Verhaal in een vitrine
Eigenlijk gebeurt er niet veel in Rebekka W.R. Bremmers tweede roman De evolutie van een huwelijk. Dat wát er gebeurt, wordt door verschillende vertellers steeds weer opnieuw verteld. Conversaties worden letterlijk herhaald, maar de ik-persoon in het gesprek is steeds een andere. In zeven delen passeert één periode uit hun leven steeds weer de revue. Bremmer weet de lezer ondanks, of misschien juist dankzij deze herhalingen steeds te boeien.
[Van de roman verscheen een voorpublicatie op Athenaeum.nl]
Dat is de periode waarin Masha en Bastiaan hun huis openstellen voor Bastiaans broer Frederick, zijn vrouw Shannon en hun baby Deirdre. Ook dochters Anna Karen en Molly Bloem zorgen voor afwisseling in het vertelperspectief. In de zeven delen waarin het verhaal wordt verteld, bevinden zich steeds verschillende hoofdstukjes. Onder de noemers ‘Zomer’, ‘Winter’, ‘Herfst’, ‘Vandaag’, ‘Morgen’ en ‘Gisteren’ herhaalt de cyclus van gebeurtenissen zich steeds. De wijze van vertellen doet aan als een ronddraaiende vitrine die één periode steeds van een andere kant laat zien. Als toelichting op de verhoudingen tussen de personages wordt er daarnaast teruggegrepen op het verleden. Met name een geheim tussen Frederick en Masha speelt een rol in deze context, maar de aanwezigheid van baby Deirdre laat Masha ook terugdenken aan de eerste jaren van haar twee dochters.
Een andere zijlijn is de voor de familie geheime amoures van Molly Bloem. Bremmer geeft de lezer meer kennis over het totale verhaal dan de personages zelf. Wij worden aan het werk gezet om de verbanden te leggen die voor de personages onzichtbaar zijn. Zo weten we uit het perspectief van Molly Bloem dat ze een relatie heeft met Berk en beschrijft Anna Karen dat ze een grote ring aan haar zus’ hand ziet. Alleen de lezer kan deze observaties bij elkaar optellen: waarschijnlijk is Molly Bloem, zonder dat iemand dat door heeft, intussen verloofd of zelfs al getrouwd. Aardig aan de roman is dat deze eindjes niet aan elkaar geknoopt worden: het is echt aan de lezer om hier wel of niet een verband in te zien.
Teksten en beelden
De intertekstualiteit spat ervan af in het boek: dochters die Anna Karen en Molly Bloem heten, een hoofdpersoon die letterkundige is. Is het, om het boek te waarderen, nodig om hier enthousiast van te worden? Nou nee, dochter Anna Karen biedt die kritische toon zelf al. Ze voelt zelf veel meer liefde voor beelden dan voor literatuur, zoals ook Frederick en Shannon die voorstaan. De creativiteit die Frederick in zijn fotografie legt brengt ook Shannon ten uitvoer in het opknappen van de tuin. Ze doet dit samen met Anna Karen, die dan denkt:
Kleur. Ze had nog nooit mensen ontmoet die het zo vaak over kleur hadden. (…) Haar moeder, haar zus, praatten over personages alsof het bestaande mensen waren, maar het waren poppetjes van papier, kleurloos. Wat was de zin ervan?
Anna Karen ziet een grote kloof tussen leven en boeken. Waar Shannon de tuin tot bloei wil laten brengen, heeft Masha de tuin al die jaren gelaten voor wat het is: een hoeveelheid tegels. De kloof die Anna Karen ziet, is er voor Masha juist niet. Haar onderzoek gaat over de rol van literatuur binnen de evolutie; leven en literatuur zijn voor haar juist heel nauw aan elkaar verbonden.
De vertelwijze, waarin steeds een ander personage aan de beurt is, maakt het lastig om mee te leven met ‘de hoofdpersoon’ – die is er niet. Het laat echter ook heel duidelijk zien dat de personages dingen heel verschillend meemaken. Masha en Bastiaan, maar ook Frederick en Shannon, kijken heel verschillend naar hun relatie. Het maakt de personages op zichzelf staand, eenzaam haast: verbonden door de gebeurtenissen, maar eilandjes in de manier waarop ze die meemaken. Bremmer weet dat gevoel knap over te brengen.
