Een berenvolk met menselijke trekjes
[Recensie] Genietend kijk ik naar een mooi in hardcover uitgevoerd boek, genaaid gebonden en voorzien van beeldende tekeningen van de auteur zelf, in kleur en zwart-wit. Dino Buzzati is een Italiaans auteur uit de twintigste eeuw en in 1945 verscheen dit boek van zijn hand, waarin vermeld staat dat het geschreven is voor kinderen van 9 tot 99. Dit gegeven geeft á là minute de verwachting dat het verhaal op meerdere niveaus te lezen moet zijn. Hierin ben ik absoluut niet teleurgesteld, maar daarover straks meer.
Als eerste worden de personages en hun belangrijkste karaktertrekjes voorgesteld. De namen spreken direct tot de verbeelding: Professor de Ambrosiis, Beer Salpeter, Graaf Molfetta, De Snaterkateren…..Verschillende Spookverschijningen.
Berenrijk
Het verhaal begint met de verwachtingsvolle woorden: “Lang, lang geleden, in de eeuwenoude bergen van Sicilië […]”. Koning Leonzio regeert over zijn berenrijk in de majestueuze bergen van Sicilië – toen er op het eiland nog bergen te vinden waren – met besneeuwde toppen. Vele jaren geleden is de Koning zijn zoon Tonio, kwijtgeraakt tijdens een wandeling in de bergen, toen ze paddenstoelen aan het zoeken waren. Jagers hebben hem meegenomen naar de bewoonde wereld in het dal. Leonzio nam zich regelmatig voor om ook af te dalen en zijn zoon te gaan zoeken, maar in zijn eentje zou dat hem nooit gelukt zijn.
Tijdens een zeer strenge winter, met honger en kou, besluiten de beren om af te dalen in de hoop daar bij de mensen voedsel te vinden. Leonzio ziet het meteen als een kans om Tonio te zoeken. De Groothertog van de mensen in het dal krijgt van Professor de Ambrosiis – hij is de hofwaarzegger – te horen dat binnenkort een machtig leger uit de bergen zal komen. Met grote woede reageert de Groothertog hierop door de waarzegger te ontslaan, maar besluit toch om eieren voor zijn geld te kiezen en roept een leger bij elkaar dat hij richting de bergen stuurt met de opdracht elk levend wezen te doden. De beren houden zich echter veilig verborgen in holen.
De Ambrosiis loopt met zijn toverstokje – dat maar tweemaal kan worden gebruikt – en met zijn ziel onder zijn arm buiten. Hij hoopt de beren weg te kunnen toveren, zodat hij weer in de gunst van de Groothertog zal vallen. Na enig nadenken wordt hij toch weer boos op zijn voormalige baas en besluit om de beren vriendelijk tegemoet te treden. Zal dit hem lukken?
Wat volgt is een groot avontuur en vele gebeurtenissen die als rode draden door het verhaal slingeren. Allerlei personages passeren de revue. De beren voeren hun strijd, in de hoop voedsel te kunnen bemachtigen. En Leonzio, hij hoopt zijn zoon te vinden.
Dertien jaren verblijven de beren in het dal en langzaam maar zeker verliest de Koning de overhand op zijn volk. Hier komen de deugden en ondeugden naar boven, wanneer de beren zich eigen maken van menselijke trekjes, zoals hebzucht, diefstal, gokverslaving, drankmisbruik, egoïsme, ijdelheid, ontevredenheid en als klap op de vuurpijl de poging om Leonzio van de troon te stoten. De verdenking richt zich op Professor de Ambrosiis, maar dán blijkt dat vertrouwenspersoon van de vorst toch niet zo te vertrouwen is.
Een dramatische gebeurtenis leidt ertoe dat Koning Leonzio zijn volk adviseert om terug te gaan naar de bergen.
Het spannende verhaal, met humorvolle passages, is opgebouwd uit twaalf hoofdstukken. Deze worden ingeleid met een zwart-wit tekening. De grote gebeurtenissen worden beeldend weergegeven door volle en heel gedetailleerde tekeningen in frisse kleuren. De tekst wordt afgewisseld met gedichtjes, waarin het verhaal verder gaat. Hoewel ‘gedichtjes’ in dit geval een wat al te groot woord is. Soms komen de zinnen wat geforceerd over, doordat het rijmschema gevolgd moet worden. Het ritme is dan soms ver te zoeken. Maar ik ben me er wel terdege van bewust dat het een hele kluif is om een gedichtje uit het Italiaans te vertalen.
Even terug naar het begin waar ik het vermoeden had dat dit boek op meerdere niveaus te lezen is. Elke kleurentekening beeldt de gebeurtenissen van het hoofdstuk uit en daaronder staat een kadertje met de beknopte inhoud van de tekst. Dit geeft een compleet verhaal voor de kleinsten, door samen de tekeningen te bekijken en dit te verduidelijken door de stukjes tekst.
Maar… voor volwassenen is dit bijzondere verhaal ook een pareltje. Misschien wel met een moraal?! Je zou dit een sprookje kunnen noemen, maar het heeft de kenmerken van een fabel. Dit uiterst zorgvuldig uitgevoerde en zeer genietbare boek is een sieraad voor de echte lezer en het berenverhaal is heel vermakelijk. De dubbele bodem maakt het een tijdloos en nog steeds modern aandoend verhaal, waar ook een volwassene intens van kan genieten.
Aan het einde is het verhaal afgerond, maar doordat de slang zich in de staart bijt, kun je meteen weer beginnen bij de eerste bladzijde. Er was eens…
Over de auteur
Dino Buzzati (16 oktober 1906 – 28 februari 1972) was een Italiaanse schrijver van romans, korte verhalen en poëzie alsmede journalist. Zijn belangrijkste boek is Il Deserto dei Tartari, vertaald in het Nederlands als De woestijn van de Tartaren (in 1955 ook als Eenzame vesting en in 1972 als De Tartaarse woestijn).
Hij werd geboren in San Pellegrino, een wijk van de Noord-Italiaanse stad Belluno. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Milaan, waar zijn vader hoogleraar internationaal recht is geweest. Toen hij 22 jaar oud was begon hij, nog student, als journalist bij de Corriere della Sera. Hij zou daar blijven werken tot aan zijn dood. Vanuit die journalistieke werkzaamheden schreef Buzzati zijn overige werk, waarbij surrealistische onderwerpen op een nuchtere wijze worden neergezet. De auteur heeft romans, korte verhalen, theaterstukken, poëzie, operalibretti en journalistiek werk geschreven.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
