Echo van De Toverberg
[Recensie] In De Kuur wordt in drie delen het verhaal van hoofdpersonage Yves Altman (zakenman, 59) vader van Gabriel, Jean, Kick, Billy, ex van Vera en Ank verteld. Van huis uit heeft hij zijn liefde voor De Toverberg van Thomas Mann meegekregen. Ook de kinderen zijn ermee opgegroeid en vooral Kick leeft zich uit in typetjes, citaten en aangepaste kleding. In huize Altman wordt regelmatig gedineerd zoals in sanatorium Berghof in het Zwitserse Davos. Yves wil zijn zestigste verjaardag ‘daarboven’ vieren met de kinderen en zijn nieuwste vlam Barbara.
Thomas Mann had heel wat te stellen met z’n kinderen, aanleg voor melancholie, depressie en homoseksualiteit leidden tot zelfdestructieve handelingen zoals overmatig drugsgebruik en suïcide (pogingen). De Kuur heeft een heel eigen karakter, maar is sterk verweven met De Toverberg. Enkele citaten ( verwijzingen haalt de lezer er zelf wel uit):
“Thomas Mann had geen kuur voor de ziekelijke onzekerheid van zijn eigen kinderen, hij deed zijn best een goede vader te zijn.”
“Bleef hij trouw aan zijn overtuiging dat de magische toverberg in Davos de sublieme setting was voor een ontmoeting van de juniore Altmannen met zijn nieuwe je-weet-wel-wie?”
De reis wordt niet gezamenlijk ondernomen, Barbara gaat vooruit en heeft onderweg opmerkelijke ontmoetingen. De naam toverberg komt doordat ‘daarboven’ nog wel tijd bestaat, maar door de monotonie is het besef van de tijd verdwenen. Het ‘daarboven en daarbeneden’ is een van de vele begrippen uit het Berghofjargon. De spanning wordt opgebouwd door verschijning van de kinderen en loopt parallel aan en/of wordt verweven met spookachtige toevalligheden. Zo wordt er geslaapwandeld, opvallend vaak over deuren gesproken, je hoort iemand hoesten, allemaal zaken die beelden oproepen uit De Toverberg. Tel daarbij de namen van de obers, het opnemen van een film, het Schwyzerdütsch en het plaatje is compleet.
Het verhaal ontspint zich. Liefde, onbegrip, zwangerschap, vraatzucht, ziekte, hebzucht zorgen voor actie en vragen om oplossing. In het motto, een citaat uit De Toverberg wordt verwezen naar de bestemming. Daarmee wordt ‘daarboven’ bedoeld. “Dit zou gezien kunnen worden als een metafoor voor de hemel.” ‘Daarboven’ heb je zicht op verlossing. Hierbij kan de achternaam van Barbara, Engel, geen toeval zijn. Het decor waarin zich alles afspeelt is adembenemend. Zo is het hoofdstuk waarin de Schatzalp het woord neemt een fijn en ontroerend rustpunt in het verhaal.
Fijn dat er verwezen wordt naar De Toverberg, maar het kan ook afleiden. De Kuur dwingt de lezer terug te grijpen naar De Toverberg zodat twee verhalen elkaar kunnen versterken maar ook verwarren.
Een citaat uit De Toverberg om het proza te proeven: “En ineens zag hij zich verplaatst in die vroege levenssituatie die het oerbeeld was van een naar zeer recente indrukken gemodelleerde droom die hij een paar nachten geleden had gedroomd… Maar zo intens, zo totaal, zozeer onder opheffing van ruimte en tijd was hij naar het daar en toen weggevoerd dat je had kunnen zeggen dat er een levenloos lichaam hierboven op de bank bij de bergbeek lag, terwijl de eigenlijke Hans Castorp zich ver weg in een vroegere tijd en omgeving bevond, en wel in een ondanks alle eenvoud gewaagde en hartroerende situatie.”
—
Eerder verschenen op metdeneusindeboeken
