Verslag van de Koerdische kwestie
[Recensie] Journalist Fréderike Geerdink werd begin 2015 in Turkije opgepakt, omdat ze werd verdacht van het verspreiden van ”propaganda voor een terroristische organisatie”. Haar huis werd doorzocht en haar telefoon in beslag genomen. In haar Twitter-bio staat dat ze de enige buitenlandse journalist is in Diyarbakır. Dat is een stad in het oosten van Turkije waar meer dan 90% van de bevolking Koerdisch is. Hoe zat het ook alweer met de Koerden? Het enige wat ik ervan wist is dat ze een eigen land willen. Wat is daar nu aan de hand waardoor er geen journalist meer durft te komen, behalve één Nederlandse?
Fréderike legt het allemaal uit in haar boek De jongens zijn dood: een journalistieke reis naar de kern van de Koerdische kwestie in Turkije. Het boek begint met de beschrijving van een bombardement op Koerdische smokkelaars op de grens van Turkije en Irak. Al jarenlang is het gewoonte om door middel van smokkelen wat geld te verdienen. Ander werk is er bijna niet in de grensdorpjes, dus jongens gaan vanaf een jaar of twaalf mee uit smokkelen. Iedereen weet dat dat gebeurt en het leger waarschuwt de mensen als er militaire acties gepland zijn, zodat ze die avond thuis kunnen blijven. Niemand keek dan ook op van de drones die boven de karavaan van mannen, jongens en lastdieren cirkelden. En toen kwamen de bommen… 34 mannen en jongens kwamen om. Volgens de Turkse regering was dat een ongeluk, maar wie gelooft dat? De beelden van de drones lieten immers duidelijk zien dat het om smokkelaars ging en niet om soldaten.
Na dit incident besluit Fréderike vanuit Istanbul naar het dorp te reizen dat zo zwaar heeft geleden. Ze gaat maar voor een paar uur, om twee artikelen te schrijven. Maar het blijft aan haar knagen en ze besluit voor langere tijd in Koerdistan te verblijven, om zich te verdiepen. Als lezer kijk je mee over de schouder van journalist Fréderike: ze beschrijft het landschap en de mensen op een zeer beeldende manier.
Elke Koerd heeft wel een familielid verloren aan de PKK, de organisatie die vecht voor erkenning. In het begin ging het om een eigen land, maar inmiddels gaat het er de meeste Koerden vooral om dat ze gewoon zichzelf willen zijn, met hun eigen taal en cultuur. Het beleid van de Turkse regering is er echter op gericht om iedereen nationalistisch Turk te laten worden. Minderheden die niet moslim zijn worden beschermd, maar moslim-minderheden zijn onacceptabel. De Turkse premier is ervan overtuigd dat er in Turkije vrijheid van meningsuiting is, maar ondertussen worden tv-stations en kranten zwaar onder druk gezet om over bepaalde zaken niet te berichten, zoals aanvallen op Koerden.
De hoofdstukken over politiek en geschiedenis worden afgewisseld met persoonlijke verhalen en interviews. De rode draad is de speurtocht van Fréderike naar de oorzaak van het bombardement op de grens. Eerlijk gezegd word ik daar niet zo nieuwsgierig naar als zij. Ik vind het wel interessant om te lezen hoe de mensen daar leven en waarom, maar op een gegeven moment kabbelt het voor mijn gevoel wat voort en moet ik even doorzetten om het boek uit te krijgen. Sommige stukken die vooral over politiek gaan lees ik wat vluchtiger door. Maar het feit dat ik dit boek uitgelezen heb, laat zien dat Fréderike een vlotte journalistenpen heeft. Ik raad je dan ook zeker aan om dit te lezen. Het heeft mijn beeld van Turkije en Koerdistan ingekleurd en veranderd.
—
Eerder verschenen op lalagè leest
