Verhalen over de zeereis tussen Nederland en Nederlands-Indië
[Signalering] Wie sinds ca. 1850 de oversteek naar Indië maakte, maakte in het gemengde gezelschap aan boord al kennis met de koloniale samenleving in een notendop. Coen van ’t Veer onderzoekt deze overtochten aan de hand van fictieve verhalen die tijdgenoten erover schreven. Die laten zien hoe mensen dachten dat het er in de koloniën aan toeging en hoe de relaties zouden moeten zijn. Tijdens de boottocht moesten reizigers zich aanpassen aan de sociale verhoudingen van de koloniale samenleving.
De verhalen spiegelen de evolutie van het scheepsverkeer van de zeilreis, via stoomschepen met vracht en passagiers. Vervolgens vertellen ze over passagiersschepen en ten slotte luxe motorschepen. De kolonie op drift eindigt enigszins ongemakkelijk in 1940. Aandacht voor de overtocht tijdens de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheidsoorlog was veelzeggend geweest. Van ’t Veer kan laten zien dat de verhalen aanvankelijk enige aanpassing accepteerden, maar vanaf 1895 een scherpe lijn gingen trekken tussen westerse en inheemse cultuur. Of dit de praktijk weerspiegelde of vooral een ideaal bleef, kan aan de hand van deze bronnen niet worden bepaald. Dat maakt dit boek echter niet minder lezenswaardig.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
