Superieur geouwehoer
[Recensie] In deze ‘spinoff’ van J.J. Voskuils levenswerk Het Bureau slaat de schrijver een andere weg in. Dat is goed en slecht nieuws. Goed, omdat sommige lezers meer van hetzelfde zoals Het Bureau was, verwachten. Daarin voorziet Voskuil, zij het op een meer relationeel niveau. De fraaie priegelstijl blijft, net als de muizenissen in het hoofd van hoofdpersoon Maarten, de ongemakkelijke gesprekken, de ruzies tussen Maarten en Nicolien, het schuren tussen de binnen- en buitenwereld van Maarten, de met kritiek doorspekte observaties.
De plaats van handeling is nu de thuisomgeving van Maarten en Nicolien. Die ondergaat een licht schokkende verandering: er komen nieuwe buren. Maarten komt de verse buurman tegen op de trap en hij komt er niet onderuit om samen met zijn altijd even curieus reagerende vrouw Nicolien de nieuwe buren een bezoekje te brengen.
Twee heren zijn dat, wat voor Maarten even schakelen is. Nicolien daarentegen is erg verguld met de twee mannelijke buren en laat dat zoals gebruikelijk op haar volledig van tact gespeende wijze merken. Maarten laat zich meenemen in haar enthousiasme en er ontwikkelt zich een soort van vriendschap tussen de stellen.
Lang gaat dat niet goed: Maarten wil de boot liever wat afhouden omdat hij zich niet erg verbonden voelt met de buren. Nicolien vermaakt zich daarentegen uitstekend. Gevolg: nog meer getob van Maarten, een (vertrouwd beeld) zich innerlijke opbouwende boosheid die vulkanische afmetingen bereikt en na verloop van tijd een schier onoverbrugbare geestelijke verwijdering tussen de echtgenoten.
Mocht u nog twijfels hebben over het verloop van het verhaal: neen, tussen de buren komt het niet meer goed.
Voskuil maakt er een onderhoudende roman van, in zijn onnavolgbaar gedetailleerde stijl die dus niet veel verschilt van al zijn ‘Bureau’-delen. Dat is dan ook het slechte nieuws voor de lezers die hoopten op een heel andere toon dan in Het Bureau: die is er niet. Het verhaal is goed gecomponeerd maar wel in vintage Voskuil-stijl geschreven. Hou je daar niet van, dan moet je De buurman zeker niet lezen. Hou je er wel van, dan is dit weer een prachtroman die bol staat van superieur gezeur.
—
Ook verschenen op Nico’s recensies
