"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De drie bedriegers: Mozes, Jezus en Mohammed

Zondag, 28 mei, 2006

Geschreven door: Jan Pieter Guépin
Artikel door: Lotte Brugman

Ongelovige keizer overtuigt niet

De God van de epicureeërs neemt de gymnasiaste Annet mee op een reis door de tijd. Dit doet hij in een razend tempo. Het verbaast dan ook niet dat God midden in een zin plotseling uitroept: ‘HÉ JIJ ANNET WAKKER WORDEN’. Gods verhaal is een filosofische verhandeling over het leven, het geloof, de dood en de liefde, gevolgd door een lineaire vertelling van de geschiedenis. Die geschiedenis breekt hij af waar het eigenlijke boek begint: bij de keizerskroning van Frederik II in het jaar 1220.

De schrijver vertelt in het voorwoord hoe hij van zijn collega Frans Vinck de memoires van Petrus de Vinea, minister van keizer Frederik II in handen krijgt. Het manuscript begint met Vinea’s leven als student in Bologna, maar verhaalt voornamelijk over zijn latere werk aan het hof bij Frederik II. Het vindt zijn hoogtepunt in vier gesprekken over het geloof, die Petrus in het geheim met Frederik heeft. Daarin spreken de beide heren cynisch schertsend over het geloof van de joden, de moslims en de christenen. Zij spreken over ‘de liegende geschiedschrijver Mozes, de alternatieve arts Jezus, en de roverhoofdman Mohammed’ – de ‘drie bedriegers’ uit de titel. De neerslag van die gesprekken moet bewijzen dat Frederik II (in het geheim) was afgevallen van het christendom. Petrus’ gevoelens over de gesprekken wisselen: in eerste instantie is hij blij dat de keizer hem zo in vertrouwen heeft genomen en gaat hij ‘nog nagrinnikend’ de trap af. Wanneer hij bij zijn vriend aartsbisschop Jacob aankomt beseft hij dat hij een gevaar is geworden omdat hij ’s keizers ongeloof kent. Later twijfelt Petrus steeds sterker aan de goedheid van de keizer: is hij misschien toch de antichrist waarvoor velen hem houden?

Frederik II is een intelligente maar machtbeluste keizer, die in een constante strijd is verwikkeld met de paus, op de grens tussen wereldlijke en religieuze macht. Verteller Petrus neemt je mee op de vele tochten door het rijk en schetst de martelwerktuigen, de veldslagen, de brandstapels, de wiskundige debatten en de amoureuze escapades van de keizer. Het resultaat is een verzameling aan wisselend interessante en langdradige vertellingen over een breed scala van onderwerpen. De vele brieven van en aan invloedrijke personen zijn vaak ronduit taai, hoewel zij zowel in stijl als inhoud een helder tijdbeeld geven. Boeiend zijn wel de verhandelingen over de perspectivische vertekening van het te bouwen standbeeld van Frederik, de wiskundige patronen in de plattegrond van zijn kasteel Castel del Monte en Frederiks ideeën over rechtvaardigheid. De gesprekken over het geloof bevatten voor de moderne mens weinig wereldschokkends: verder dan licht cynische opmerkingen over specifieke bijbel- en koranteksten komen ze niet. Ze wijzen op bekende inconsistenties in de heilige teksten en verbazen zich over de vanzelfsprekendheid van de tien geboden. Hun vaak wat flauwe commentaar werkt nauwelijks op de lachspieren, hoewel beide heren er smakelijk om lachen.

Met name de verhandelingen over architectuur en beeldende kunst, hier en daar geïllustreerd met tekeningen en foto’s, maken dat het boek sterk doet denken aan de boeken van Dan Brown (God verwijst er in zijn gesprek met Annet ook al naar), terwijl het verhaal over Frederiks avonturen herinneringen aan Thea Beckman wakker roept. Helaas is de rode lijn in het geheel niet meer dan Frederik zelf. Het boek wisselt niet alleen regelmatig van setting en perspectief, maar ook van stijl en toon. Het is die afwisseling, in combinatie met het feit dat Guépin slechts met moeite loskomt van zijn wetenschappelijke vertelstijl, die uiteindelijk de leesbaarheid de das omdoet.

Boekenkrant


Eerder verschenen op Recensieweb


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.