"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De dikke alg

Maandag, 7 augustus, 2017

Geschreven door: Peter Mooij
Artikel door: Jonas Vandroemme

Zonder algen redden we het niet

[Recensie] Al vanaf de allereerste pagina is het zonneklaar dat de Nederlandse onderzoeker Peter Mooij niet zomaar geïnteresseerd is in algen. Hij heeft er een schier grenzeloze bewondering voor, leeft er quasi mee samen en heeft, jawel, een favoriete alg. Met het populairwetenschappelijke boek De Dikke Alg wil Mooij zijn enthousiasme over deze kleine, groene wezentjes delen. En daar slaagt hij wonderwel in.

Onderwaterspaghetti

Als leek deed het woord ‘alg’ mij tot voor kort denken aan de slijmerige onderwaterspaghetti die zelfs van het meest heldere bergriviertje een drabbig smurriebeekje maakt. De algenwereld blijkt echter veel groter dan ik dacht, en is nog verrassend fascinerend ook. Weg met dat clichébeeld van de onderwaterspaghetti: de auteur heeft het vrijwel uitsluitend over ‘microalgen’, microscopisch kleine eencelligen die niet met het blote oog waarneembaar zijn.

Mooij nodigt de lezer uit tot een diepe buiging voor deze organismen. Ze staan immers garant voor ongeveer de helft van alle zuurstofproductie op aarde. Meer zelfs: algen hebben een sleutelrol gespeeld in de ontwikkeling van onze planeet. Toen de eerste blauwalgen waterstof in plaats van waterstofsulfide begonnen te gebruiken voor fotosynthese, vulden ze de atmosfeer met zuurstof. Deze revolutie maakte de introductie van meercellig leven mogelijk, waaronder ook de mens. Toegegeven, een buiging lijkt het minste dat we kunnen doen.

Schrijven Magazine

Zonder algen geen toekomst?

Maar Mooij gaat verder dan dat. Hij gelooft immers dat algen de wereld kunnen redden. Op twee manieren nog wel: ten eerste zitten algen vol plantaardige eiwitten en zijn ze rijk aan omega 3-vetzuren. Een prima voedingsgewas dus. Daar komt nog bij dat algen in zee groeien, waardoor ze geen beslag leggen op kostbare landbouwgrond. Bovendien is voor de kweek geen andere meststof nodig dan wat er al beschikbaar is in het zeewater. Algen zijn misschien nog niet wijdverspreid als voedingsbron, maar toch: google ‘algenburger’ en sta versteld.

Daarnaast zijn algen ook een uitstekende bron van biobrandstof. De olie die algen aanmaken om energie op te slaan, kan namelijk uitgeperst worden om vervolgens auto’s, schepen en vliegtuigen aan te drijven. Om zo veel mogelijk olie te winnen, probeert Mooij zo dik mogelijke algen te kweken in zijn lab. Vandaar dus de titel: hoe dikker de alg, hoe meer duurzame olie er uit te persen valt.

Van theorie naar praktijk

Kortom, algen hebben heel wat troeven te bieden in onze wereldwijde strijd tegen CO2-uitstoot, smeltende ijskappen en stijgende zeespiegels. Dat ze ook écht een rol kunnen spelen op de weg naar een klimaatneutrale samenleving toont Mooij aan met een experiment. Doorheen het boek bouwt zijn vriend Ritsert Mans een houten motorfiets waarmee hij een officieus wereldrecord op het strand wil neerzetten. En je raadt het al: die houten bolide rijdt op algenolie. De avonturen, perikelen en maffe ideeën van ontwerper en uitvinder ‘Rits’ vormen een geestige rode draad in het boek.

De Dikke Alg is een onderhoudende en toegankelijke verkenning van de wereld der algen. Een originele tijdlijn onderaan de pagina’s en verhelderende tekeningen – beide door Yara Francken – maken ook de abstractere en moeilijkere stukjes vlot verteerbaar. Mooij is een begeesterende verteller. Zijn optimisme en passie voor het onderwerp spatten van elke pagina af. Die energieke stijl en zijn toewijding aan een duurzamere samenleving maken hem tot een soort Nederlandse Bill Nye. Waarvoor hulde.

Echter: voor mensen met een behoorlijke wetenschappelijke bagage is het boek wellicht net iets te laagdrempelig. De auteur gebruikt vederlichte metaforen om complexe concepten uit te leggen: leuk en dankbaar voor neofieten, allicht wat rekkerig voor ingewijden.

Eerder verschenen op Vreemder dan Fictie

Boeken van deze Auteur: