Handboek over een fraaie abdijkerk
[Recensie] Dit boek wil de lezer ertoe aanzetten om zich te “verwonderen over dat wat we zien,” aldus het voorwoord. Het boek is gebaseerd op het promotieonderzoek van Erik Caris en verschijnt precies 800 jaar na de inwijding van de kerk in oktober 1220. Het boek is fraai geïllustreerd en een bijzondere vermelding verdienen de foto’s van het interieur van de kerk die menigmaal vanuit een opvallend perspectief zijn genomen. De lezer kijkt het interieur zo vanuit originele invalshoeken te zien.
De stichting van de abdij was destijds belangrijk voor de plaats Roermond en heeft in sterke mate bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van de stad. In de kerk liggen de stichters graaf Gerard van Gelre en zijn vrouw Margaretha van Brabant begraven in een grafmonument dat een prominente plaats in de kerk heeft. De kerk was verbonden met het klooster van de cisterciënzers.
Het boek bestaat uit 18 thematische hoofdstukken, waarin aandacht wordt besteed aan de vroege muurschilderingen die van “fragmentarische schoonheid” zijn en waarover nog veel onduidelijk is en ook moeilijk meer te achterhalen valt. Vele mooie detailfoto’s brengen in beeld wat een bezoeker in de kerk slechts met moeite zou kunnen onderscheiden.
Andere hoofdstukken staan stil bij het gebruik van diverse soorten natuursteen en de bewerking daarvan. De wetenschap welke typen hamers en beitels er zijn gebruikt, geeft nieuwe inzichten in de verschillende bouwfasen. Zoals dat met veel oude kerken het geval is, heeft ook de Munsterabdij van Roermond een complexe bouwgeschiedenis.
Er is in dit boek De Munsterabdij van Roermond veel aandacht voor de restauratie van de kerk in de 19e eeuw door Pierre Cuyper, inwoner van Roermond, bekend van het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam. Zijn werk aan deze kerk was destijds behoorlijk omstreden maar wel noodzakelijk. De torens verkeerden destijds in slechte staat. Volgens de opvatting van zijn tijd streefde Cuyper naar eenheid van stijl en wilde hij aansluiten bij de laat-romaanse bouwstijl van de kerk. In het interieur voegde hij allerlei elementen toe die er oorspronkelijk niet in thuis hoorden maar dit was de invloed van een Franse architect die Cuyper sterk beïnvloedde. De gedachte hierachter was een ideale kathedraal die alles in zich had, ongeacht of dat strikt historisch verantwoord was.
In een ander hoofdstuk is er aandacht voor relieken en het schilderij de Roermondse Passie dat uit 18 panelen bestaat met scènes uit het leven van Christus. Het is één van de oudste schilderijen in ons land en wordt in dit boek met andere werken uit die tijd vergeleken.
Ook is er aandacht voor de grafzerken waarvan een beperkt aantal nog definieerbaar is en waaruit blijkt dat hier nonnen begraven liggen. In 1924 worden de laatste abdijgebouwen gesloopt; wat het oude klooster aangaat, is dit onvermijdelijk gezien de staat waarin deze verkeren maar het poortgebouw had behouden kunnen blijven. Een afsluitend hoofdstuk staat stil bij de spiritualiteit van de cisterciënzer kloosterorde.
Het gebonden boek is prachtig uitgeven op royaal formaat.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
