk’ die gebruik maakt van de zwakheden van anderen maar die nooit zomaar iemand kwaad zal doen.
We komen Nanzi in deze bundel tegen in verschillende gedaantes. In het ene verhaal is hij een oplichter, in het andere een succesvol zakenman. Soms is hij een bezorgde vader, dan weer een fitnessfanaat. Maar welke rol hij ook heeft, telkens is hij bezig anderen te grazen te nemen. Hij misbruikt ijdelheden, zelfingenomenheid of de domheid van mensen. Maar ernstig zijn de streken niet, het gaat om poetsen bakken of hooguit milde wraak.
Een aardig verhaal is Groot verschil waarin Nanzi een opstandige fabrieksarbeider is. Hij protesteert bij zijn baas over een ooit beloofde salarisverhoging die maar niet komt. De baas is geïrriteerd door het gezeur en wreekt zich door Nanzi een kerstpakket bestaande uit uien te geven. Diep beledigd gaat Nanzi naar huis, waar zijn stemming omslaat omdat zijn vrouw in een kookwedstrijd een grote som geld gewonnen blijkt te hebben. Hij is zo blij en trots dat hij iedereen van zijn werk uitnodigt te komen eten, ook de baas. Hij zet de baas een heerlijke soep voor, waarin hij de uien verwerkt heeft. Die hebben een dusdanig desastreuze invloed op de darmen van de baas, dat Nanzi hem op deze manier letterlijk te kakken zet.
Deze ‘klucht’ , die bij mij nauwelijks meer dan een zwakke glimlach opwekt, is nog het leukste verhaal van de bundel. De rest bestaat uit fletse verhalen, die niet scherp en nauwelijks grappig zijn. Ronduit misplaatst zijn twee losse verhalen waarin Nanzi Rita Verburg (lees Verdonk) op haar nummer wil zetten voor haar arrogantie tegenover alles wat niet Nederlands is. Wat geestig had kunnen zijn beschrijft Leslie als tenenkrommend zouteloos.
Het voorwoord deed al het ergste vermoeden. Want behalve dat Leslie handige uitleg geeft over de achtergrond van Nanzi, vertelt ze ook waar de verhalen over gaan. Zo staat er: ‘grote thema’s als machtsmisbruik, discriminatie en de multiculturele samenleving worden niet geschuwd’. Tevens: ‘overdrijving is daarbij een vertrouwd ingrediënt’. Dat een toelichting zoals deze nodig is om de thematiek en stijl te kunnen begrijpen, geeft te denken. Blijkbaar vindt ook de schrijver dat de verhalen niet voor zichzelf spreken.
Compa Nanzi’s Capriolen is een verhalenbundel waarin een poging tot lichtheid en humor jammerlijk mislukt. Het idee van een sympathieke schurk is goed, in de uitwerking gaat het mis.
