Vreemder dan fictie
[Recensie] Geschiedenis heeft bij veel mensen een wat stoffig imago. Dat kun je terecht of onterecht vinden, maar je kunt er misschien ook iets aan doen. Bijvoorbeeld door de geschiedenis van zijn stoffige jasje te ontdoen en het op een interessante en vlotte manier te presenteren. Dat is precies wat Pascal Vanenburg heeft proberen te doen in de eigenzinnig vertelde verhalenbundel De man die zichzelf in Auschwitz liet opsluiten, en 50 andere onvoorstelbare gebeurtenissen uit de geschiedenis. In de bundel worden eenenvijftig verhalen uit de wereldgeschiedenis van de Romeinse tijd tot aan de twintigste eeuw die min of meer in de vergetelheid zijn geraakt door Vanenburg opnieuw in de spotlights gezet. De verhalen in de bundel zijn overigens eerder verschenen op de website van Froot.nl, waar Pascal Vanenburg wekelijks een verhaal publiceerde.
“Truth is stranger than fiction, but it is because fiction is obliged to stick to possibilities; Truth isn’t.”
Bovenstaande is een quote van Mark Twain en is uitstekend van toepassing op deze verhalenbundel. De verhalen doen vanwege hun excentriciteit en hun onwaarschijnlijke protagonisten als ongeloofwaardige fictie aan en toch zijn ze allemaal waargebeurd. Hier en daar heeft Pascal Vanenburg waar de historische bronnen lacunes vertonen zelf wel het een en ander ingevuld. De verhalen die allen slechts zo’n vier tot vijf pagina’s beslaan zijn niet alleen onwaarschijnlijk, maar worden ook door Pascal Vanenburg op een heerlijk droogkomische en eigen manier verteld. Het levert een bijzonder lezenswaardige en humoristische bundel op.
Zomaar een willekeurige greep uit de verhalen: In het openingsverhaal Cyrus de Grote en de slag om Thymbra gaat het over de strijd in de zesde eeuw v.Chr. tussen Koning Croesus van Lydie, “een humorloze drol”, en Cyrus, Koning van Medie. Cyrus was geen groot strateeg, maar beschikte over veel financiële middelen. “Lydie gold in die tijd als een van de grootste en machtigste rijken ter wereld en beschikte over een immense goudvoorraad. Dat kwam van pas nu Croesus niet bepaald een briljant strateeg bleek. Ter compensatie besloot Croesus daarom maar compleet Real Madrid te gaan en kocht gewoon een berg peperdure soldaten om die titel te heroveren.”
Gelukkig heeft Cyrus een stel kamelen tot zijn beschikking. Daar waren de paarden van Croesus dus helemaal niet aan gewend en het leidt al snel tot een totale chaos binnen de cavalerie van Croesus. Een prachtig verhaal, maar het vormt slechts de opmaat voor de vijftig andere verhalen, waarvan de een nog maffer is dan de ander.
Neem bijvoorbeeld De man die zeven keer werd getroffen door de bliksem, waarin wordt geïllustreerd dat de kans om meerdere keren door een bliksem geraakt te worden niet zo klein is als verwacht. Een kat heeft zeven levens, wordt wel eens gezegd. Natuurlijk moet je dit niet al te letterlijk nemen, want ook het geluk van een kat is niet oneindig, maar dat geldt kennelijk niet voor Roy Sullivan, een Amerikaanse parkwachter die maar liefst zeven keer door de bliksem werd getroffen en het er telkens weer levend van af bracht. Het verhaal wordt op een adembenemende en tegelijk zeer humoristische manier door Pascal Vanenburg gedocumenteerd.
Of wat te denken van het verhaal Joshua Norton. De meeste mensen kunnen redelijk wat namen van Amerikaanse presidenten noemen, maar slechts weinigen zullen met droge ogen kunnen beweren dat ze altijd al hebben geweten dat Amerika ooit ook een keizer heeft gekend. En toch was hij er. Joshua Norton. In het gelijknamige verhaal Joshua Norton vertelt Pascal met veel smaak en zelfs een beetje genegenheid over deze merkwaardige outcast.
Vanenburg bewijst met deze bundel dat geschiedenis niet alleen boeiend is maar ook boeiend kan worden verteld. Door zijn mix van straattaal, understatements en humor krijgt geschiedenis opeens een hip en modern jasje. Het stof spat hier van de geschiedenis af. Hulde daarvoor.
—
Voor het eerst verschenen op De Leesclub van Alles
