"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De kathedraal van de zee

Vrijdag, 25 december, 2020

Geschreven door: Ildefonso Falcones
Artikel door: Lalagè

Levendig beeld van Middeleeuws Barcelona

[Recensie] De kathedraal van de zee stond al jaren op mijn leeslijst, omdat een collega het me ooit had aangeraden. Laatst besloot ik eindelijk eens tijd te maken voor dit dikke boek dat zich grotendeels afspeelt in Barcelona in de veertiende eeuw. Op de eerste bladzijden trekt Ildefonso Falcones me meteen het verhaal in: er wordt een bruiloft gevierd op een boerderij, maar het feest wordt bruut onderbroken door de heer van het land die zijn recht opeist om de eerste nacht de bruid te mogen verkrachten. Vervolgens wordt de bruidegom gedwongen om het huwelijk te consumeren, wat nog een verschrikkelijke scène oplevert. Negen maanden later wordt de hoofdpersoon van dit boek geboren: Arnau Estanyol.

Hij is nog een baby als zijn vader met hem naar Barcelona vlucht. Daar groeit Arnau op, terwijl zijn vader zich uit de naad werkt. Arnau ziet hoe sterke mannen (bastaixos) zware stenen sjouwen voor de bouw van een nieuwe kerk voor Maria. Samen met zijn vriendje Joan wil hij ook helpen en ze voorzien de mannen van vers water. Die kerk is de enige constante factor in Arnaus leven en het is mooi om te lezen hoe hij steun ervaart van de heilige Maria.

Ildefonso Falcones beschrijft Barcelona heel levendig zoals het er toen uitzag, met de verschillende wijken voor de diverse gildes en de Joodse wijk. Allemaal hebben ze hun eigen typische geur. Het verhaal is verweven met gebeurtenissen uit de historie van de stad aan de zee. Hier en daar is de uitleg daarover best wel droog en lastig, met veel namen. Die stukken lees ik wat vluchtiger. Wat ook niet helpt is dat de Catalanen vaak dezelfde voornaam hebben. Ik weet dan niet of het over dezelfde Pere of Jaume of Ramon gaat of weer een andere. De koningen en edelmannen voeren graag oorlog en Arnau komt voor flinke moeilijkheden en dilemma’s te staan. Hij leeft in armoede en in rijkdom, hij houdt van mensen en verliest ze weer.

De katholieke kerk en de inquisitie spelen een belangrijke rol in die tijd. Joden worden onderdrukt en christenen kunnen zomaar beschuldigd en veroordeeld worden. Buren worden aangemoedigd om elkaar aan te geven bij de rondreizende inquisiteur. Ook dat geeft afschrikwekkende taferelen.

Heaven

Elke keer als ik een historische roman lees, realiseer ik me weer wat een enorme invloed het feminisme heeft op onze huidige samenleving. Het is nog niet klaar, maar er zijn zulke grote stappen gezet. In de veertiende eeuw werden vrouwen als minder waard gezien dan mannen. Ze werden zomaar uitgehuwelijkt aan een onbekende en hun enige taak was kinderen op de wereld zetten en hard werken in het huishouden. In het nawoord benadrukt de schrijver dat dit niet zijn visie is, maar dat hij zinnen hierover heeft overgenomen uit een belangrijke tekst uit die tijd. Er zijn ook een paar scènes waarin een vrouw tóch haar mond opendoet en laat zien hoe slim ze is.

Het is een lang verhaal en toch blijft de spanning er steeds in. Na 150 bladzijden heb ik heel even geaarzeld of wel door wilde lezen, want de stijl is niet zo bijzonder en het is wel te voorspellen dat Arnau niet voortijdig sterft en wel weer problemen zal tegenkomen. Toch leest de vertaling van Marleen Eijgenraam prettig en uiteindelijk vind ik dat het verhaal goed in elkaar zit. Het lijkt erop dat de schrijver zorgvuldig historisch onderzoek heeft gedaan om de geschiedenis tot leven te brengen. Ik had al een reis naar Barcelona op mijn verlanglijstje staan, om de Sagrada Família te bezoeken, maar nu weet ik dat ik de Santa Maria del Mar dan ook moet gaan bewonderen.

Eerder verschenen op Lalage

Boeken van deze Auteur:

De schilder van Barcelona