Gaan data geld vervangen?
Nu nog bepaalt het prijskaartje voor veel mensen of ze iets wel of niet kopen. Volgens de auteurs van De data-economie gaat dat snel veranderen. En vervangt data straks geld.
[Recensie] Voor veel tieners is shoppen een geweldig tijdverdrijf. Maar ouders met een veeleisende baan en kleine kinderen thuis hebben er vaak weinig tijd voor over. Het liefste vinden ze met weinig moeite mooie broeken, shirts en rokken. Een personal shopper die voor jou inkopen doet is echter prijzig. Maar wat nu als je dankzij het gebruik van veel data deskundig kledingadvies ontvangt? En dus snel kleren vindt die bij jou passen?
Dit voorbeeld is niet uit de lucht gegrepen. Met deze aanpak is ondernemer Katrina Lake schatrijk geworden. Zij bedacht het bedrijf Stitch Fix. Haar klanten krijgen speciaal geselecteerde kledingstukken opgestuurd en betalen alleen voor wat ze daarvan willen. Hierbij is niet de prijs van het kledingstuk leidend, maar hoe goed het bij je past, of het fijn zit en de tijdsbesparing die het oplevert.
Deze aanpak is mogelijk omdat er veel data worden verzameld en ze slim worden ingezet. Het is een van de voorbeelden waarmee de auteurs van De data-economie willen laten zien dat data geld steeds meer gaat vervangen. Het is geschreven door hoogleraar Internet Governance and Regulation Viktor Mayer-Schonberger (Oxford Universiteit) en journalist Thomas Ramge van The Economist.
Ze kozen een insteek die prikkelt. Nu draait immers nog veel om geld. Aan vrijwel alles hangt een prijskaartje en aan de hand van dat bedrag vergelijken we vaak producten met elkaar. Maar dit ‘keurslijf van geld en prijs’ gaat steeds meer verdwijnen, volgens de auteurs. Dat gebeurt als onderzoekers en bedrijven heel veel gegevens van mensen te verzamelen. Maar nog veel belangrijker is wat je ermee doet. Dat kan bijvoorbeeld door een slim programma te maken, dat weet wat jouw voorkeuren zijn. Zoals in het geval van de kledingkeuze door Stitch Fix.
Een ander goed voorbeeld is volgens de auteurs een datingsite op basis van veel data. Nu nog krijg je na aanmelding lange vragenlijsten opgestuurd. Maar in de toekomst leiden ‘machine-learning’-systemen af wie we zijn en wat we willen aan de hand van de filmpjes en foto’s die we delen. En misschien zelfs wel via draagbare sensoren die registreren wanneer we lachen of blozen en iemand dus aardig vinden.
Dit klinkt allemaal verfrissend en futuristisch, maar het is maar zeer de vraag of dit echt zo gaat werken. Verliefdheid vangt je niet in een algoritme. Vinden we de ware sneller als een computer heel veel gegevens over ons verzamelt en verwerkt? Volgens de auteurs is dit het geval, maar een bewijs hebben ze er natuurlijk nog niet voor.
In een notendop is dit het probleem van dit boek. De schrijvers voorspellen een gouden eeuw voor data, maar ze onderbouwen dit niet overal even sterk met goede argumenten. Ook geven ze maar schaars voorbeelden van hoe gegevens dan slim ingezet gaan worden. De uitspraak dat data geld gaat vervangen prikkelt. Maar hoe de toekomst er dan concreet uitziet, blijft vaag. De auteurs herhalen vooral dat de toekomst om data draait en we daar allemaal van profiteren. Opmerkelijk genoeg schrijven ze ook verrassend weinig over privacy.
Maven Publishing
De laatste tachtig pagina’s zijn het meest interessant. De auteurs werpen dan het idee op van een databelasting. Bedrijven betalen niet meer met geld maar met de vrijgave van gegevens, die ze zelf verzamelden. Hierdoor ontstaat zogeheten open-data, gegevens die voor iedereen beschikbaar zijn. Autofabrikant Tesla deelt dan bijvoorbeeld informatie over het rijgedrag van mensen, zodat andere bedrijven dat kunnen gebruiken, maar ook de gemeente die beter weet welke kruispunten gevaarlijk zijn. Van deze informatie maken start-ups handig gebruik, omdat ze met die gegevens nieuwe toepassingen bedenken. Iedereen profiteert daarvan. Er komt meer werk en nieuwe technologie. Dit laatste deel van het boek is goed en evenwichtig.
Gaat geld echt naar de achtergrond verdwijnen? Ik ben er nog niet zo zeker van. Verbrand de flappen nog maar niet en houd ze voorlopig nog goed opgeborgen in de portemonnee, op de bank of onder het matras.
—
Eerder verschenen op Kennislink
