"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De mens is de mooiste stad

Vrijdag, 25 december, 2020

Geschreven door: Sami Said
Artikel door: Nico Hylkema

Er is altijd hoop

[Recensie] Mochten er nog mensen zijn die twijfelen aan de bijdrage van migranten aan de westerse samenleving, dan verdient het aanbeveling snel naar de boekwinkel te snellen en onmiddellijk De mens is de mooiste stad van Sami Said aan te schaffen. Het is het mooiste cadeau dat iemand zijn nieuwe land kan schenken.

Op zijn tiende kwam Sami Said (41) uit Eritrea met zijn ouders naar Zweden. Hij groeide op in Gotenburg. In 2012 verscheen zijn eerste roman, die meteen al goed was voor de Zweedse debutantenprijs. De mens is de mooiste stad is zijn derde roman en de eerste die in het Nederlands is vertaald. In Zweden kreeg hij er al de Aftonbladet-literatuurprijs voor.

Het is het verhaal van migrant San Francisco. Een gelukszoeker in letterlijke zin, die geen genoegen neemt met gemakkelijke doelen. Zweden is hem niet genoeg, hij droomt van de oversteek naar de Verenigde Staten. Daar heeft hij zijn naam mee verdiend. Of het hem zal lukken is een andere vraag.

De mens is de mooiste stad is geen treurige roman, ondanks de beschrijving van het uitzichtloze bestaan van migranten zonder perspectief. De taal van Said is pure poëzie, een associatieve taal, soms onnavolgbaar. Bijna elke zin is een verrassing. Alleen de titel van het boek al is van een opmerkelijke schoonheid.

Hereditas Nexus

Je maakt kennis met de medemigranten Manni en Yei. Ook met autochtonen die aan de zelfkant leven. Xenofoob populistisch rechts komt op een bijzondere wijze aan bod. Said schrijft daar zo prachtig vanuit het migranten-perspectief over, dat de hele beweging iets ridicuuls krijgt, zonder dat hij ook maar een moment in gemakzuchtig getier vervalt.

De houding van goedwillende Zweden die vaak verkeerd uitpakt, van mensen die misbruik van hun situatie maken, het is herkenbaar, maar daarmee niet minder triest. Soms komen mensen over het voetlicht, die ondanks hun aanvankelijk foute idee, eigenlijk bij toeval het goede doen. Het is geen optimistisch verhaal en toch blijf je niet achter met het gevoel dat er geen hoop is. Maar dat is meer te danken aan de taal van Said, dan aan de feiten. En natuurlijk aan zijn eigen verhaal.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub Van Alles