"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De maagd Marino

Vrijdag, 17 juli, 2020

Geschreven door: Yves Petry
Artikel door: Robin Hurkens

Moedige en avontuurlijke literatuur

[Recensie] Ik ben benieuwd wat Yves Petry zou zeggen als hem gevraagd wordt waar zijn befaamde boek De maagd Marino over gaat: een man amputeert de penis van een andere man, snijdt die man vervolgens de keel door, bewaart de smakelijkste delen van het lijk in de diepvriezer om er in de weken die volgen van te eten en begraaft de rest van het lijk in zijn tuin?
Erg aansprekend is dit niet. Dat dit voorval daadwerkelijk gebeurd is doet niet ter zake, want het gaat Yves Petry duidelijk niet om de feiten. Hij houdt zich er ook helemaal niet aan. Vanaf de eerste regel zingt het boek zich los van de realiteit.

Natuurlijk, elke goede roman is veel meer dan alleen het onderwerp; zij is ook de stijl, de details, de personages, de psychologie enz. Zo gaat Op zoek naar de verloren tijd van Proust over veel meer dan alleen verloren tijd, en gaat Oorlog en vrede over meer dan alleen oorlog en vrede. En Lolita is meer dan een boek over een geobsedeerde pedo: die stijl, mensen, die metaforen, dat geniale spel met een onbetrouwbare verteller, dat enorme dubieuze en tegelijk invoelbare verlangen naar de onbereikbare puurheid van de zogenaamde nymf.

Ook Petry’s roman zou schromelijk tekort worden gedaan als gezegd zou worden dat het enkel over een man gaat die een ander ontmand en vervolgens vermoordt en er stukjes van opeet. Hoewel De maagd Marino door en door realistisch is, is het bovenal een lofzang op de verbeelding die buitengewoon avontuurlijk is omdat ze niets ondenkbaar acht. En dat is volgens mij waar alle literatuur in wezen over gaat.

Het verhaal begint met het einde: de krankzinnige bloederige sterfscène. Een gedrogeerde man, Bruno Klaus, wordt volledig volgens afspraak vastgebonden, ontmand, en de keel doorgesneden door Marino Mund. Meteen wordt duidelijk dat de twee een seksuele relatie hebben gehad. Dan volgt een wisseling van perspectief en laat Yves Petry, met alle literaire middelen waarover hij beschikt, het (vrijwillige) slachtoffer postuum aan het woord. Hij blijkt een ontgoochelde literatuurdocent te zijn die niet meer gelooft in de macht van de verbeelding en zowel depressief als contactgestoord is. In dat laatste lijkt hij op de dader Marino, een passief moederskind van ongeveer veertig, van wie de rest van het boek de ziekelijke levensloop wordt gevolgd.

Kookboeken Nieuws

De maagd Marino is bepaald geen ‘feelgood-literatuur’, maar dat neemt niet weg dat het één van de mooiste boeken is die ik heb gelezen. Het is intrigerend, humoristisch, oorspronkelijk, en bevat zeer sterke psychologische observaties. En dit alles ook nog eens geschreven in een tegelijkertijd trefzekere en poëtische stijl – veel compacter en beter overigens dan zijn voorgaande boeken. Ja, alleen al vanwege de stijl is De maagd Marino de moeite meer dan waard, maar steeds als ik het boek iemand aanraad is de reactie hetzelfde: “Dat gaat toch over die Duitse kannibaal? Nee, dank je wel.”

Jammer, want ook al heeft Yves Petry met dit boek de Libris Literatuurprijs gewonnen, het is niet iets wat je zomaar iemand cadeau doet. In een interview in Trouw las ik dat Yves Petry met De maagd Marino heeft geprobeerd de werkelijkheid interessanter te maken dan die is en daar is hij heel goed in geslaagd. Yves Petry beschrijft het als volgt:

“Een schrijver die een moreel oordeel geeft over zijn eigen artistieke creatie, dat zou dodelijk zijn. Ik probeer de werkelijkheid hooguit interessanter te maken. En gemoraliseer brengt ons doorgaans geen stap dichter bij de werkelijkheid. Literatuur is buitengewoon moedig en avontuurlijk – omdat ze alles toelaat en durft en niets ondenkbaar acht – maar tevens volkomen onschuldig, omdat ze haar baldadigheden alleen maar verzint.”

Kijk, dat zijn uitspraken naar mijn hart. Literatuur onderzoekt alles en kan alles zoeken omdat het fictie is, en daardoor een laboratorium waarin met alle perspectieven en alle uithoeken – ook de duistere en schrikaanjagende – van de werkelijkheid kan worden gespeeld, zonder existentieel risico.  In “de echte wereld” is het niet geoorloofd om anderen op te eten, en ook niet verstandig om anderen toestemming te geven jou te vermoorden en op te eten: ervaringen waarin je jezelf helemaal op het spel zet kosten je in het dagelijks bestaan gewoon je leven. Maar binnen de literatuur kan dit dus wel. 

 

Eerder verschenen op Robin Hurkens

Boeken van deze Auteur:

Liefde bij wijze van spreken

De achterblijver