"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De brug van San Luis Rey

Vrijdag, 5 juli, 2019

Geschreven door: Onbekend
Artikel door: Tea van Lierop

Reflecties op het waarom

[Recensie] De brug van San Luis Rey is verdeeld in vijf delen, elk met een eigen karakter, maar met een paar overeenkomsten. Het uitgangspunt – de instorting van de brug waarbij vijf personen omkomen – is de gemeenschappelijke deler. Decor van het verhaal is Peru in de achttiende eeuw.

Een monnik ziet een oude Inca-touwbrug instorten en is getuige van de dodelijke val van vijf personen. De vraag doemt op met welk doel juist deze mensen slachtoffer moesten zijn. Een zoektocht volgt, monnik Juniper gaat als een heuse speurder het verleden na van de personages en geeft daarmee een inkijkje in hun levens. Door de nietsverhullende alwetende verteller aan het woord te laten wordt de lezer getrakteerd op vijf prachtige verhalen met elke keer hetzelfde einde…

Voortvarend begint Juniper diep in het geheime verleden van de getroffenen te spitten, want het moet duidelijk worden: stierven deze mensen omdat ze voorbestemd waren of was het toeval? Een interessant en universeel vraagstuk, op de flaptekst wordt gesproken van een “theologische detective” en inderdaad, daar heeft het van weg.
Overigens was het niet Juniper die de ontdekkingstocht voltooide, de auteur kreeg de aantekeningen in handen en zette de zoektocht voort.

De eerste persoon die onder de loep genomen wordt is de Marquesa de Montemayor, een invloedrijke vrouw die een schat een brieven naliet. Deze brieven schreef ze aan haar dochter met wie ze een moeizame relatie had. De correspondentie was hun manier van contact houden toen dochter naar Spanje geëmigreerd was. De brieven zijn nu “een van de monumenten van de Spaanse literatuur geworden.”

Heaven

Marquesa de Montemayor, Doña Maria, had een moeilijke start. Ze was niet moeders mooiste en had geen warm thuis. Ze leefde in zichzelf en dreef haar moeder tot wanhoop omdat ze alle aandacht van mannen afwees, toch trouwde ze en kreeg een aanbiddelijke dochter. De verstikkende liefde voor het meisje zorgde voor een verwijdering tussen de twee, de emigratie was bedoeld als vlucht voor de moeder.

“Nadat ze alleen in Lima was achtergelaten raakte het leven van de Marquesa steeds meer naar binnen gekeerd. Ze besteedde allengs minder aandacht aan haar kleding en praatte zoals alle eenzame mensen hoorbaar in zichzelf. Haar hele bestaan balde zich samen in het brandende middelpunt van haar geest.”

Drama is een van de thema’s. Niet alleen de tragiek van het lot maar ook de manier waarop de auteur het theater een plek gegeven heeft in zijn roman. In een van haar brieven schrijft de Marquesa over ‘oom Pio’, ook een slachtoffer van het brugongeval. Deze oom Pio krijgt een eigen hoofdstuk in het boek, hij speelt een belangrijke rol in het leven van actrice Camila Perichole. Achtergrondinformatie opzoeken leidt vaak tot interessante weetjes, Camilla is gebaseerd op María Micaela Villegas y Hurtado de Mendoza, een bekend Peruaans entertainer en enige tijd de maîtresse van Manuel de Amat y Juniet, onderkoning van Peru van 1761 tot 1776.

Theater had in die tijd een wat louche imago, het was er niet pluis en vooral losbandig. De auteur speelt met de rol van de kerk in relatie tot de wereld, dat wat het volk tevreden houdt. Hij doet dat beeldend en smeuïg.

“Peru was in vijftig jaar tijd van de grens van de beschaving naar wederopbloei opgerukt. Er bestond intense belangstelling voor muziek en theater. Lima vierde de feestdagen door ‘s ochtends naar een mis van Tomás Luis de Victoria te luisteren en ‘s avonds naar de schitterende poëzie van Caldéron. Het is waar dat de Limanezen gewoon waren de meest exquise blijspelen met banale liedjes te doorspekken en de meest ingetogen muziek met larmoyante effecten; […]”

Het hele boek draait om de balans tussen goed en kwaad, het opzoeken van grenzen. De rode draad is het proces van het begaan van zonden, het besef en de loutering, ieder op zijn manier en al dan niet met hulp van een naaste.

Het is een fijne klassieker die een prachtig inkijkje geeft in de historie met veel aandacht voor het culturele aspect. Het geeft de roman kleur waardoor het menselijk handelen bijna als vanzelfsprekend wordt gezien, de foute keuzes die gemaakt worden, vaak door de omstandigheden. Of er echt een antwoord wordt gegeven op de vraag waarom juist deze mensen, daar op die brug en op dat tijdstip de dood tegemoet gingen mag de lezer zelf ervaren. Gewoon lezen dat boek en dan bij het zien van zo’n brug even terugdenken aan het verhaal en blij zijn dat je veilig de overkant haalt.

Eerder verschenen op Metdeneusindeboeken


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.