Carrière als jaloersmaker
De Vlaming Paul Koeck kon in 2010 twee jubilea vieren: hij werd zeventig en was vijftig jaar actief als schrijver. Koeck heeft altijd een vruchtbare pen in handen gehad, te zien aan zijn veelzijdige oeuvre dat naast romans en verhalen ook scenario’s voor toneel en televisie bevat. Deze stroom aan teksten stagneerde toen Koeck acht jaar geleden een hersenbloeding kreeg. Na een langzaam herstel maakte hij in 2008 zijn literaire rentree met de roman Voorbijgangers. Met zijn nieuwste roman, De jaloersmaker, brengt hij het aantal romans van zijn hand op het eerbiedwaardige getal van 22.
In De jaloersmaker draait alles om de 31-jarige Benjamin en het prima leventje dat hij leidt. Hij woont in het sjieke Brasschaat, rijdt een BMW en schrijft af en toe een artikel voor Star Magazine. En hij heeft intensieve seksuele contacten. Een kleine kanttekening: hij woont in het rentmeestershuis op het landgoed van zijn vader, rijdt een BMW van zijn vader en dat baantje bij Star valt in het niet bij wat hij eigenlijk als afgestudeerd archeoloog had kunnen bereiken. Benjamins riante levensstijl komt in gevaar wanneer zijn pa de geldkraan dicht dreigt te draaien.
Nena, de vriendin van Star-hoofdredacteur Luk, draagt de perfecte oplossing voor Benjamin aan: hij kan ongelukkig getrouwde vrouwen aandacht gaan geven en zo hun mannen jaloers maken. Het idee is dat de mannen vervolgens weer wat meer belangstelling gaan tonen voor hun partners. Benjamin kan zo volgens Nena ‘iets nuttigs voor de gemeenschap’ doen en verdient bovendien een aardig zakcentje – de vrouwen betalen hem immers voor zijn diensten. Benjamins nieuwe ‘baan’ als jaloersmaker blijft niet onopgemerkt en hij moet al snel zijn aandacht over vier vrouwen – Veerle, Bea, Machteld en Sofie – verdelen.
De mannen van deze vrouwen hebben allen respectabele banen: de een is directeur van het Museum van Schone Kunsten, de ander hartchirurg. Toch bedriegen zij, een uitzondering daargelaten, hun vrouwen op stereotype wijze met de weinig verrassende ‘blonde stoot’, of gaan met de overbekende ‘massa’s andere vrouwen’ naar bed. Het masculiene deel van de zogenaamde gegoede burgerij in Vlaanderen gedraagt zich dus allesbehalve goed. Koecks maatschappijkritische houding waarmee hij meer dan twintig jaar terug flink wat stof deed opwaaien – met het non-fictionele Notaris X (1990) als bekendste voorbeeld – lijkt hier opnieuw door te schemeren.
De maatschappijkritiek in De jaloersmaker verscherpt wanneer Bea, een van Benjamins cliënten, ’s avonds Arabisch blijkt te studeren. Haar gedachte hierachter: ‘Dat zouden ze binnenkort wel kunnen gebruiken. Er waren naar het schijnt nu al winkels waar je in het Arabisch werd bediend.’ Deze losse flard engagement mist zijn doel en wordt hierdoor net zo onevenwichtig als de schijnbare cocaïneverslaving van hoofdpersoon Benjamin. Die snuift in het begin van De jaloersmaker ’s middags voor een sjiek diner namelijk in z’n eentje achteloos een lijntje coke. Een hardnekkige verslaving wordt hiermee gesuggereerd. In de rest van het verhaal raakt hij echter geen grammetje meer aan.
Dat diner waarvoor Benjamin zich in de stemming moest snuiven, ontlokt een aantal opvallende uitspraken bij hem. Zo veronderstelt hij komisch genoeg het respect van de aanwezigen, ‘omdat hij de zoon was van zijn vader, met een diploma van archeoloog dat hij slechts met twee jaar vertraging had gehaald.’ Ook geestig is de gedachtegang later in het verhaal dat hij de eenvoudige Nena met zijn vaders comfort het hof denkt te kunnen maken. ‘Daar zou hij haar misschien mee kunnen verleiden, dat was zijn sterke punt.’ Overigens is deze versierpoging behoorlijk omstreden, Nena is immers de vriendin van Benjamins baas Luk.
Geen haar op Benjamins hoofd die echter denkt aan de immorele kant van zijn handelen. Hij lijkt alles zonder enige schroom aan te kunnen, van de complexe vijfhoeksverhouding met zijn klantenkring tot het bijna-ongeluk met zijn BMW, die door de jaloerse vriend van Sofie was gesaboteerd. Zelfs de ontdekking op heterdaad dat de vriendin van zijn vader vreemdgaat – in Benjamins rentmeestershuis nota bene! – roept bij hem nauwelijks emoties op.
Het verhaal veert even op wanneer Benjamin besluit het roer om te gooien: hij gaat oprecht op zoek naar een baan als archeoloog. Ondertussen neemt hij zijn werk voor Star steeds serieuzer. De onderwerpen van zijn artikelen zijn echter zo nietszeggend dat deze hilarisch worden: ‘de invloed van het weer op het gedrag van mensen,’ ‘begrafenisrituelen door de eeuwen heen’ of ‘het nut van een leger in vredestijd.’
Benjamin weet zijn drukke freelancewerk af te wisselen met zijn vier klanten en leeft in een droomwereld. Hij lijkt een persoonlijke puberfantasie waar te maken als hij een feestje laat organiseren ter gelegenheid van zijn 32ste verjaardag. De genodigden bestaan slechts uit zijn vrouwelijke clientèle, die hij alle vier persoonlijk met een tongzoen verwelkomt. Vervolgens wordt Benjamin in de keuken oraal bevredigd door Sofie, als plotseling Bea binnenkomt. Wanneer laatstgenoemde ook een beurt wil, glijdt de roman af naar een tot porno vervallen soapaflevering.
