De PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig
[Signalering] Hoe kon de markt in Nederlands beleid ruim baan krijgen juist toen de sociaaldemocraat Wim Kok regeerde? Duco Hellema en Margriet van Lith poneren dat we de jaren ’90 kunnen beschouwen als periode van ‘neoliberale revolutie’, waarin de Partij van de Arbeid (PvdA) onder invloed van haar ‘meest radicale ideologische wending’ meeging met de koers van rechtse partijen. Ze beschrijven een zoekende partij, die in de jaren ’80 worstelde met de erfenis van de dogmatische en steeds minder pragmatische partijleider Joop den Uyl. Door niet fundamenteel over nieuwe uitgangspunten te discussiëren en liever samen te werken dan gelijk te krijgen, accepteerde de partij de privatisering van publieke diensten, bezuinigingen op de verzorgingsstaat en een toenemend belang van marktwerking. Hellema en Van Lith stellen kritiek op de overheidsinstellingen en -sturing bijna gelijk aan neoliberalisme. In hoeverre de PvdA het regeringsbeleid in de jaren ’90 een eigen kleur gaf, blijft daardoor onduidelijk.
De lezer blijft zitten met de vraag wat de PvdA nu precies nooit had moeten doen. Ruimte bieden voor marktwerking? Meeregeren? Voorbij het stempel van een ‘neoliberale revolutie’ worden de jaren ’90 waarschijnlijk nog veel interessanter.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
