"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De hoogste tijd

Woensdag, 15 januari, 2020

Geschreven door: Monique Leyenaar
Artikel door: Bert Overbeek

Een eeuw vrouwenkiesrecht

[Signalering] In 1917 kreeg Nederland dankzij een grondwetwijziging algemeen mannenkiesrecht. Vrouwen daarentegen konden weliswaar gekozen worden, maar hadden zelf nog geen toegang tot het stemhokje. Pas in 1919 stemde het parlement in met een aanpassing van de kieswet die het actieve vrouwenkiesrecht mogelijk maakte. Dit is nu honderd jaar later natuurlijk een goede aanleiding voor een terugblik. Leyenaar, Oldersma en Niemöller beperken zich echter niet tot een bespreking van de totstandkoming van deze staatsrechtelijke mijlpaal.

In de eerste hoofdstukken schetsen zij de strijd voor het vrouwenkiesrecht vanaf de Bataafse tijd in een internationaal perspectief. In de tweede helft van het boek gaan zij in op de vraag wat het vrouwenkiesrecht concreet heeft gebracht. Omdat pas vanaf 1967 regelmatig enquêteonderzoek naar kiezersgedrag wordt verricht, is het niet mogelijk na te gaan of vrouwen voorheen andere politieke keuzes maakten dan mannen. Grote verschillen lijken er niet te zijn geweest, hoewel op dit moment vrouwen iets meer links- en mannen wat vaker rechts-ideologisch georiënteerd zijn. Wat betreft het passief kiesrecht, bleef de politiek nog lang vrijwel uitsluitend een mannenzaak. Vrouwen drongen slechts mondjesmaat door tot politieke functies. Pas vanaf de jaren 1980 is het aandeel van vrouwen aanzienlijk geworden, zonder dat er van kwantitatief volledige gelijkheid kan worden gesproken. Dit hele verhaal in 250 bladzijden (inclusief overbodige minibiografietjes in aparte kaders) levert een overvol en soms wat slordig boek op. Maar als overzicht van de geschiedenis van het vrouwenkiesrecht in Nederland is het ondanks het ontbreken van een register toch een geslaagde synthese.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant