Drukkers, boekverkopers en lezers in de Gouden Eeuw
[Recensie] Hoe populairder drukwerk was in de 17de eeuw en hoe meer het werd gebruikt, des te minder ervan over is vandaag de dag. Dit blijkt uit het ambitieuze nieuwe overzichtswerk De boekhandel van de wereld van Andrew Pettegree en Arthur der Weduwen (Universiteit van St Andrews).
Het beeld van de Gouden Eeuw is vooral gebaseerd op schilderkunst, en als we boeken kennen dan alleen de onbetaalbare zeer bijzondere zoals Blaeu’s Atlas Maior. De auteurs laten zien dat alleen de elite dit soort boeken kocht, en dat dit bovendien maar een klein deel van de boekproductie betrof. Veel belangrijker in het dagelijks leven waren de vele schoolboekjes, religieus drukwerk, liedboekjes, pamfletten, kranten, en allerhande gedrukte overheidsproclamaties. Nederlanders produceerden, bezaten en lazen het meeste drukwerk van alle landen in Europa. Dit heeft de cultuur van de Gouden Eeuw gevormd, meer nog dan Rembrandt – hoewel die als referentiepunt toch regelmatig in het boek wordt aangehaald. Maar van al dat ‘gewone’ drukwerk is vaak nog maar één of zelfs helemaal geen exemplaar meer over. De belangrijkste bijdrage van Pettegree en Der Weduwen is hun nooit eerder op deze schaal ondernomen poging tot reconstructie van het gedrukte werk dat níet bewaard is gebleven. Dan blijkt dat de titel De boekhandel van de wereld in feite de lading niet dekt.
Het overgrote deel van het drukwerk bestond namelijk niet uit boeken; en veel werd niet verhandeld, maar gedrukt in opdracht. Verder lezen dan de titel dus: een prettig geschreven (en prettig vertaald) werk dat de Gouden Eeuw in een nieuw licht zet.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
