Dasja, een Tsjechisch kuitenbijtertje
[Recensie] Te lang moest het Nederlands taalgebied het stellen zonder het kinderboek over een jong hondje, Dasja, dat iedere Tsjech, van jong tot oud nog steeds kent en koestert. Dankzij uitgeverij Voetnoot verscheen er weer een nieuwe, frisse vertaling.
Geschikt om voor te lezen aan 8 tot 10 jarigen. Of om dat als 12 jarige zelf te doen.
Denk aan de mooie poppenserie Buurman en Buurman en je weet dat Tsjechen van oudsher mooie vertellers van grappige kinderverhalen zijn. Datzelfde geldt voor Karel Čapek (1890-1938), die gezegend was met een vlotte pen en vrijwel elk literair genre aankon. Dus ook het schrijven een heerlijk kinderboek, ofschoon hijzelf kinderloos bleef.
Karel en zijn broer Josef woonden – net als de buurmannen Pat en Mat – in een twee onder een kap huis in Praag. Josef tekende. Karel schreef. Beroemd werd het science fiction-toneelstuk RUR waarin voor het eerst de term robot voorkwam; overigens door Josef bedacht.
Karel was betrokken bij de internationale PEN schrijversorganisatie en bezocht in die hoedanigheid ook ons land. Resultaat is een erg aardige bundel met columns Prenten van Holland (1932) (ook verschenen bij Voetnoot) waarin hij zich bijvoorbeeld verbaast over de Nederlandse afkeer van standbeelden en paleizen met enorme trappen en bordessen.
Hondenliefde
In dezelfde tijd schreef hij cursiefjes in de krant over een jonge ruwharige terrier: Dasja. De hondenliefde ging gelijk op met een kortstondige fotografeerhobby. Dus werd Dasja van pup tot teefje van alle hoeken, in grappige situaties vastgelegd. En dat niet alleen. Karel tekende hem ook: in een treffende, klare lijn; hoewel broer Josef gold als de ‘echte’ kunstenaar van hun twee.
De verhaaltjes over Dasja lijken voor zowel kinderen als voor het hondenbeest zelf te zijn bestemd. Om het diertje voor de foto te laten poseren, vertelde Karel hem namelijk koddige geschiedenissen over het hoe en waarom in de hondenwereld en mensenwereld.
Karel vertelt als een praatgrage oom, die af en toe uitweidt en dan de draad van zijn verhaal kwijtraakt. Maar een kniesoor die daarop let bij zo’n rasverteller. Dat het boekje 86 jaar oud is, merk je niet. Hondenstreken zijn immers van alle tijden.
Een andere Karel: Teige, modernistisch grafisch ontwerper maakte destijds een klassiek geworden prentenboek van Dasja, dat nu antiquarische waarde heeft. In deze uitgave ging ontwerper en uitgever Henrik Barends ermee aan de slag. Hij zette de lijntekeningetjes op prachtige pastelkleurige fonds en speelde met inmiddels verouderde optisch leesbare computerletters. Extra zorg kregen de z/w foto’s waarvoor de assistentie van Paul de Nooijer nodig was.
En dan maakte Edgar de Bruin een heerlijk speelse Nederlandse vertaling die net zo blij tegen je benen opspringt als de witharige pup, ooit in Praag.
Maar niet in onze kuiten bijten, hoor, Dasja.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
