De middeleeuwen in een notendop
[Recensie] De middeleeuwen van historicus Frank Tang kwam ik tegen in mijn boekenpakket voor mijn studie geschiedenis. Ik ben er in het tweede blok mee aan de slag geweest. Net als De klassieke oudheid van Herman Beliën en Fik Meijer de oudheid behandelen is De middeleeuwen een heel beknopt boek over de hoofdlijnen van de middeleeuwse geschiedenis. De belangrijkste momenten worden kort samengevat en er wordt duidelijk uitgelegd wat de consequenties zijn van de gebeurtenissen, en welke gebeurtenissen daar weer een gevolg van zijn.
Het boek begint bij het uiteenvallen van het west Romeinse Rijk en de opkomst van het christendom in Europa en eindigt bij de renaissance. Het uiteenvallen van het West-Romeinse Rijk ging niet in een keer en Rome was al vaak geplunderd voordat het rijk ontbonden werd. Tang legt in veel detail uit welke Germaanse en andere stammen welk gedeelte van het rijk in bezit namen. Karel de Grote maakte een einde aan de versplintering in Europa en wist een groot rijk te stichten. Na zijn dood werd het rijk onder zijn drie zonen verdeeld werd. Uit deze splitsing kwamen Frankrijk en Duitsland uit voort. Er wordt niet veel ingegaan op de Viking invasies in deze tijd, maar dat is ook heel breed onderwerp.
Een groot gedeelte besteed Tang aan de machtsstrijd tussen de wereldlijke en de geestelijke macht. Deze vielen meestal in het voordeel van de paus uit omdat voor 1200 het woord van de paus meestal absoluut was, ook als het over belastingen ging. Gaandeweg kregen de koningen het meer voor het zeggen. Vanaf dit moment beginnen de hoge middeleeuwen (1000-1250) en komt de verstedelijking op gang. Verder wordt er veel aandacht besteed aan de kruistochten, Reconquista (de herovering van het Iberisch Schiereiland door de Christelijke vorstenen op de islamitische Moren) en de inquisitie. Deze verhalen zijn bij mij iets bekender, maar het is nog steeds interessant om op een rijtje te lezen welke kruistocht welk effect had. Ook interessant is te zien hoe er naderhand meer kruistochten waren op christelijk gebied, dan dat er kruistochten naar het heilige land waren. En toen de kruistochten niet meer nodig waren om de bevolking te bekeren, werd de inquisitie ingezet, om alsnog ketters op te sporen. Wat zeker tot de reformatie en onze eigen 80-jarige oorlog heeft geleid.
De Middeleeuwen is een goed en beknopt boek. Af en toe is het een beetje lastig om te volgen, omdat de schrijver aanzienlijk meer context bezit dan de gemiddelde lezer en dat niet goed doseert. Maar alsnog heb ik zeker kunnen genieten van het boek en heb ik een aantal dingen geleerd over deze periode die ik eerder nog niet wist. Soms worden er hele complexe systemen in een paar alinea’s behandeld, en soms worden er opeens weer zaken van 100 jaar bij gepakt. Dat maakt het lezen soms een beetje chaotisch, maar niet onleesbaar.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
