"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De energietransitie - Naar een fossielvrije toekomst, maar hoe?

Maandag, 25 februari, 2019

Geschreven door: Marco Visscher
Artikel door: Gerald Schut

Kritisch op zijn eigen strijdbroeders

[Recensie] Doorgaans wordt er niet kritisch genoeg nagedacht over de energietransitie en dat is riskant. Marco Visscher beschrijft in een vlotlezend boekje de belangrijkste dilemma’s en denkrichtingen over duurzame energie aan de hand van zijn eigen mentale ontwikkeling van idealistisch journalist, die zich specialiseerde in het interviewen van dwarse denkers en gaandeweg als ecomodernist is gaan inzien dat zijn oorspronkelijke optimisme naïef was.

We danken ons ongekende welvaartsniveau grotendeels aan fossiele brandstoffen. Die energievoorziening gaan we in enkele decennia inruilen voor iets waarvoor we nog geen helder omlijnd plan hebben. Als straks het merendeel van de stroom uit zon en wind komt, dreigt het weer van onderwerp van triviale small talk een existentiële kwestie te worden. We hebben nog geen betaalbare technologie voor de grootschalige opslag, die onmisbaar is voor een energievoorziening op basis van wisselvallige energiebronnen.

Volgens Visscher, die zeker geen klimaatscepticus is, verklaart de ongewisse invulling van een CO2-vrije toekomst de weerstand die velen voelen: de angst om onze voortreffelijk functionerende Nederlandse energievoorziening te vervangen door iets duurs en experimenteels. Zeker als je ook nog eens bedenkt dat bouwprojecten altijd duurder uitvallen dan begroot.

Vaak wordt gezegd, dat zon en wind inmiddels goedkoper zijn dan gas en kernenergie, maar die vergelijking is niet eerlijk. Eigenlijk zou je de kosten voor de benodigde achtervang in de vorm van schakelbaar vermogen mee moeten tellen in de kostprijs van wisselvallige energie en dan zijn zon en wind helemaal niet goedkoper. Zo legt Visscher regelmatig zijn vinger op zere plekken. Moderne Stoom en Gas Centrales (STEG) zijn verschrikkelijk efficiënt, maar duurder om te bouwen en moeilijker schakelbaar dan ordinaire elektriciteitscentrales op een gasmotor. Tragisch genoeg zullen die inefficiënte dingen daardoor als achtervang voor zon en wind gaan dienen, ondanks hun 30 procentpunt hogere uitstoot. Zo verdampt direct weer een aanzienlijk deel van onze emissiereductie.

Boekenkrant

Voor het eerst in haar geschiedenis wil de mensheid overschakelen op ‘dunnere energie’. We gingen twee eeuwen geleden van biomassa (0,5 W/m2) naar steenkool (100 à 1.000 W/m2) en gas (200 tot 2.000 W/m2). Nu doen we een stap terug van een factor honderd naar wind (1,5 W/m2) en zon (4 à 9 W/m2). Volgens de Italiaan Cesare Marchetti duurt het bij een energierevolutie 50 jaar om van 1 % naar 10 % van de energiemix te gaan en daarna nog eens 50 jaar om tot helft te komen. Maar die tijd hebben we niet meer. Daarom moeten we volgens Visscher echt nog eens goed nadenken over kernenergie. “Hoe kan een schone energiebron te laat komen?” vraagt Visscher retorisch over de paar honderd miljoen euro die de ontwikkeling van thorium volgens hem zou kosten. Goedkope energie was altijd een links ideaal, herinnert Visscher ons. Marx zou niet hebben staan juichen over de kosten van de energietransitie. Marco Visscher maakt veel punten die schuren. En dat is belangrijk.

Eerder verschenen in TW.nl

Boeken van deze Auteur: