"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De IJssel stroomt feller dan de Amstel

Dinsdag, 5 januari, 2021

Geschreven door: Ad ten Bosch
Artikel door: Quis leget haec?

De avonturen met Johan Polak zijn hilarisch

[Recensie] De IJssel stroomt feller dan de Amstel gaat over de herinneringen van boekverkoper, uitgever en schrijver Ad ten Bosch. Ik houd van verhalen uit de literaire wereld dus ik was benieuwd en mijn verwachtingen zijn ten dele ingelost.

Het boek begint eigenlijk als een autobiografie. Verhalen over zijn grootouders, zijn ouders en zijn lagere schooltijd, het wonen boven de boekhandel van zijn vader en verblijf in Canada als twintiger waar hij vrachtwagenchauffeur was bij de mijnen. Eerlijk gezegd boeide het boek mij nog niet maar… ik had al gezien dat verderop hoofdstukken zouden komen over Jeroen Brouwers en Gerrit Komrij dus ik bleef lezen.

Na zijn Canadese avontuur neemt Ten Bosch de boekenwinkel over van zijn vader in Zutphen. Al doende leert hij en zo blijkt het lastig om een lening los te peuteren voor een verbouwing. Gaandeweg krijgt het boek een wat meer anekdotisch karakter en dat bevalt mij beter. Zo krijgt Ten Bosch een veeg uit de pan van dichteres Ida Gerhardt omdat haar bundel Het sterreschip niet in de winkel ligt. Toch worden ze vrienden en die vriendschap loopt als een rode draad door het boek heen.

De avonturen met Johan Polak zijn hilarisch. Polak sleept de auteur mee een seksshop in ‘aangezien er die avond een jongetje op bezoek kwam.’ Uiteraard loopt hij bij het verlaten van de shop een klant tegen het lijf.

Boekenkrant

Als hij denkt aan zijn lerares Frans, mevrouw A. Goudeket, komt de literatuur ook dichtbij. Zij was een nichtje van de Franse schrijfster Colette, waarvan de derde echtgenoot Maurice Goudeket heette. Dat zijn anekdotes die ik wèl leuk vindt.

De ontmoetingen met Jeroen Brouwers zijn ook weinig verhullend, zoals toen deze om het boekenweekgeschenk kwam in de winkel:

“Tegen sluitingstijd van die laatste zaterdag voerde mijn moeder aan de kassa een gesprek met een teleurgesteld man. Hij had zich op het geschenkje verheugd en bleef maar tegen moeder zeuren… Om van hem af te komen beloofde ze hem haar eigen exemplaar, dat thuis lag… Met enige verbazing zag ik hoe de man zweette en beefde.
‘Mag ik uw naam en adres?’ vroeg moeder.
‘Jeroen Brouwers.’
‘De Jeroen Brouwers?’ vroeg ik. Ik kon niet geloven dat ik met de schrijver van doen had. Even hiervoor had ik een foto van hem in de krant gezien… Daarop herinnerde hij me aan de jongste broer van mijn moeder, een grote, slanke en knappe man. Ik keek echter naar iemand die niet groot was en ook niet slank, wel met een goeie kop, waar de drank flink doorheen was gegaan…”

Zo worden schrijver Jan Siebelink, documentairemaakster Sunny Bergman en zelfs zijn eigen broer ook aardig te kijk gezet in dit boek.

Ten Bosch gaat uitgeven bij Athenaeum – Polak & Van Gennep en pendelt in die tijd op en neer tussen Amsterdam en Zutphen, waar hij ook nog met de winkel bezig is. Ook gaat hij met wisselend succes romans schrijven. Leuk om te lezen, maar interessanter zijn toch de wonderlijke beschrijvingen van alle personages in zijn leven. Van zijn ex-vrouw met wie hij in een vechtscheiding ligt, Jean-Pierre Rawie die wordt herkend door de vriendin van de auteur (leest u zelf maar waar die elkaar zijn tegengekomen) en van zijn bijna vechtpartij met Michaël Zeeman op het boekenbal (“Hoe goed ben jij tegen mannen? Iedereen weet dat je vrouwen eenvoudig van de trap af mept”). Nietsverhullend dus, best verfrissend af en toe.

Eerder verschenen op Quis leget haec?

Boeken van deze Auteur:

De IJssel stroomt feller dan de Amstel

De tuin in Biak

In Florence